VULGATA - EVANGELIUM

Evangelium secundum Matthæum
1Liber generationis Jesu Christi filii David, filii Abraham. 2 Abraham genuit
Isaac. Isaac autem genuit Jacob. Jacob autem genuit Judam, et fratres ejus.
3 Judas autem genuit Phares, et Zaram de Thamar. Phares autem genuit Esron.
Esron autem genuit Aram. 4 Aram autem genuit Aminadab. Aminadab
autem genuit Naasson. Naasson autem genuit Salmon. 5 Salmon autem genuit
Booz de Rahab. Booz autem genuit Obed ex Ruth. Obed autem genuit Jesse.
Jesse autem genuit David regem. 6 David autem rex genuit Salomonem ex ea
quæ fuit Uriæ. 7 Salomon autem genuit Roboam. Roboam autem genuit Abiam.
Abias autem genuit Asa. 8 Asa autem genuit Josophat. Josophat autem
genuit Joram. Joram autem genuit Oziam. 9 Ozias autem genuit Joatham.
Joatham autem genuit Achaz. Achaz autem genuit Ezechiam. 10 Ezechias
autem genuit Manassen. Manasses autem genuit Amon. Amon autem genuit
Josiam. 11 Josias autem genuit Jechoniam, et fratres ejus in transmigratione
Babylonis. 12 Et post transmigrationem Babylonis : Jechonias genuit Salathiel.
Salathiel autem genuit Zorobabel. 13 Zorobabel autem genuit Abiud. Abiud
autem genuit Eliacim. Eliacim autem genuit Azor. 14 Azor autem genuit
Sadoc. Sadoc autem genuit Achim. Achim autem genuit Eliud. 15 Eliud
autem genuit Eleazar. Eleazar autem genuit Mathan. Mathan autem genuit
Jacob. 16 Jacob autem genuit Joseph virum Mariæ, de qua natus est Jesus,
qui vocatur Christus. 17 Omnes itaque generationes ab Abraham usque ad
David, generationes quatuordecim : et a David usque ad transmigrationem
Babylonis, generationes quatuordecim : et a transmigratione Babylonis usque
ad Christum, generationes quatuordecim.
18 Christi autem generatio sic erat : cum esset desponsata mater ejus Maria
Joseph, antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu Sancto.
19 Joseph autem vir ejus cum esset justus, et nollet eam traducere, voluit occulte
dimittere eam. 20 Hæc autem eo cogitante, ecce angelus Domini apparuit
in somnis ei, dicens : Joseph, fili David, noli timere accipere Mariam conjugem
tuam : quod enim in ea natum est, de Spiritu Sancto est. 21 Pariet autem filium
: et vocabis nomen ejus Jesum : ipse enim salvum faciet populum suum
a peccatis eorum. 22 Hoc autem totum factum est, ut adimpleretur quod dictum
est a Domino per prophetam dicentem : 23 Ecce virgo in utero habebit,
et pariet filium : et vocabunt nomen ejus Emmanuel, quod est interpretatum
Nobiscum Deus. 24 Exsurgens autem Joseph a somno, fecit sicut præcepit ei
angelus Domini, et accepit conjugem suam. 25 Et non cognoscebat eam donec
peperit filium suum primogenitum : et vocavit nomen ejus Jesum.
2 Cum ergo natus esset Jesus in Bethlehem Juda in diebus Herodis regis,
ecce magi ab oriente venerunt Jerosolymam, 2 dicentes : Ubi est qui natus
est rex Judæorum ? vidimus enim stellam ejus in oriente, et venimus adorare
eum. 3 Audiens autem Herodes rex, turbatus est, et omnis Jerosolyma cum
illo. 4 Et congregans omnes principes sacerdotum, et scribas populi, sciscitabatur
ab eis ubi Christus nasceretur. 5 At illi dixerunt : In Bethlehem Judæ :
sic enim scriptum est per prophetam :
6 Et tu Bethlehem terra Juda,
nequaquam minima es
in principibus Juda :
ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Isra¨el.
Matthæus
7 Tunc Herodes clam vocatis magis diligenter didicit ab eis tempus stellæ,
quæ apparuit eis : 8 et mittens illos in Bethlehem, dixit : Ite, et interrogate diligenter
de puero : et cum inveneritis, renuntiate mihi, ut et ego veniens adorem
eum. 9 Qui cum audissent regem, abierunt, et ecce stella, quam viderant in
oriente, antecedebat eos, usque dum veniens staret supra, ubi erat puer. 10 Videntes
autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde. 11 Et intrantes domum,
invenerunt puerum cum Maria matre ejus, et procidentes adoraverunt eum :
et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera, aurum, thus, et myrrham. 12 Et
responso accepto in somnis ne redirent ad Herodem, per aliam viam reversi
sunt in regionem suam.
13 Qui cum recessissent, ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph,
dicens : Surge, et accipe puerum, et matrem ejus, et fuge in Ægyptum, et esto
ibi usque dum dicam tibi. Futurum est enim ut Herodes quærat puerum ad
perdendum eum. 14 Qui consurgens accepit puerum et matrem ejus nocte, et
secessit in Ægyptum : 15 et erat ibi usque ad obitum Herodis : ut adimpleretur
quod dictum est a Domino per prophetam dicentem : Ex Ægypto vocavi filium
meum. 16 Tunc Herodes videns quoniam illusus esset a magis, iratus est valde,
et mittens occidit omnes pueros, qui erant in Bethlehem, et in omnibus finibus
ejus, a bimatu et infra secundum tempus, quod exquisierat a magis. 17 Tunc
adimpletum est quod dictum est per Jeremiam prophetam dicentem :
18 Vox in Rama audita est
ploratus, et ululatus multus :
Rachel plorans filios suos,
et noluit consolari, quia non sunt.
19 Defuncto autem Herode, ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph
in Ægypto, 20 dicens : Surge, et accipe puerum, et matrem ejus, et vade in
terram Isra¨el : defuncti sunt enim qui quærebant animam pueri. 21 Qui consurgens,
accepit puerum, et matrem ejus, et venit in terram Isra¨el. 22 Audiens
autem quod Archelaus regnaret in Judæa pro Herode patre suo, timuit
illo ire : et admonitus in somnis, secessit in partes Galilææ. 23 Et veniens
habitavit in civitate quæ vocatur Nazareth : ut adimpleretur quod dictum est
per prophetas : Quoniam Nazaræus vocabitur.
3 In diebus autem illis venit Joannes Baptista prædicans in deserto Judææ,
2 et dicens : Poenitentiam agite : appropinquavit enim regnum cælorum.
3 Hic est enim, qui dictus est per Isaiam prophetam dicentem :
Vox clamantis in deserto :
Parate viam Domini ;
rectas facite semitas ejus.
4 Ipse autem Joannes habebat vestimentum de pilis camelorum, et zonam
pelliceam circa lumbos suos : esca autem ejus erat locustæ, et mel silvestre.
5 Tunc exibat ad eum Jerosolyma, et omnis Judæa, et omnis regio circa Jordanem
; 6 et baptizabantur ab eo in Jordane, confitentes peccata sua. 7 Videns
autem multos pharisæorum, et sadducæorum, venientes ad baptismum suum,
dixit eis : Progenies viperarum, quis demonstravit vobis fugere a ventura
ira ? 8 Facite ergo fructum dignum poenitentiæ. 9 Et ne velitis dicere intra
vos : Patrem habemus Abraham. Dico enim vobis quoniam potens est Deus
1256
Matthæus
de lapidibus istis suscitare filios Abrahæ. 10 Jam enim securis ad radicem arborum
posita est. Omnis ergo arbor, quæ non facit fructum bonum, excidetur,
et in ignem mittetur. 11 Ego quidem baptizo vos in aqua in poenitentiam : qui
autem post me venturus est, fortior me est, cujus non sum dignus calceamenta
portare : ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto, et igni. 12 Cujus ventilabrum
in manu sua : et permundabit aream suam : et congregabit triticum suum in
horreum, paleas autem comburet igni inextinguibili.
13 Tunc venit Jesus a Galilæa in Jordanem ad Joannem, ut baptizaretur ab
eo. 14 Joannes autem prohibebat eum, dicens : Ego a te debeo baptizari, et tu
venis ad me ? 15 Respondens autem Jesus, dixit ei : Sine modo : sic enim decet
nos implere omnem justitiam. Tunc dimisit eum. 16 Baptizatus autem Jesus,
confestim ascendit de aqua, et ecce aperti sunt ei cæli : et vidit Spiritum Dei
descendentem sicut columbam, et venientem super se. 17 Et ecce vox de cælis
dicens : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui.
4 Tunc Jesus ductus est in desertum a Spiritu, ut tentaretur a diabolo. 2 Et
cum jejunasset quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, postea esuriit.
3 Et accedens tentator dixit ei : Si Filius Dei es, dic ut lapides isti panes
fiant. 4 Qui respondens dixit : Scriptum est : Non in solo pane vivit homo,
sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei. 5 Tunc assumpsit eum diabolus
in sanctam civitatem, et statuit eum super pinnaculum templi, 6 et dixit
ei : Si Filius Dei es, mitte te deorsum. Scriptum est enim : Quia angelis suis
mandavit de te, et in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem pedem
tuum. 7 Ait illi Jesus : Rursum scriptum est : Non tentabis Dominum Deum
tuum. 8 Iterum assumpsit eum diabolus in montem excelsum valde : et ostendit
ei omnia regna mundi, et gloriam eorum, 9 et dixit ei : Hæc omnia tibi
dabo, si cadens adoraveris me. 10 Tunc dicit ei Jesus : Vade Satana : Scriptum
est enim : Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies. 11 Tunc reliquit
eum diabolus : et ecce angeli accesserunt, et ministrabant ei.
12 Cum autem audisset Jesus quod Joannes traditus esset, secessit in
Galilæam : 13 et, relicta civitate Nazareth, venit, et habitavit in Capharnaum
maritima, in finibus Zabulon et Nephthalim : 14 ut adimpleretur quod dictum
est per Isaiam prophetam :
15 Terra Zabulon, et terra Nephthalim,
via maris trans Jordanem,
Galilæa gentium :
16 populus, qui sedebat in tenebris,
vidit lucem magnam :
et sedentibus in regione umbræ mortis,
lux orta est eis.
17 Exinde coepit Jesus prædicare, et dicere : Poenitentiam agite :
appropinquavit enim regnum cælorum.
18 Ambulans autem Jesus juxta mare Galilææ, vidit duos fratres, Simonem,
qui vocatur Petrus, et Andream fratrem ejus, mittentes rete in mare (erant enim
piscatores), 19 et ait illis : Venite post me, et faciam vos fieri piscatores
hominum. 20 At illi continuo relictis retibus secuti sunt eum. 21 Et procedens
inde, vidit alios duos fratres, Jacobum Zebedæi, et Joannem fratrem ejus, in
navi cum Zebedæo patre eorum, reficientes retia sua : et vocavit eos. 22 Illi
autem statim relictis retibus et patre, secuti sunt eum. 23 Et circuibat Jesus to-
1257
Matthæus
tam Galilæam, docens in synagogis eorum, et prædicans Evangelium regni :
et sanans omnem languorem, et omnem infirmitatem in populo. 24 Et abiit
opinio ejus in totam Syriam, et obtulerunt ei omnes male habentes, variis languoribus,
et tormentis comprehensos, et qui dæmonia habebant, et lunaticos,
et paralyticos, et curavit eos : 25 et secutæ sunt eum turbæ multæ de Galilæa,
et Decapoli, et de Jerosolymis, et de Judæa, et de trans Jordanem.
5 Videns autem Jesus turbas, ascendit in montem, et cum sedisset, accesserunt
ad eum discipuli ejus, 2 et aperiens os suum docebat eos dicens :
3 Beati pauperes spiritu : quoniam ipsorum est regnum cælorum. 4 Beati
mites : quoniam ipsi possidebunt terram. 5 Beati qui lugent : quoniam ipsi
consolabuntur. 6 Beati qui esuriunt et sitiunt justitiam : quoniam ipsi saturabuntur.
7 Beati misericordes : quoniam ipsi misericordiam consequentur.
8 Beati mundo corde : quoniam ipsi Deum videbunt. 9 Beati pacifici : quoniam
filii Dei vocabuntur. 10 Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam :
quoniam ipsorum est regnum cælorum. 11 Beati estis cum maledixerint vobis,
et persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum adversum vos mentientes,
propter me : 12 gaudete, et exsultate, quoniam merces vestra copiosa est in
cælis. Sic enim persecuti sunt prophetas, qui fuerunt ante vos.
13 Vos estis sal terræ. Quod si sal evanuerit, in quo salietur ? ad nihilum
valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. 14 Vos estis lux
mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita, 15 neque accendunt
lucernam, et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, ut luceat omnibus
qui in domo sunt. 16 Sic luceat lux vestra coram hominibus : ut videant
opera vestra bona, et glorificent Patrem vestrum, qui in cælis est.
17 Nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas : non veni
solvere, sed adimplere. 18 Amen quippe dico vobis, donec transeat cælum
et terra, jota unum aut unus apex non præteribit a lege, donec omnia fiant.
19 Qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines,
minimus vocabitur in regno cælorum : qui autem fecerit et docuerit, hic magnus
vocabitur in regno cælorum. 20 Dico enim vobis, quia nisi abundaverit
justitia vestra plus quam scribarum et pharisæorum, non intrabitis in regnum
cælorum.
21 Audistis quia dictum est antiquis : Non occides : qui autem occiderit,
reus erit judicio. 22 Ego autem dico vobis : quia omnis qui irascitur fratri suo,
reus erit judicio. Qui autem dixerit fratri suo, raca : reus erit concilio. Qui
autem dixerit, fatue : reus erit gehennæ ignis. 23 Si ergo offers munus tuum
ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te :
24 relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo :
et tunc veniens offeres munus tuum. 25 Esto consentiens adversario tuo cito
dum es in via cum eo : ne forte tradat te adversarius judici, et judex tradat
te ministro : et in carcerem mittaris. 26 Amen dico tibi, non exies inde, donec
reddas novissimum quadrantem.
27 Audistis quia dictum est antiquis : Non moechaberis. 28 Ego autem dico
vobis : quia omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam
moechatus est eam in corde suo. 29 Quod si oculus tuus dexter scandalizat
te, erue eum, et projice abs te : expedit enim tibi ut pereat unum membrorum
tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. 30 Et si dextra
manus tua scandalizat te, abscide eam, et projice abs te : expedit enim
tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum eat in
1258
Matthæus
gehennam. 31 Dictum est autem : Quicumque dimiserit uxorem suam, det
ei libellum repudii. 32 Ego autem dico vobis : quia omnis qui dimiserit uxorem
suam, excepta fornicationis causa, facit eam moechari : et qui dimissam
duxerit, adulterat.
33 Iterum audistis quia dictum est antiquis : Non perjurabis : reddes autem
Domino juramenta tua. 34 Ego autem dico vobis, non jurare omnino, neque per
cælum, quia thronus Dei est : 35 neque per terram, quia scabellum est pedum
ejus : neque per Jerosolymam, quia civitas est magni regis : 36 neque per caput
tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere, aut nigrum. 37 Sit
autem sermo vester, est, est : non, non : quod autem his abundantius est, a
malo est.
38 Audistis quia dictum est : Oculum pro oculo, et dentem pro dente.
39 Ego autem dico vobis, non resistere malo : sed si quis te percusserit in
dexteram maxillam tuam, præbe illi et alteram : 40 et ei, qui vult tecum judicio
contendere, et tunicam tuam tollere, dimitte ei et pallium : 41 et quicumque te
angariaverit mille passus, vade cum illo et alia duo. 42 Qui petit a te, da ei : et
volenti mutuari a te, ne avertaris.
43 Audistis quia dictum est : Diliges proximum tuum, et odio habebis
inimicum tuum. 44 Ego autem dico vobis : diligite inimicos vestros, benefacite
his qui oderunt vos, et orate pro persequentibus et calumniantibus vos : 45 ut
sitis filii Patris vestri, qui in cælis est : qui solem suum oriri facit super bonos
et malos : et pluit super justos et injustos. 46 Si enim diligitis eos qui vos
diligunt, quam mercedem habebitis ? nonne et publicani hoc faciunt ? 47 Et
si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis ? nonne et ethnici
hoc faciunt ? 48 Estote ergo vos perfecti, sicut et Pater vester cælestis perfectus
est.
6 Attendite ne justitiam vestram faciatis coram hominibus, ut videamini ab
eis : alioquin mercedem non habebitis apud Patrem vestrum qui in cælis
est. 2 Cum ergo facis eleemosynam, noli tuba canere ante te, sicut hypocritæ
faciunt in synagogis, et in vicis, ut honorificentur ab hominibus. Amen dico
vobis, receperunt mercedem suam. 3 Te autem faciente eleemosynam, nesciat
sinistra tua quid faciat dextera tua : 4 ut sit eleemosyna tua in abscondito, et
Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi.
5 Et cum oratis, non eritis sicut hypocritæ qui amant in synagogis et in
angulis platearum stantes orare, ut videantur ab hominibus : amen dico vobis,
receperunt mercedem suam. 6 Tu autem cum oraveris, intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum in abscondito : et Pater tuus, qui videt
in abscondito, reddet tibi. 7 Orantes autem, nolite multum loqui, sicut ethnici,
putant enim quod in multiloquio suo exaudiantur. 8 Nolite ergo assimilari
eis : scit enim Pater vester, quid opus sit vobis, antequam petatis eum. 9 Sic
ergo vos orabitis :
Pater noster, qui es in cælis,
sanctificetur nomen tuum.
10 Adveniat regnum tuum ;
fiat voluntas tua, sicut in cælo et in terra.
11 Panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie,
12 et dimitte nobis debita nostra,
sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
13 Et ne nos inducas in tentationem,
1259
Matthæus
sed libera nos a malo. Amen.
14 Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum : dimittet et vobis Pater
vester cælestis delicta vestra. 15 Si autem non dimiseritis hominibus : nec
Pater vester dimittet vobis peccata vestra.
16 Cum autem jejunatis, nolite fieri sicut hypocritæ, tristes. Exterminant
enim facies suas, ut appareant hominibus jejunantes. Amen dico vobis, quia
receperunt mercedem suam. 17 Tu autem, cum jejunas, unge caput tuum, et
faciem tuam lava, 18 ne videaris hominibus jejunans, sed Patri tuo, qui est in
abscondito : et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi.
19 Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra : ubi ærugo, et tinea demolitur
: et ubi fures effodiunt, et furantur. 20 Thesaurizate autem vobis thesauros
in cælo, ubi neque ærugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt,
nec furantur. 21 Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et cor tuum. 22 Lucerna
corporis tui est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum
lucidum erit. 23 Si autem oculus tuus fuerit nequam, totum corpus tuum
tenebrosum erit. Si ergo lumen, quod in te est, tenebræ sunt : ipsæ tenebræ
quantæ erunt ? 24 Nemo potest duobus dominis servire : aut enim unum odio
habebit, et alterum diliget : aut unum sustinebit, et alterum contemnet. Non
potestis Deo servire et mammonæ. 25 Ideo dico vobis, ne solliciti sitis animæ
vestræ quid manducetis, neque corpori vestro quid induamini. Nonne anima
plus est quam esca, et corpus plus quam vestimentum ? 26 Respicite volatilia
cæli, quoniam non serunt, neque metunt, neque congregant in horrea : et Pater
vester cælestis pascit illa. Nonne vos magis pluris estis illis ? 27 Quis autem
vestrum cogitans potest adjicere ad staturam suam cubitum unum ? 28 Et de
vestimento quid solliciti estis ? Considerate lilia agri quomodo crescunt : non
laborant, neque nent. 29 Dico autem vobis, quoniam nec Salomon in omni gloria
sua coopertus est sicut unum ex istis. 30 Si autem foenum agri, quod hodie
est, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit, quanto magis vos modicæ
fidei ? 31 Nolite ergo solliciti esse, dicentes : Quid manducabimus, aut quid
bibemus, aut quo operiemur ? 32 hæc enim omnia gentes inquirunt. Scit enim
Pater vester, quia his omnibus indigetis. 33 Quærite ergo primum regnum Dei,
et justitiam ejus : et hæc omnia adjicientur vobis. 34 Nolite ergo solliciti esse
in crastinum. Crastinus enim dies sollicitus erit sibi ipsi : sufficit diei malitia
sua.
7 Nolite judicare, ut non judicemini. 2 In quo enim judicio judicaveritis,
judicabimini : et in qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis. 3 Quid
autem vides festucam in oculo fratris tui, et trabem in oculo tuo non vides ?
4 aut quomodo dicis fratri tuo : Sine ejiciam festucam de oculo tuo, et ecce
trabs est in oculo tuo ? 5 Hypocrita, ejice primum trabem de oculo tuo, et tunc
videbis ejicere festucam de oculo fratris tui. 6 Nolite dare sanctum canibus :
neque mittatis margaritas vestras ante porcos, ne forte conculcent eas pedibus
suis, et conversi dirumpant vos.
7 Petite, et dabitur vobis : quærite, et invenietis : pulsate, et aperietur vobis.
8 Omnis enim qui petit, accipit : et qui quærit, invenit : et pulsanti aperietur.
9 Aut quis est ex vobis homo, quem si petierit filius suus panem, numquid
lapidem porriget ei ? 10 aut si piscem petierit, numquid serpentem porriget
ei ? 11 Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris : quanto
magis Pater vester, qui in cælis est, dabit bona petentibus se ?
1260
Matthæus
12 Omnia ergo quæcumque vultis ut faciant vobis homines, et vos facite
illis. Hæc est enim lex, et prophetæ. 13 Intrate per angustam portam : quia
lata porta, et spatiosa via est, quæ ducit ad perditionem, et multi sunt qui
intrant per eam. 14 Quam angusta porta, et arcta via est, quæ ducit ad vitam :
et pauci sunt qui inveniunt eam !
15 Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium,
intrinsecus autem sunt lupi rapaces : 16 a fructibus eorum cognoscetis eos.
Numquid colligunt de spinis uvas, aut de tribulis ficus ? 17 Sic omnis arbor
bona fructus bonos facit : mala autem arbor malos fructus facit. 18 Non potest
arbor bona malos fructus facere : neque arbor mala bonos fructus facere.
19 Omnis arbor, quæ non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur.
20 Igitur ex fructibus eorum cognoscetis eos.
21 Non omnis qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum cælorum
: sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in cælis est, ipse intrabit in
regnum cælorum. 22 Multi dicent mihi in illa die : Domine, Domine, nonne in
nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo dæmonia ejecimus, et in nomine
tuo virtutes multas fecimus ? 23 Et tunc confitebor illis : Quia numquam novi
vos : discedite a me, qui operamini iniquitatem. 24 Omnis ergo qui audit
verba mea hæc, et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui ædificavit domum
suam supra petram, 25 et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt
venti, et irruerunt in domum illam, et non cecidit : fundata enim erat super
petram. 26 Et omnis qui audit verba mea hæc, et non facit ea, similis erit viro
stulto, qui ædificavit domum suam super arenam : 27 et descendit pluvia, et
venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et cecidit,
et fuit ruina illius magna. 28 Et factum est : cum consummasset Jesus verba
hæc, admirabantur turbæ super doctrina ejus. 29 Erat enim docens eos sicut
potestatem habens, et non sicut scribæ eorum, et pharisæi.
8 Cum autem descendisset de monte, secutæ sunt eum turbæ multæ : 2 et
ecce leprosus veniens, adorabat eum, dicens : Domine, si vis, potes me
mundare. 3 Et extendens Jesus manum, tetigit eum, dicens : Volo : mundare.
Et confestim mundata est lepra ejus. 4 Et ait illi Jesus : Vide, nemini dixeris :
sed vade, ostende te sacerdoti, et offer munus, quod præcepit Moyses, in
testimonium illis.
5 Cum autem introisset Capharnaum, accessit ad eum centurio, rogans
eum, 6 et dicens : Domine, puer meus jacet in domo paralyticus, et male
torquetur. 7 Et ait illi Jesus : Ego veniam, et curabo eum. 8 Et respondens
centurio, ait : Domine, non sum dignus ut intres sub tectum meum : sed tantum
dic verbo, et sanabitur puer meus. 9 Nam et ego homo sum sub potestate
constitutus, habens sub me milites, et dico huic : Vade, et vadit : et alii : Veni,
et venit : et servo meo : Fac hoc, et facit. 10 Audiens autem Jesus miratus est,
et sequentibus se dixit : Amen dico vobis, non inveni tantam fidem in Isra¨el.
11 Dico autem vobis, quod multi ab oriente et occidente venient, et recumbent
cum Abraham, et Isaac, et Jacob in regno cælorum : 12 filii autem regni ejicientur
in tenebras exteriores : ibi erit fletus et stridor dentium. 13 Et dixit Jesus
centurioni : Vade, et sicut credidisti, fiat tibi. Et sanatus est puer in illa hora.
14 Et cum venisset Jesus in domum Petri, vidit socrum ejus jacentem, et
febricitantem : 15 et tetigit manum ejus, et dimisit eam febris, et surrexit, et
ministrabat eis.
16 Vespere autem facto, obtulerunt ei multos dæmonia habentes : et eji-
1261
Matthæus
ciebat spiritus verbo, et omnes male habentes curavit : 17 ut adimpleretur
quod dictum est per Isaiam prophetam, dicentem :
Ipse infirmitates nostras accepit :
et ægrotationes nostras portavit.
18 Videns autem Jesus turbas multas circum se, jussit ire trans fretum.
19 Et accedens unus scriba, ait illi : Magister, sequar te, quocumque ieris.
20 Et dicit ei Jesus : Vulpes foveas habent, et volucres cæli nidos ; Filius autem
hominis non habet ubi caput reclinet. 21 Alius autem de discipulis ejus ait illi :
Domine, permitte me primum ire, et sepelire patrem meum. 22 Jesus autem
ait illi : Sequere me, et dimitte mortuos sepelire mortuos suos.
23 Et ascendente eo in naviculam, secuti sunt eum discipuli ejus : 24 et ecce
motus magnus factus est in mari, ita ut navicula operiretur fluctibus : ipse
vero dormiebat. 25 Et accesserunt ad eum discipuli ejus, et suscitaverunt eum,
dicentes : Domine, salva nos : perimus. 26 Et dicit eis Jesus : Quid timidi estis,
modicæ fidei ? Tunc surgens imperavit ventis, et mari, et facta est tranquillitas
magna. 27 Porro homines mirati sunt, dicentes : Qualis est hic, quia venti et
mare obediunt ei ?
28 Et cum venisset trans fretum in regionem Gerasenorum, occurrerunt ei
duo habentes dæmonia, de monumentis exeuntes, sævi nimis, ita ut nemo
posset transire per viam illam. 29 Et ecce clamaverunt, dicentes : Quid nobis
et tibi, Jesu fili Dei ? Venisti huc ante tempus torquere nos ? 30 Erat autem non
longe ab illis grex multorum porcorum pascens. 31 Dæmones autem rogabant
eum, dicentes : Si ejicis nos hinc, mitte nos in gregem porcorum. 32 Et ait
illis : Ite. At illi exeuntes abierunt in porcos, et ecce impetu abiit totus grex
per præceps in mare : et mortui sunt in aquis. 33 Pastores autem fugerunt : et
venientes in civitatem, nuntiaverunt omnia, et de eis qui dæmonia habuerant.
34 Et ecce tota civitas exiit obviam Jesu : et viso eo, rogabant ut transiret a
finibus eorum.
9 Et ascendens in naviculam, transfretavit, et venit in civitatem suam. 2 Et
ecce offerebant ei paralyticum jacentem in lecto. Et videns Jesus fidem
illorum, dixit paralytico : Confide fili, remittuntur tibi peccata tua. 3 Et ecce
quidam de scribis dixerunt intra se : Hic blasphemat. 4 Et cum vidisset
Jesus cogitationes eorum, dixit : Ut quid cogitatis mala in cordibus vestris ?
5 Quid est facilius dicere : Dimittuntur tibi peccata tua : an dicere : Surge,
et ambula ? 6 Ut autem sciatis, quia Filius hominis habet potestatem in terra
dimittendi peccata, tunc ait paralytico : Surge, tolle lectum tuum, et vade in
domum tuam. 7 Et surrexit, et abiit in domum suam. 8 Videntes autem turbæ
timuerunt, et glorificaverunt Deum, qui dedit potestatem talem hominibus.
9 Et, cum transiret inde Jesus, vidit hominem sedentem in telonio,
Matthæum nomine. Et ait illi : Sequere me. Et surgens, secutus est eum.
10 Et factum est, discumbente eo in domo, ecce multi publicani et peccatores
venientes, discumbebant cum Jesu, et discipulis ejus. 11 Et videntes pharisæi,
dicebant discipulis ejus : Quare cum publicanis et peccatoribus manducat
magister vester ? 12 At Jesus audiens, ait : Non est opus valentibus medicus,
sed male habentibus. 13 Euntes autem discite quid est : Misericordiam volo,
et non sacrificium. Non enim veni vocare justos, sed peccatores. 14 Tunc
accesserunt ad eum discipuli Joannis, dicentes : Quare nos, et pharisæi, jejunamus
frequenter : discipuli autem tui non jejunant ? 15 Et ait illis Jesus :
1262
Matthæus
Numquid possunt filii sponsi lugere, quamdiu cum illis est sponsus ? Venient
autem dies cum auferetur ab eis sponsus : et tunc jejunabunt. 16 Nemo
autem immittit commissuram panni rudis in vestimentum vetus : tollit enim
plenitudinem ejus a vestimento, et pejor scissura fit. 17 Neque mittunt
vinum novum in utres veteres : alioquin rumpuntur utres, et vinum effunditur,
et utres pereunt. Sed vinum novum in utres novos mittunt : et ambo
conservantur.
18 Hæc illo loquente ad eos, ecce princeps unus accessit, et adorabat eum,
dicens : Domine, filia mea modo defuncta est : sed veni, impone manum
tuam super eam, et vivet. 19 Et surgens Jesus, sequebatur eum, et discipuli
ejus. 20 Et ecce mulier, quæ sanguinis fluxum patiebatur duodecim annis,
accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus. 21 Dicebat enim intra se : Si
tetigero tantum vestimentum ejus, salva ero. 22 At Jesus conversus, et videns
eam, dixit : Confide, filia, fides tua te salvam fecit. Et salva facta est mulier ex
illa hora.
23 Et cum venisset Jesus in domum principis, et vidisset tibicines et turbam
tumultuantem, dicebat : 24 Recedite : non est enim mortua puella, sed dormit.
Et deridebant eum. 25 Et cum ejecta esset turba, intravit : et tenuit manum
ejus, et surrexit puella. 26 Et exiit fama hæc in universam terram illam.
27 Et transeunte inde Jesu, secuti sunt eum duo cæci, clamantes, et dicentes
: Miserere nostri, fili David. 28 Cum autem venisset domum, accesserunt
ad eum cæci. Et dicit eis Jesus : Creditis quia hoc possum facere
vobis ? Dicunt ei : Utique, Domine. 29 Tunc tetigit oculos eorum, dicens :
Secundum fidem vestram, fiat vobis. 30 Et aperti sunt oculi eorum : et comminatus
est illis Jesus, dicens : Videte ne quis sciat. 31 Illi autem exeuntes,
diffamaverunt eum in tota terra illa.
32 Egressis autem illis, ecce obtulerunt ei hominem mutum, dæmonium
habentem. 33 Et ejecto dæmonio, locutus est mutus, et miratæ sunt turbæ,
dicentes : Numquam apparuit sic in Isra¨el. 34 Pharisæi autem dicebant : In
principe dæmoniorum ejicit dæmones.
35 Et circuibat Jesus omnes civitates, et castella, docens in synagogis eorum,
et prædicans Evangelium regni, et curans omnem languorem, et omnem
infirmitatem. 36 Videns autem turbas, misertus est eis : quia erant vexati, et
jacentes sicut oves non habentes pastorem. 37 Tunc dicit discipulis suis : Messis
quidem multa, operarii autem pauci. 38 Rogate ergo Dominum messis, ut
mittat operarios in messem suam.
10 Et convocatis duodecim discipulis suis, dedit illis potestatem spirituum
immundorum, ut ejicerent eos, et curarent omnem languorem, et
omnem infirmitatem. 2 Duodecim autem Apostolorum nomina sunt hæc.
Primus, Simon, qui dicitur Petrus : et Andreas frater ejus, 3 Jacobus Zebedæi,
et Joannes frater ejus, Philippus, et Bartholomæus, Thomas, et Matthæus
publicanus, Jacobus Alphæi, et Thaddæus, 4 Simon Chananæus, et Judas
Iscariotes, qui et tradidit eum.
5 Hos duodecim misit Jesus, præcipiens eis, dicens : In viam gentium
ne abieritis, et in civitates Samaritanorum ne intraveritis : 6 sed potius ite
ad oves quæ perierunt domus Isra¨el. 7 Euntes autem prædicate, dicentes :
Quia appropinquavit regnum cælorum. 8 Infirmos curate, mortuos suscitate,
leprosos mundate, dæmones ejicite : gratis accepistis, gratis date. 9 Nolite
possidere aurum, neque argentum, neque pecuniam in zonis vestris : 10 non
1263
Matthæus
peram in via, neque duas tunicas, neque calceamenta, neque virgam : dignus
enim est operarius cibo suo. 11 In quamcumque autem civitatem aut castellum
intraveritis, interrogate, quis in ea dignus sit : et ibi manete donec exeatis.
12 Intrantes autem in domum, salutate eam, dicentes : Pax huic domui. 13 Et
siquidem fuerit domus illa digna, veniet pax vestra super eam : si autem
non fuerit digna, pax vestra revertetur ad vos. 14 Et quicumque non receperit
vos, neque audierit sermones vestros : exeunte foras de domo, vel civitate,
excutite pulverem de pedibus vestris. 15 Amen dico vobis : Tolerabilius erit
terræ Sodomorum et Gomorrhæorum in die judicii, quam illi civitati.
16 Ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum. Estote ergo prudentes
sicut serpentes, et simplices sicut columbæ. 17 Cavete autem ab hominibus.
Tradent enim vos in conciliis, et in synagogis suis flagellabunt vos : 18 et ad
præsides, et ad reges ducemini propter me in testimonium illis, et gentibus.
19 Cum autem tradent vos, nolite cogitare quomodo, aut quid loquamini :
dabitur enim vobis in illa hora, quid loquamini : 20 non enim vos estis qui
loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. 21 Tradet autem
frater fratrem in mortem, et pater filium : et insurgent filii in parentes, et
morte eos afficient : 22 et eritis odio omnibus propter nomen meum : qui
autem perseveraverit usque in finem, hic salvus erit.
23 Cum autem persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. Amen dico
vobis, non consummabitis civitates Isra¨el, donec veniat Filius hominis. 24 Non
est discipulus super magistrum, nec servus super dominum suum : 25 sufficit
discipulo ut sit sicut magister ejus, et servo, sicut dominus ejus. Si patremfamilias
Beelzebub vocaverunt, quanto magis domesticos ejus ? 26 Ne ergo
timueritis eos. Nihil enim est opertum, quod non revelabitur : et occultum,
quod non scietur. 27 Quod dico vobis in tenebris, dicite in lumine : et quod in
aure auditis, prædicate super tecta. 28 Et nolite timere eos qui occidunt corpus,
animam autem non possunt occidere : sed potius timete eum, qui potest et
animam et corpus perdere in gehennam. 29 Nonne duo passeres asse veneunt
? et unus ex illis non cadet super terram sine Patre vestro. 30 Vestri autem
capilli capitis omnes numerati sunt. 31 Nolite ergo timere : multis passeribus
meliores estis vos. 32 Omnis ergo qui confitebitur me coram hominibus, confitebor
et ego eum coram Patre meo, qui in cælis est. 33 Qui autem negaverit
me coram hominibus, negabo et ego eum coram Patre meo, qui in cælis est.
34 Nolite arbitrari quia pacem venerim mittere in terram : non veni pacem mittere,
sed gladium : 35 veni enim separare hominem adversus patrem suum, et
filiam adversus matrem suam, et nurum adversus socrum suam : 36 et inimici
hominis, domestici ejus. 37 Qui amat patrem aut matrem plus quam me, non
est me dignus : et qui amat filium aut filiam super me, non est me dignus.
38 Et qui non accipit crucem suam, et sequitur me, non est me dignus. 39 Qui
invenit animam suam, perdet illam : et qui perdiderit animam suam propter
me, inveniet eam. 40 Qui recipit vos, me recipit : et qui me recipit, recipit
eum qui me misit. 41 Qui recipit prophetam in nomine prophetæ, mercedem
prophetæ accipiet : et qui recipit justum in nomine justi, mercedem justi accipiet.
42 Et quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aquæ frigidæ
tantum in nomine discipuli : amen dico vobis, non perdet mercedem suam.
11 Et factum est, cum consummasset Jesus, præcipiens duodecim discipulis
suis, transiit inde ut doceret, et prædicaret in civitatibus
eorum.
1264
Matthæus
2 Joannes autem cum audisset in vinculis opera Christi, mittens duos de
discipulis suis, 3 ait illi : Tu es, qui venturus es, an alium exspectamus ?
4 Et respondens Jesus ait illis : Euntes renuntiate Joanni quæ audistis, et
vidistis. 5 Cæci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt,
mortui resurgunt, pauperes evangelizantur : 6 et beatus est, qui non fuerit
scandalizatus in me.
7 Illis autem abeuntibus, coepit Jesus dicere ad turbas de Joanne : Quid
existis in desertum videre ? arundinem vento agitatam ? 8 Sed quid existis
videre ? hominem mollibus vestitum ? Ecce qui mollibus vestiuntur, in
domibus regum sunt. 9 Sed quid existis videre ? prophetam ? Etiam dico
vobis, et plus quam prophetam. 10 Hic est enim de quo scriptum est : Ecce
ego mitto angelum meum ante faciem tuam, qui præparabit viam tuam ante
te. 11 Amen dico vobis, non surrexit inter natos mulierum major Joanne Baptista
: qui autem minor est in regno cælorum, major est illo. 12 A diebus autem
Joannis Baptistæ usque nunc, regnum cælorum vim patitur, et violenti rapiunt
illud. 13 Omnes enim prophetæ et lex usque ad Joannem prophetaverunt : 14 et
si vultis recipere, ipse est Elias, qui venturus est. 15 Qui habet aures audiendi,
audiat.
16 Cui autem similem æstimabo generationem istam ? Similis est pueris
sedentibus in foro : qui clamantes coæqualibus 17 dicunt : Cecinimus vobis, et
non saltastis : lamentavimus, et non planxistis. 18 Venit enim Joannes neque
manducans, neque bibens, et dicunt : Dæmonium habet. 19 Venit Filius hominis
manducans, et bibens, et dicunt : Ecce homo vorax, et potator vini,
publicanorum et peccatorum amicus. Et justificata est sapientia a filiis suis.
20 Tunc coepit exprobrare civitatibus, in quibus factæ sunt plurimæ virtutes
ejus, quia non egissent poenitentiam : 21 Væ tibi Corozain, væ tibi Bethsaida
: quia, si in Tyro et Sidone factæ essent virtutes quæ factæ sunt in vobis,
olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent. 22 Verumtamen dico vobis : Tyro
et Sidoni remissius erit in die judicii, quam vobis. 23 Et tu Capharnaum,
numquid usque in cælum exaltaberis ? usque in infernum descendes, quia si
in Sodomis factæ fuissent virtutes quæ factæ sunt in te, forte mansissent usque
in hanc diem. 24 Verumtamen dico vobis, quia terræ Sodomorum remissius
erit in die judicii, quam tibi.
25 In illo tempore respondens Jesus dixit : Confiteor tibi, Pater, Domine
cæli et terræ, quia abscondisti hæc a sapientibus, et prudentibus, et revelasti
ea parvulis. 26 Ita Pater : quoniam sic fuit placitum ante te. 27 Omnia mihi
tradita sunt a Patre meo. Et nemo novit Filium, nisi Pater : neque Patrem
quis novit, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 28 Venite ad me omnes
qui laboratis, et onerati estis, et ego reficiam vos. 29 Tollite jugum meum super
vos, et discite a me, quia mitis sum, et humilis corde : et invenietis requiem
animabus vestris. 30 Jugum enim meum suave est, et onus meum leve.
12 In illo tempore abiit Jesus per sata sabbato : discipuli autem ejus esurientes
coeperunt vellere spicas, et manducare. 2 Pharisæi autem videntes,
dixerunt ei : Ecce discipuli tui faciunt quod non licet facere sabbatis.
3 At ille dixit eis : Non legistis quid fecerit David, quando esuriit, et qui cum
eo erant : 4 quomodo intravit in domum Dei, et panes propositionis comedit,
quos non licebat ei edere, neque his qui cum eo erant, nisi solis sacerdotibus ?
5 aut non legistis in lege quia sabbatis sacerdotes in templo sabbatum violant,
et sine crimine sunt ? 6 Dico autem vobis, quia templo major est hic. 7 Si
1265
Matthæus
autem sciretis, quid est : Misericordiam volo, et non sacrificium : numquam
condemnassetis innocentes : 8 dominus enim est Filius hominis etiam sabbati.
9 Et cum inde transisset, venit in synagogam eorum. 10 Et ecce homo
manum habens aridam, et interrogabant eum, dicentes : Si licet sabbatis curare
? ut accusarent eum. 11 Ipse autem dixit illis : Quis erit ex vobis homo,
qui habeat ovem unam, et si ceciderit hæc sabbatis in foveam, nonne tenebit
et levabit eam ? 12 Quanto magis melior est homo ove ? itaque licet sabbatis
benefacere. 13 Tunc ait homini : Extende manum tuam. Et extendit, et restituta
est sanitati sicut altera. 14 Exeuntes autem pharisæi, consilium faciebant
adversus eum, quomodo perderent eum. 15 Jesus autem sciens recessit inde :
et secuti sunt eum multi, et curavit eos omnes : 16 et præcepit eis ne manifestum
eum facerent. 17 Ut adimpleretur quod dictum est per Isaiam prophetam,
dicentem :
18 Ecce puer meus, quem elegi, dilectus meus,
in quo bene complacuit animæ meæ.
Ponam spiritum meum super eum,
et judicium gentibus nuntiabit.
19 Non contendet, neque clamabit,
neque audiet aliquis in plateis vocem ejus :
20 arundinem quassatam non confringet,
et linum fumigans non extinguet,
donec ejiciat ad victoriam judicium :
21 et in nomine ejus gentes sperabunt.
22 Tunc oblatus est ei dæmonium habens, cæcus, et mutus, et curavit
eum ita ut loqueretur, et videret. 23 Et stupebant omnes turbæ, et dicebant :
Numquid hic est filius David ? 24 Pharisæi autem audientes, dixerunt : Hic
non ejicit dæmones nisi in Beelzebub principe dæmoniorum. 25 Jesus autem
sciens cogitationes eorum, dixit eis : Omne regnum divisum contra se desolabitur
: et omnis civitas vel domus divisa contra se, non stabit. 26 Et si
Satanas Satanam ejicit, adversus se divisus est : quomodo ergo stabit regnum
ejus ? 27 Et si ego in Beelzebub ejicio dæmones, filii vestri in quo ejiciunt ?
ideo ipsi judices vestri erunt. 28 Si autem ego in Spiritu Dei ejicio dæmones,
igitur pervenit in vos regnum Dei. 29 Aut quomodo potest quisquam intrare in
domum fortis, et vasa ejus diripere, nisi prius alligaverit fortem ? et tunc domum
illius diripiet. 30 Qui non est mecum, contra me est ; et qui non congregat
mihi, spargit. 31 Ideo dico vobis : Omne peccatum et blasphemia remittetur
hominibus, Spiritus autem blasphemia non remittetur. 32 Et quicumque dixerit
verbum contra Filium hominis, remittetur ei : qui autem dixerit contra Spiritum
Sanctum, non remittetur ei, neque in hoc sæculo, neque in futuro. 33 Aut
facite arborem bonam, et fructum ejus bonum : aut facite arborem malam, et
fructum ejus malum : siquidem ex fructu arbor agnoscitur. 34 Progenies viperarum,
quomodo potestis bona loqui, cum sitis mali ? ex abundantia enim
cordis os loquitur. 35 Bonus homo de bono thesauro profert bona : et malus
homo de malo thesauro profert mala. 36 Dico autem vobis quoniam omne
verbum otiosum, quod locuti fuerint homines, reddent rationem de eo in die
judicii. 37 Ex verbis enim tuis justificaberis et ex verbis tuis condemnaberis.
38 Tunc responderunt ei quidam de scribis et pharisæis, dicentes : Magister,
volumus a te signum videre. 39 Qui respondens ait illis : Generatio
mala et adultera signum quærit : et signum non dabitur ei, nisi signum
1266
Matthæus
Jonæ prophetæ. 40 Sicut enim fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus, et tribus
noctibus, sic erit Filius hominis in corde terræ tribus diebus et tribus noctibus.
41 Viri Ninivitæ surgent in judicio cum generatione ista, et condemnabunt
eam : quia poenitentiam egerunt in prædicatione Jonæ, et ecce plus quam
Jonas hic. 42 Regina austri surget in judicio cum generatione ista, et condemnabit
eam : quia venit a finibus terræ audire sapientiam Salomonis, et
ecce plus quam Salomon hic. 43 Cum autem immundus spiritus exierit ab
homine, ambulat per loca arida, quærens requiem, et non invenit. 44 Tunc dicit
: Revertar in domum meam, unde exivi. Et veniens invenit eam vacantem,
scopis mundatam, et ornatam. 45 Tunc vadit, et assumit septem alios spiritus
secum nequiores se, et intrantes habitant ibi : et fiunt novissima hominis illius
pejora prioribus. Sic erit et generationi huic pessimæ.
46 Adhuc eo loquente ad turbas, ecce mater ejus et fratres stabant foris,
quærentes loqui ei. 47 Dixit autem ei quidam : Ecce mater tua, et fratres tui
foris stant quærentes te. 48 At ipse respondens dicenti sibi, ait : Quæ est mater
mea, et qui sunt fratres mei ? 49 Et extendens manum in discipulos suos, dixit :
Ecce mater mea, et fratres mei. 50 Quicumque enim fecerit voluntatem Patris
mei, qui in cælis est, ipse meus frater, et soror, et mater est.
13 In illo die exiens Jesus de domo, sedebat secus mare. 2 Et congregatæ
sunt ad eum turbæ multæ, ita ut naviculam ascendens sederet : et
omnis turba stabat in littore, 3 et locutus est eis multa in parabolis, dicens :
Ecce exiit qui seminat, seminare. 4 Et dum seminat, quædam ceciderunt secus
viam, et venerunt volucres cæli, et comederunt ea. 5 Alia autem ceciderunt
in petrosa, ubi non habebant terram multam : et continuo exorta sunt, quia
non habebant altitudinem terræ : 6 sole autem orto æstuaverunt ; et quia non
habebant radicem, aruerunt. 7 Alia autem ceciderunt in spinas : et creverunt
spinæ, et suffocaverunt ea. 8 Alia autem ceciderunt in terram bonam : et
dabant fructum, aliud centesimum, aliud sexagesimum, aliud trigesimum.
9 Qui habet aures audiendi, audiat.
10 Et accedentes discipuli dixerunt ei : Quare in parabolis loqueris eis ?
11 Qui respondens, ait illis : Quia vobis datum est nosse mysteria regni cælorum
: illis autem non est datum. 12 Qui enim habet, dabitur ei, et abundabit :
qui autem non habet, et quod habet auferetur ab eo. 13 Ideo in parabolis loquor
eis : quia videntes non vident, et audientes non audiunt, neque intelligunt.
14 Et adimpletur in eis prophetia Isaiæ, dicentis :
Auditu audietis, et non intelligetis :
et videntes videbitis, et non videbitis.
15 Incrassatum est enim cor populi hujus,
et auribus graviter audierunt,
et oculos suos clauserunt :
nequando videant oculis, et auribus audiant,
et corde intelligant, et convertantur,
et sanem eos.
16 Vestri autem beati oculi quia vident, et aures vestræ quia audiunt.
17 Amen quippe dico vobis, quia multi prophetæ et justi cupierunt videre
quæ videtis, et non viderunt : et audire quæ auditis, et non audierunt.
18 Vos ergo audite parabolam seminantis. 19 Omnis qui audit verbum regni,
et non intelligit, venit malus, et rapit quod seminatum est in corde ejus : hic
1267
Matthæus
est qui secus viam seminatus est. 20 Qui autem super petrosa seminatus est,
hic est qui verbum audit, et continuo cum gaudio accipit illud : 21 non habet
autem in se radicem, sed est temporalis : facta autem tribulatione et persecutione
propter verbum, continuo scandalizatur. 22 Qui autem seminatus est
in spinis, hic est qui verbum audit, et sollicitudo sæculi istius, et fallacia divitiarum
suffocat verbum, et sine fructu efficitur. 23 Qui vero in terram bonam
seminatus est, hic est qui audit verbum, et intelligit, et fructum affert, et facit
aliud quidem centesimum, aliud autem sexagesimum, aliud vero trigesimum.
24 Aliam parabolam proposuit illis, dicens : Simile factum est regnum
cælorum homini, qui seminavit bonum semen in agro suo : 25 cum autem
dormirent homines, venit inimicus ejus, et superseminavit zizania in medio
tritici, et abiit. 26 Cum autem crevisset herba, et fructum fecisset, tunc apparuerunt
et zizania. 27 Accedentes autem servi patrisfamilias, dixerunt ei :
Domine, nonne bonum semen seminasti in agro tuo ? unde ergo habet zizania
? 28 Et ait illis : Inimicus homo hoc fecit. Servi autem dixerunt ei : Vis,
imus, et colligimus ea ? 29 Et ait : Non : ne forte colligentes zizania, eradicetis
simul cum eis et triticum. 30 Sinite utraque crescere usque ad messem, et in
tempore messis dicam messoribus : Colligite primum zizania, et alligate ea in
fasciculos ad comburendum : triticum autem congregate in horreum meum.
31 Aliam parabolam proposuit eis dicens : Simile est regnum cælorum
grano sinapis, quod accipiens homo seminavit in agro suo : 32 quod minimum
quidem est omnibus seminibus : cum autem creverit, majus est omnibus
oleribus, et fit arbor, ita ut volucres cæli veniant, et habitent in ramis
ejus. 33 Aliam parabolam locutus est eis : Simile est regnum cælorum fermento,
quod acceptum mulier abscondit in farinæ satis tribus, donec fermentatum
est totum. 34 Hæc omnia locutus est Jesus in parabolis ad turbas : et
sine parabolis non loquebatur eis : 35 ut impleretur quod dictum erat per
prophetam dicentem : Aperiam in parabolis os meum ; eructabo abscondita a
constitutione mundi.
36 Tunc, dimissis turbis, venit in domum : et accesserunt ad eum discipuli
ejus, dicentes : Edissere nobis parabolam zizaniorum agri. 37 Qui respondens
ait illis : Qui seminat bonum semen, est Filius hominis. 38 Ager autem est
mundus. Bonum vero semen, hi sunt filii regnum. Zizania autem, filii sunt
nequam. 39 Inimicus autem, qui seminavit ea, est diabolus. Messis vero, consummatio
sæculi est. Messores autem, angeli sunt. 40 Sicut ergo colliguntur
zizania, et igni comburuntur : sic erit in consummatione sæculi. 41 Mittet Filius
hominis angelos suos, et colligent de regno ejus omnia scandala, et eos
qui faciunt iniquitatem : 42 et mittent eos in caminum ignis. Ibi erit fletus et
stridor dentium. 43 Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Qui
habet aures audiendi, audiat.
44 Simile est regnum cælorum thesauro abscondito in agro : quem qui
invenit homo, abscondit, et præ gaudio illius vadit, et vendit universa quæ
habet, et emit agrum illum. 45 Iterum simile est regnum cælorum homini negotiatori,
quærenti bonas margaritas. 46 Inventa autem una pretiosa margarita,
abiit, et vendidit omnia quæ habuit, et emit eam.
47 Iterum simile est regnum cælorum sagenæ missæ in mare, et ex omni
genere piscium congreganti. 48 Quam, cum impleta esset, educentes, et secus
littus sedentes, elegerunt bonis in vasa, malos autem foras miserunt. 49 Sic
erit in consummatione sæculi : exibunt angeli, et separabunt malos de medio
justorum, 50 et mittent eos in caminum ignis : ibi erit fletus, et stridor dentium.
1268
Matthæus
51 Intellexistis hæc omnia ? Dicunt ei : Etiam. 52 Ait illis : Ideo omnis scriba
doctus in regno cælorum, similis est homini patrifamilias, qui profert de thesauro
suo nova et vetera. 53 Et factum est, cum consummasset Jesus parabolas
istas, transiit inde.
54 Et veniens in patriam suam, docebat eos in synagogis eorum, ita ut
mirarentur, et dicerent : Unde huic sapientia hæc, et virtutes ? 55 Nonne hic
est fabri filius ? nonne mater ejus dicitur Maria, et fratres ejus, Jacobus, et
Joseph, et Simon, et Judas ? 56 et sorores ejus, nonne omnes apud nos sunt ?
unde ergo huic omnia ista ? 57 Et scandalizabantur in eo. Jesus autem dixit
eis : Non est propheta sine honore, nisi in patria sua, et in domo sua. 58 Et
non fecit ibi virtutes multas propter incredulitatem illorum.
14 In illo tempore audivit Herodes tetrarcha famam Jesu : 2 et ait pueris
suis : Hic est Joannes Baptista : ipse surrexit a mortuis, et ideo virtutes
operantur in eo. 3 Herodes enim tenuit Joannem, et alligavit eum : et
posuit in carcerem propter Herodiadem uxorem fratris sui. 4 Dicebat enim
illi Joannes : Non licet tibi habere eam. 5 Et volens illum occidere, timuit
populum : quia sicut prophetam eum habebant. 6 Die autem natalis Herodis
saltavit filia Herodiadis in medio, et placuit Herodi : 7 unde cum juramento
pollicitus est ei dare quodcumque postulasset ab eo. 8 At illa præmonita a
matre sua : Da mihi, inquit, hic in disco caput Joannis Baptistæ. 9 Et contristatus
est rex : propter juramentum autem, et eos qui pariter recumbebant, jussit
dari. 10 Misitque et decollavit Joannem in carcere. 11 Et allatum est caput ejus
in disco, et datum est puellæ, et attulit matri suæ. 12 Et accedentes discipuli
ejus, tulerunt corpus ejus, et sepelierunt illud : et venientes nuntiaverunt Jesu.
13 Quod cum audisset Jesus, secessit inde in navicula, in locum desertum
seorsum : et cum audissent turbæ, secutæ sunt eum pedestres de civitatibus.
14 Et exiens vidit turbam multam, et misertus est eis, et curavit languidos eorum.
15 Vespere autem facto, accesserunt ad eum discipuli ejus, dicentes :
Desertus est locus, et hora jam præteriit : dimitte turbas, ut euntes in castella,
emant sibi escas. 16 Jesus autem dixit eis : Non habent necesse ire : date
illis vos manducare. 17 Responderunt ei : Non habemus hic nisi quinque
panes et duos pisces. 18 Qui ait eis : Afferte mihi illos huc. 19 Et cum jussisset
turbam discumbere super foenum, acceptis quinque panibus et duobus
piscibus, aspiciens in cælum benedixit, et fregit, et dedit discipulis panes, discipuli
autem turbis. 20 Et manducaverunt omnes, et saturati sunt. Et tulerunt
reliquias, duodecim cophinos fragmentorum plenos. 21 Manducantium autem
fuit numerus quinque millia virorum, exceptis mulieribus et parvulis.
22 Et statim compulit Jesus discipulos ascendere in naviculam, et præcedere
eum trans fretum, donec dimitteret turbas. 23 Et dimissa turba, ascendit in
montem solus orare. Vespere autem facto solus erat ibi : 24 navicula autem in
medio mari jactabatur fluctibus : erat enim contrarius ventus. 25 Quarta enim
vigilia noctis, venit ad eos ambulans super mare. 26 Et videntes eum super
mare ambulantem, turbati sunt, dicentes : Quia phantasma est. Et præ timore
clamaverunt. 27 Statimque Jesus locutus est eis, dicens : Habete fiduciam : ego
sum, nolite timere. 28 Respondens autem Petrus, dixit : Domine, si tu es, jube
me ad te venire super aquas. 29 At ipse ait : Veni. Et descendens Petrus de
navicula, ambulabat super aquam ut veniret ad Jesum. 30 Videns vero ventum
validum, timuit : et cum coepisset mergi, clamavit dicens : Domine, salvum
me fac. 31 Et continuo Jesus extendens manum, apprehendit eum : et ait
1269
Matthæus
illi : Modicæ fidei, quare dubitasti ? 32 Et cum ascendissent in naviculam,
cessavit ventus. 33 Qui autem in navicula erant, venerunt, et adoraverunt eum,
dicentes : Vere Filius Dei es. 34 Et cum transfretassent, venerunt in terram
Genesar. 35 Et cum cognovissent eum viri loci illius, miserunt in universam
regionem illam, et obtulerunt ei omnes male habentes : 36 et rogabant eum ut
vel fimbriam vestimenti ejus tangerent. Et quicumque tetigerunt, salvi facti
sunt.
15 Tunc accesserunt ad eum ab Jerosolymis scribæ et pharisæi, dicentes :
2 Quare discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum ? non enim
lavant manus suas cum panem manducant. 3 Ipse autem respondens ait illis :
Quare et vos transgredimini mandatum Dei propter traditionem vestram ?
Nam Deus dixit : 4 Honora patrem, et matrem : et, Qui maledixerit patri,
vel matri, morte moriatur. 5 Vos autem dicitis : Quicumque dixerit patri, vel
matri : Munus, quodcumque est ex me, tibi proderit : 6 et non honorificabit
patrem suum, aut matrem suam : et irritum fecistis mandatum Dei propter
traditionem vestram. 7 Hypocritæ, bene prophetavit de vobis Isaias, dicens :
8 Populus hic labiis me honorat :
cor autem eorum longe est a me.
9 Sine causa autem colunt me,
docentes doctrinas et mandata hominum.
10 Et convocatis ad se turbis, dixit eis : Audite, et intelligite. 11 Non quod
intrat in os, coinquinat hominem : sed quod procedit ex ore, hoc coinquinat
hominem. 12 Tunc accedentes discipuli ejus, dixerunt ei : Scis quia pharisæi
audito verbo hoc, scandalizati sunt ? 13 At ille respondens ait : Omnis plantatio,
quam non plantavit Pater meus cælestis, eradicabitur. 14 Sinite illos :
cæci sunt, et duces cæcorum ; cæcus autem si cæco ducatum præstet, ambo in
foveam cadunt. 15 Respondens autem Petrus dixit ei : Edissere nobis parabolam
istam. 16 At ille dixit : Adhuc et vos sine intellectu estis ? 17 Non intelligitis
quia omne quod in os intrat, in ventrem vadit, et in secessum emittitur ?
18 Quæ autem procedunt de ore, de corde exeunt, et ea coinquinant hominem :
19 de corde enim exeunt cogitationes malæ, homicidia, adulteria, fornicationes,
furta, falsa testimonia, blasphemiæ : 20 hæc sunt, quæ coinquinant hominem.
Non lotis autem manibus manducare, non coinquinat hominem.
21 Et egressus inde Jesus secessit in partes Tyri et Sidonis. 22 Et ecce mulier
chananæa a finibus illis egressa clamavit, dicens ei : Miserere mei, Domine fili
David : filia mea male a dæmonio vexatur. 23 Qui non respondit ei verbum. Et
accedentes discipuli ejus rogabant eum dicentes : Dimitte eam : quia clamat
post nos. 24 Ipse autem respondens ait : Non sum missus nisi ad oves, quæ
perierunt domus Isra¨el. 25 At illa venit, et adoravit eum, dicens : Domine,
adjuva me. 26 Qui respondens ait : Non est bonum sumere panem filiorum, et
mittere canibus. 27 At illa dixit : Etiam Domine : nam et catelli edunt de micis
quæ cadunt de mensa dominorum suorum. 28 Tunc respondens Jesus, ait illi :
O mulier, magna est fides tua : fiat tibi sicut vis. Et sanata est filia ejus ex illa
hora.
29 Et cum transisset inde Jesus, venit secus mare Galilææ : et ascendens
in montem, sedebat ibi. 30 Et accesserunt ad eum turbæ multæ, habentes
secum mutos, cæcos, claudos, debiles, et alios multos : et projecerunt eos
ad pedes ejus, et curavit eos, 31 ita ut turbæ mirarentur, videntes mutos lo-
1270
Matthæus
quentes, claudos ambulantes, cæcos videntes : et magnificabant Deum Isra¨el.
32 Jesus autem, convocatis discipulis suis, dixit : Misereor turbæ, quia triduo
jam perseverant mecum, et non habent quod manducent : et dimittere eos
jejunos nolo, ne deficiant in via. 33 Et dicunt ei discipuli : Unde ergo nobis in
deserto panes tantos, ut saturemus turbam tantam ? 34 Et ait illis Jesus : Quot
habetis panes ? At illi dixerunt : Septem, et paucos pisciculos. 35 Et præcepit
turbæ ut discumberent super terram. 36 Et accipiens septem panes, et pisces,
et gratias agens, fregit, et dedit discipulis suis, et discipuli dederunt populo.
37 Et comederunt omnes, et saturati sunt. Et quod superfuit de fragmentis,
tulerunt septem sportas plenas. 38 Erant autem qui manducaverunt quatuor
millia hominum, extra parvulos et mulieres. 39 Et, dimissa turba, ascendit in
naviculam : et venit in fines Magedan.
16 Et accesserunt ad eum pharisæi et sadducæi tentantes : et rogaverunt
eum ut signum de cælo ostenderet eis. 2 At ille respondens, ait illis :
Facto vespere dicitis : Serenum erit, rubicundum est enim cælum. 3 Et mane :
Hodie tempestas, rutilat enim triste cælum. 4 Faciem ergo cæli dijudicare
nostis : signa autem temporum non potestis scire ? Generatio mala et adultera
signum quærit : et signum non dabitur ei, nisi signum Jonæ prophetæ. Et
relictis illis, abiit.
5 Et cum venissent discipuli ejus trans fretum, obliti sunt panes accipere.
6 Qui dixit illis : Intuemini, et cavete a fermento pharisæorum et sadducæorum.
7 At illi cogitabant intra se dicentes : Quia panes non accepimus. 8 Sciens
autem Jesus, dixit : Quid cogitatis intra vos modicæ fidei, quia panes non habetis
? 9 Nondum intelligitis, neque recordamini quinque panum in quinque
millia hominum, et quot cophinos sumpsistis ? 10 neque septem panum in
quatuor millia hominum, et quot sportas sumpsistis ? 11 Quare non intelligitis,
quia non de pane dixi vobis : Cavete a fermento pharisæorum et sadducæorum
? 12 Tunc intellexerunt quia non dixerit cavendum a fermento panum,
sed a doctrina pharisæorum et sadducæorum.
13 Venit autem Jesus in partes Cæsareæ Philippi : et interrogabat discipulos
suos, dicens : Quem dicunt homines esse Filium hominis ? 14 At illi dixerunt :
Alii Joannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero Jeremiam, aut unum ex
prophetis. 15 Dicit illis Jesus : Vos autem, quem me esse dicitis ? 16 Respondens
Simon Petrus dixit : Tu es Christus, Filius Dei vivi. 17 Respondens autem Jesus,
dixit ei : Beatus es Simon Bar Jona : quia caro et sanguis non revelavit tibi, sed
Pater meus, qui in cælis est. 18 Et ego dico tibi, quia tu es Petrus, et super hanc
petram ædificabo Ecclesiam meam, et portæ inferi non prævalebunt adversus
eam. 19 Et tibi dabo claves regni cælorum. Et quodcumque ligaveris super
terram, erit ligatum et in cælis : et quodcumque solveris super terram, erit
solutum et in cælis. 20 Tunc præcepit discipulis suis ut nemini dicerent quia
ipse esset Jesus Christus.
21 Exinde coepit Jesus ostendere discipulis suis, quia oporteret eum ire
Jerosolymam, et multa pati a senioribus, et scribis, et principibus sacerdotum,
et occidi, et tertia die resurgere. 22 Et assumens eum Petrus, coepit increpare
illum dicens : Absit a te, Domine : non erit tibi hoc. 23 Qui conversus, dixit
Petro : Vade post me Satana, scandalum es mihi : quia non sapis ea quæ Dei
sunt, sed ea quæ hominum. 24 Tunc Jesus dixit discipulis suis : Si quis vult
post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me.
25 Qui enim voluerit animam suam salvam facere, perdet eam : qui autem per-
1271
Matthæus
diderit animam suam propter me, inveniet eam. 26 Quid enim prodest homini,
si mundum universum lucretur, animæ vero suæ detrimentum patiatur ? aut
quam dabit homo commutationem pro anima sua ? 27 Filius enim hominis
venturus est in gloria Patris sui cum angelis suis : et tunc reddet unicuique
secundum opera ejus. 28 Amen dico vobis, sunt quidam de hic stantibus, qui
non gustabunt mortem, donec videant Filium hominis venientem in regno
suo.
17 Et post dies sex assumit Jesus Petrum, et Jacobum, et Joannem fratrem
ejus, et ducit illos in montem excelsum seorsum : 2 et transfiguratus
est ante eos. Et resplenduit facies ejus sicut sol : vestimenta autem ejus facta
sunt alba sicut nix. 3 Et ecce apparuerunt illis Moyses et Elias cum eo loquentes.
4 Respondens autem Petrus, dixit ad Jesum : Domine, bonum est nos
hic esse : si vis, faciamus tria tabernacula, tibi unum, Moysi unum, et Eliæ
unum. 5 Adhuc eo loquente, ecce nubes lucida obumbravit eos. Et ecce vox
de nube, dicens : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui :
ipsum audite. 6 Et audientes discipuli ceciderunt in faciem suam, et timuerunt
valde. 7 Et accessit Jesus, et tetigit eos : dixitque eis : Surgite, et nolite timere.
8 Levantes autem oculos suos, neminem viderunt, nisi solum Jesum. 9 Et
descendentibus illis de monte, præcepit eis Jesus, dicens : Nemini dixeritis
visionem, donec Filius hominis a mortuis resurgat. 10 Et interrogaverunt eum
discipuli, dicentes : Quid ergo scribæ dicunt, quod Eliam oporteat primum
venire ? 11 At ille respondens, ait eis : Elias quidem venturus est, et restituet
omnia. 12 Dico autem vobis, quia Elias jam venit, et non cognoverunt eum,
sed fecerunt in eo quæcumque voluerunt. Sic et Filius hominis passurus est
ab eis. 13 Tunc intellexerunt discipuli, quia de Joanne Baptista dixisset eis.
14 Et cum venisset ad turbam, accessit ad eum homo genibus provolutus
ante eum, dicens : Domine, miserere filio meo, quia lunaticus est, et male patitur
: nam sæpe cadit in ignem, et crebro in aquam. 15 Et obtuli eum discipulis
tuis, et non potuerunt curare eum. 16 Respondens autem Jesus, ait : O generatio
incredula, et perversa, quousque ero vobiscum ? usquequo patiar vos ?
Afferte huc illum ad me. 17 Et increpavit illum Jesus, et exiit ab eo dæmonium,
et curatus est puer ex illa hora. 18 Tunc accesserunt discipuli ad Jesum secreto,
et dixerunt : Quare nos non potuimus ejicere illum ? 19 Dixit illis Jesus :
Propter incredulitatem vestram. Amen quippe dico vobis, si habueritis fidem
sicut granum sinapis, dicetis monti huic : Transi hinc illuc, et transibit, et nihil
impossibile erit vobis. 20 Hoc autem genus non ejicitur nisi per orationem et
jejunium.
21 Conversantibus autem eis in Galilæa, dixit illis Jesus : Filius hominis
tradendus est in manus hominum : 22 et occident eum, et tertia die resurget.
Et contristati sunt vehementer.
23 Et cum venissent Capharnaum, accesserunt qui didrachma accipiebant
ad Petrum, et dixerunt ei : Magister vester non solvit didrachma ? 24 Ait :
Etiam. Et cum intrasset in domum, prævenit eum Jesus, dicens : Quid tibi
videtur Simon ? reges terræ a quibus accipiunt tributum vel censum ? a
filiis suis, an ab alienis ? 25 Et ille dixit : Ab alienis. Dixit illi Jesus : Ergo
liberi sunt filii. 26 Ut autem non scandalizemus eos, vade ad mare, et mitte
hamum : et eum piscem, qui primus ascenderit, tolle : et aperto ore ejus,
invenies staterem : illum sumens, da eis pro me et te.
1272
Matthæus
18 In illa hora accesserunt discipuli ad Jesum, dicentes : Quis, putas, major
est in regno cælorum ? 2 Et advocans Jesus parvulum, statuit eum
in medio eorum, 3 et dixit : Amen dico vobis, nisi conversi fueritis, et efficiamini
sicut parvuli, non intrabitis in regnum cælorum. 4 Quicumque ergo
humiliaverit se sicut parvulus iste, hic est major in regno cælorum. 5 Et qui
susceperit unum parvulum talem in nomine meo, me suscipit : 6 qui autem
scandalizaverit unum de pusillis istis, qui in me credunt, expedit ei ut suspendatur
mola asinaria in collo ejus, et demergatur in profundum maris. 7 Væ
mundo a scandalis ! Necesse est enim ut veniant scandala : verumtamen væ
homini illi, per quem scandalum venit. 8 Si autem manus tua, vel pes tuus
scandalizat te, abscide eum, et projice abs te : bonum tibi est ad vitam ingredi
debilem, vel claudum, quam duas manus vel duos pedes habentem mitti in
ignem æternum. 9 Et si oculus tuus scandalizat te, erue eum, et projice abs te :
bonum tibi est cum uno oculo in vitam intrare, quam duos oculos habentem
mitti in gehennam ignis. 10 Videte ne contemnatis unum ex his pusillis : dico
enim vobis, quia angeli eorum in cælis semper vident faciem Patris mei, qui
in cælis est. 11 Venit enim Filius hominis salvare quod perierat. 12 Quid vobis
videtur ? si fuerint alicui centum oves, et erravit una ex eis : nonne relinquit
nonaginta novem in montibus, et vadit quærere eam quæ erravit ? 13 Et si
contigerit ut inveniat eam : amen dico vobis, quia gaudet super eam magis
quam super nonaginta novem, quæ non erraverunt. 14 Sic non est voluntas
ante Patrem vestrum, qui in cælis est, ut pereat unus de pusillis istis.
15 Si autem peccaverit in te frater tuus, vade, et corripe eum inter te, et
ipsum solum : si te audierit, lucratus eris fratrem tuum. 16 Si autem te non
audierit, adhibe tecum adhuc unum, vel duos, ut in ore duorum, vel trium
testium stet omne verbum. 17 Quod si non audierit eos : dic ecclesiæ. Si
autem ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. 18 Amen
dico vobis, quæcumque alligaveritis super terram, erunt ligata et in cælo : et
quæcumque solveritis super terram, erunt soluta et in cælo. 19 Iterum dico vobis,
quia si duo ex vobis consenserint super terram, de omni re quamcumque
petierint, fiet illis a Patre meo, qui in cælis est. 20 Ubi enim sunt duo vel tres
congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum.
21 Tunc accedens Petrus ad eum, dixit : Domine, quoties peccabit in me
frater meus, et dimittam ei ? usque septies ? 22 Dicit illi Jesus : Non dico tibi
usque septies : sed usque septuagies septies. 23 Ideo assimilatum est regnum
cælorum homini regi, qui voluit rationem ponere cum servis suis. 24 Et cum
coepisset rationem ponere, oblatus est ei unus, qui debebat ei decem millia
talenta. 25 Cum autem non haberet unde redderet, jussit eum dominus ejus
venundari, et uxorem ejus, et filios, et omnia quæ habebat, et reddi. 26 Procidens
autem servus ille, orabat eum, dicens : Patientiam habe in me, et omnia
reddam tibi. 27 Misertus autem dominus servi illius, dimisit eum, et debitum
dimisit ei. 28 Egressus autem servus ille invenit unum de conservis suis, qui
debebat ei centum denarios : et tenens suffocavit eum, dicens : Redde quod
debes. 29 Et procidens conservus ejus, rogabat eum, dicens : Patientiam habe
in me, et omnia reddam tibi. 30 Ille autem noluit : sed abiit, et misit eum
in carcerem donec redderet debitum. 31 Videntes autem conservi ejus quæ
fiebant, contristati sunt valde : et venerunt, et narraverunt domino suo omnia
quæ facta fuerant. 32 Tunc vocavit illum dominus suus : et ait illi : Serve
nequam, omne debitum dimisi tibi quoniam rogasti me : 33 nonne ergo oportuit
et te misereri conservi tui, sicut et ego tui misertus sum ? 34 Et iratus
1273
Matthæus
dominus ejus tradidit eum tortoribus, quoadusque redderet universum debitum.
35 Sic et Pater meus cælestis faciet vobis, si non remiseritis unusquisque
fratri suo de cordibus vestris.
19 Et factum est, cum consummasset Jesus sermones istos, migravit a
Galilæa, et venit in fines Judææ trans Jordanem, 2 et secutæ sunt eum
turbæ multæ, et curavit eos ibi. 3 Et accesserunt ad eum pharisæi tentantes
eum, et dicentes : Si licet homini dimittere uxorem suam, quacumque ex
causa ? 4 Qui respondens, ait eis : Non legistis, quia qui fecit hominem ab
initio, masculum et feminam fecit eos ? Et dixit : 5 Propter hoc dimittet homo
patrem, et matrem, et adhærebit uxori suæ, et erunt duo in carne una.
6 Itaque jam non sunt duo, sed una caro. Quod ergo Deus conjunxit, homo
non separet. 7 Dicunt illi : Quid ergo Moyses mandavit dare libellum repudii,
et dimittere ? 8 Ait illis : Quoniam Moyses ad duritiam cordis vestri
permisit vobis dimittere uxores vestras : ab initio autem non fuit sic. 9 Dico
autem vobis, quia quicumque dimiserit uxorem suam, nisi ob fornicationem,
et aliam duxerit, moechatur : et qui dimissam duxerit, moechatur. 10 Dicunt ei
discipuli ejus : Si ita est causa hominis cum uxore, non expedit nubere. 11 Qui
dixit illis : Non omnes capiunt verbum istud, sed quibus datum est. 12 Sunt
enim eunuchi, qui de matris utero sic nati sunt : et sunt eunuchi, qui facti
sunt ab hominibus : et sunt eunuchi, qui seipsos castraverunt propter regnum
cælorum. Qui potest capere capiat.
13 Tunc oblati sunt ei parvuli, ut manus eis imponeret, et oraret. Discipuli
autem increpabant eos. 14 Jesus vero ait eis : Sinite parvulos, et nolite eos prohibere
ad me venire : talium est enim regnum cælorum. 15 Et cum imposuisset
eis manus, abiit inde.
16 Et ecce unus accedens, ait illi : Magister bone, quid boni faciam ut
habeam vitam æternam ? 17 Qui dixit ei : Quid me interrogas de bono ? Unus
est bonus, Deus. Si autem vis ad vitam ingredi, serva mandata. 18 Dicit illi :
Quæ ? Jesus autem dixit : Non homicidium facies ; non adulterabis ; non
facies furtum ; non falsum testimonium dices ; 19 honora patrem tuum, et matrem
tuam, et diliges proximum tuum sicut teipsum. 20 Dicit illi adolescens :
Omnia hæc custodivi a juventute mea : quid adhuc mihi deest ? 21 Ait illi
Jesus : Si vis perfectus esse, vade, vende quæ habes, et da pauperibus, et
habebis thesaurum in cælo : et veni, sequere me. 22 Cum audisset autem adolescens
verbum, abiit tristis : erat enim habens multas possessiones. 23 Jesus
autem dixit discipulis suis : Amen dico vobis, quia dives difficile intrabit in
regnum cælorum. 24 Et iterum dico vobis : Facilius est camelum per foramen
acus transire, quam divitem intrare in regnum cælorum. 25 Auditis autem his,
discipuli mirabantur valde, dicentes : Quis ergo poterit salvus esse ? 26 Aspiciens
autem Jesus, dixit illis : Apud homines hoc impossibile est : apud
Deum autem omnia possibilia sunt.
27 Tunc respondens Petrus, dixit ei : Ecce nos reliquimus omnia, et secuti
sumus te : quid ergo erit nobis ? 28 Jesus autem dixit illis : Amen dico
vobis, quod vos, qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit Filius hominis
in sede majestatis suæ, sedebitis et vos super sedes duodecim, judicantes
duodecim tribus Isra¨el. 29 Et omnis qui reliquerit domum, vel fratres, aut
sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propter
nomen meum, centuplum accipiet, et vitam æternam possidebit. 30 Multi
autem erunt primi novissimi, et novissimi primi.
1274
Matthæus
20 Simile est regnum cælorum homini patrifamilias, qui exiit primo mane
conducere operarios in vineam suam. 2 Conventione autem facta cum
operariis ex denario diurno, misit eos in vineam suam. 3 Et egressus circa
horam tertiam, vidit alios stantes in foro otiosos, 4 et dixit illis : Ite et vos in
vineam meam, et quod justum fuerit dabo vobis. 5 Illi autem abierunt. Iterum
autem exiit circa sextam et nonam horam : et fecit similiter. 6 Circa undecimam
vero exiit, et invenit alios stantes, et dicit illis : Quid hic statis tota die
otiosi ? 7 Dicunt ei : Quia nemo nos conduxit. Dicit illis : Ite et vos in vineam
meam. 8 Cum sero autem factum esset, dicit dominus vineæ procuratori suo :
Voca operarios, et redde illis mercedem incipiens a novissimis usque ad primos.
9 Cum venissent ergo qui circa undecimam horam venerant, acceperunt
singulos denarios. 10 Venientes autem et primi, arbitrati sunt quod plus essent
accepturi : acceperunt autem et ipsi singulos denarios. 11 Et accipientes
murmurabant adversus patremfamilias, 12 dicentes : Hi novissimi una hora fecerunt,
et pares illos nobis fecisti, qui portavimus pondus diei, et æstus. 13 At
ille respondens uni eorum, dixit : Amice, non facio tibi injuriam : nonne ex
denario convenisti mecum ? 14 Tolle quod tuum est, et vade : volo autem et
huic novissimo dare sicut et tibi. 15 Aut non licet mihi quod volo, facere ? an
oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum ? 16 Sic erunt novissimi primi, et
primi novissimi. Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
17 Et ascendens Jesus Jerosolymam, assumpsit duodecim discipulos secreto,
et ait illis : 18 Ecce ascendimus Jerosolymam, et Filius hominis tradetur
principibus sacerdotum, et scribis, et condemnabunt eum morte, 19 et tradent
eum gentibus ad illudendum, et flagellandum, et crucifigendum, et tertia die
resurget.
20 Tunc accessit ad eum mater filiorum Zebedæi cum filiis suis, adorans et
petens aliquid ab eo. 21 Qui dixit ei : Quid vis ? Ait illi : Dic ut sedeant hi duo
filii mei, unus ad dexteram tuam, et unus ad sinistram in regno tuo. 22 Respondens
autem Jesus, dixit : Nescitis quid petatis. Potestis bibere calicem,
quem ego bibiturus sum ? Dicunt ei : Possumus. 23 Ait illis : Calicem quidem
meum bibetis : sedere autem ad dexteram meam vel sinistram non est meum
dare vobis, sed quibus paratum est a Patre meo. 24 Et audientes decem, indignati
sunt de duobus fratribus. 25 Jesus autem vocavit eos ad se, et ait : Scitis
quia principes gentium dominantur eorum : et qui majores sunt, potestatem
exercent in eos. 26 Non ita erit inter vos : sed quicumque voluerit inter vos
major fieri, sit vester minister : 27 et qui voluerit inter vos primus esse, erit
vester servus. 28 Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et
dare animam suam redemptionem pro multis.
29 Et egredientibus illis ab Jericho, secuta est eum turba multa, 30 et ecce
duo cæci sedentes secus viam audierunt quia Jesus transiret : et clamaverunt,
dicentes : Domine, miserere nostri, fili David. 31 Turba autem increpabat eos
ut tacerent. At illi magis clamabant, dicentes : Domine, miserere nostri, fili
David. 32 Et stetit Jesus, et vocavit eos, et ait : Quid vultis ut faciam vobis ?
33 Dicunt illi : Domine, ut aperiantur oculi nostri. 34 Misertus autem eorum
Jesus, tetigit oculos eorum. Et confestim viderunt, et secuti sunt eum.
21Et cum appropinquassent Jerosolymis, et venissent Bethphage ad montem
Oliveti : tunc Jesus misit duos discipulos, 2 dicens eis : Ite in castellum,
quod contra vos est, et statim invenietis asinam alligatam, et pullum
cum ea : solvite, et adducite mihi : 3 et si quis vobis aliquid dixerit, dicite
1275
Matthæus
quia Dominus his opus habet : et confestim dimittet eos. 4 Hoc autem totum
factum est, ut adimpleretur quod dictum est per prophetam dicentem :
5 Dicite filiæ Sion :
Ecce rex tuus venit tibi
mansuetus, sedens super asinam,
et pullum filium subjugalis.
6 Euntes autem discipuli fecerunt sicut præcepit illis Jesus. 7 Et adduxerunt
asinam, et pullum : et imposuerunt super eos vestimenta sua, et eum desuper
sedere fecerunt. 8 Plurima autem turba straverunt vestimenta sua in via : alii
autem cædebant ramos de arboribus, et sternebant in via : 9 turbæ autem,
quæ præcedebant, et quæ sequebantur, clamabant, dicentes : Hosanna filio
David : benedictus, qui venit in nomine Domini : hosanna in altissimis. 10 Et
cum intrasset Jerosolymam, commota est universa civitas, dicens : Quis est
hic ? 11 Populi autem dicebant : Hic est Jesus propheta a Nazareth Galilææ.
12 Et intravit Jesus in templum Dei, et ejiciebat omnes vendentes et ementes in
templo, et mensas numulariorum, et cathedras vendentium columbas evertit :
13 et dicit eis : Scriptum est : Domus mea domus orationis vocabitur : vos
autem fecistis illam speluncam latronum. 14 Et accesserunt ad eum cæci, et
claudi in templo : et sanavit eos. 15 Videntes autem principes sacerdotum
et scribæ mirabilia quæ fecit, et pueros clamantes in templo, et dicentes :
Hosanna filio David : indignati sunt, 16 et dixerunt ei : Audis quid isti dicunt ?
Jesus autem dixit eis : Utique. Numquam legistis : Quia ex ore infantium et
lactentium perfecisti laudem ? 17 Et relictis illis, abiit foras extra civitatem in
Bethaniam : ibique mansit.
18 Mane autem revertens in civitatem, esuriit. 19 Et videns fici arborem
unam secus viam, venit ad eam : et nihil invenit in ea nisi folia tantum, et
ait illi : Numquam ex te fructus nascatur in sempiternum. Et arefacta est
continuo ficulnea. 20 Et videntes discipuli, mirati sunt, dicentes : Quomodo
continuo aruit ? 21 Respondens autem Jesus, ait eis : Amen dico vobis, si
habueritis fidem, et non hæsitaveritis, non solum de ficulnea facietis, sed et si
monti huic dixeritis : Tolle, et jacta te in mare, fiet. 22 Et omnia quæcumque
petieritis in oratione credentes, accipietis.
23 Et cum venisset in templum, accesserunt ad eum docentem principes
sacerdotum, et seniores populi, dicentes : In qua potestate hæc facis ? et
quis tibi dedit hanc potestatem ? 24 Respondens Jesus dixit eis : Interrogabo
vos et ego unum sermonem : quem si dixeritis mihi, et ego vobis dicam in
qua potestate hæc facio. 25 Baptismus Joannis unde erat ? e cælo, an ex
hominibus ? At illi cogitabant inter se, dicentes : 26 Si dixerimus, e cælo, dicet
nobis : Quare ergo non credidistis illi ? Si autem dixerimus, ex hominibus,
timemus turbam : omnes enim habebant Joannem sicut prophetam. 27 Et
respondentes Jesu, dixerunt : Nescimus. Ait illis et ipse : Nec ego dico vobis
in qua potestate hæc facio.
28 Quid autem vobis videtur ? Homo quidam habebat duos filios, et accedens
ad primum, dixit : Fili, vade hodie, operare in vinea mea. 29 Ille autem
respondens, ait : Nolo. Postea autem, poenitentia motus, abiit. 30 Accedens
autem ad alterum, dixit similiter. At ille respondens, ait : Eo, domine, et non
ivit : 31 quis ex duobus fecit voluntatem patris ? Dicunt ei : Primus. Dicit
illis Jesus : Amen dico vobis, quia publicani et meretrices præcedent vos in
regnum Dei. 32 Venit enim ad vos Joannes in via justitiæ, et non credidistis
1276
Matthæus
ei : publicani autem et meretrices crediderunt ei : vos autem videntes nec
poenitentiam habuistis postea, ut crederetis ei.
33 Aliam parabolam audite : Homo erat paterfamilias, qui plantavit
vineam, et sepem circumdedit ei, et fodit in ea torcular, et ædificavit turrim, et
locavit eam agricolis, et peregre profectus est. 34 Cum autem tempus fructuum
appropinquasset, misit servos suos ad agricolas, ut acciperent fructus ejus.
35 Et agricolæ, apprehensis servis ejus, alium ceciderunt, alium occiderunt, alium
vero lapidaverunt. 36 Iterum misit alios servos plures prioribus, et fecerunt
illis similiter. 37 Novissime autem misit ad eos filium suum, dicens : Verebuntur
filium meum. 38 Agricolæ autem videntes filium dixerunt intra se : Hic
est hæres, venite, occidamus eum, et habebimus hæreditatem ejus. 39 Et apprehensum
eum ejecerunt extra vineam, et occiderunt. 40 Cum ergo venerit
dominus vineæ, quid faciet agricolis illis ? 41 Aiunt illi : Malos male perdet :
et vineam suam locabit aliis agricolis, qui reddant ei fructum temporibus suis.
42 Dicit illis Jesus : Numquam legistis in Scripturis :
Lapidem quem reprobaverunt ædificantes,
hic factus est in caput anguli :
a Domino factum est istud,
et est mirabile in oculis nostris ?
43 Ideo dico vobis, quia auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti facienti
fructus ejus. 44 Et qui ceciderit super lapidem istum, confringetur : super
quem vero ceciderit, conteret eum. 45 Et cum audissent principes sacerdotum
et pharisæi parabolas ejus, cognoverunt quod de ipsis diceret. 46 Et quærentes
eum tenere, timuerunt turbas : quoniam sicut prophetam eum habebant.
22 Et respondens Jesus, dixit iterum in parabolis eis, dicens : 2 Simile factum
est regnum cælorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo. 3 Et
misit servos suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebant venire. 4 Iterum
misit alios servos, dicens : Dicite invitatis : Ecce prandium meum paravi, tauri
mei et altilia occisa sunt, et omnia parata : venite ad nuptias. 5 Illi autem
neglexerunt : et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad negotiationem
suam : 6 reliqui vero tenuerunt servos ejus, et contumeliis affectos occiderunt.
7 Rex autem cum audisset, iratus est : et missis exercitibus suis, perdidit homicidas
illos, et civitatem illorum succendit. 8 Tunc ait servis suis : Nuptiæ quidem
paratæ sunt, sed qui invitati erant, non fuerunt digni : 9 ite ergo ad exitus
viarum, et quoscumque inveneritis, vocate ad nuptias. 10 Et egressi servi ejus
in vias, congregaverunt omnes quos invenerunt, malos et bonos : et impletæ
sunt nuptiæ discumbentium. 11 Intravit autem rex ut videret discumbentes, et
vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali. 12 Et ait illi : Amice, quomodo
huc intrasti non habens vestem nuptialem ? At ille obmutuit. 13 Tunc dicit rex
ministris : Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores :
ibi erit fletus et stridor dentium. 14 Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
15 Tunc abeuntes pharisæi, consilium inierunt ut caperent eum in sermone.
16 Et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis, dicentes : Magister, scimus
quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo :
non enim respicis personam hominum : 17 dic ergo nobis quid tibi videtur,
licet censum dare Cæsari, an non ? 18 Cognita autem Jesus nequitia eorum,
ait : Quid me tentatis, hypocritæ ? 19 ostendite mihi numisma census. At
illi obtulerunt ei denarium. 20 Et ait illis Jesus : Cujus est imago hæc, et
1277
Matthæus
superscriptio ? 21 Dicunt ei : Cæsaris. Tunc ait illis : Reddite ergo quæ sunt
Cæsaris, Cæsari : et quæ sunt Dei, Deo. 22 Et audientes mirati sunt, et relicto
eo abierunt.
23 In illo die accesserunt ad eum sadducæi, qui dicunt non esse resurrectionem
: et interrogaverunt eum, 24 dicentes : Magister, Moyses dixit : Si quis
mortuus fuerit non habens filium, ut ducat frater ejus uxorem illius, et suscitet
semen fratri suo. 25 Erant autem apud nos septem fratres : et primus,
uxore ducta, defunctus est : et non habens semen, reliquit uxorem suam fratri
suo. 26 Similiter secundus, et tertius usque ad septimum. 27 Novissime autem
omnium et mulier defuncta est. 28 In resurrectione ergo cujus erit de septem
uxor ? omnes enim habuerunt eam. 29 Respondens autem Jesus, ait illis : Erratis
nescientes Scripturas, neque virtutem Dei. 30 In resurrectione enim neque
nubent, neque nubentur : sed erunt sicut angeli Dei in cælo. 31 De resurrectione
autem mortuorum non legistis quod dictum est a Deo dicente vobis :
32 Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob ? Non est Deus
mortuorum, sed viventium. 33 Et audientes turbæ, mirabantur in doctrina
ejus.
34 Pharisæi autem audientes quod silentium imposuisset sadducæis, convenerunt
in unum : 35 et interrogavit eum unus ex eis legis doctor, tentans
eum : 36 Magister, quod est mandatum magnum in lege ? 37 Ait illi Jesus :
Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et
in tota mente tua. 38 Hoc est maximum, et primum mandatum. 39 Secundum
autem simile est huic : Diliges proximum tuum, sicut teipsum. 40 In his
duobus mandatis universa lex pendet, et prophetæ.
41 Congregatis autem pharisæis, interrogavit eos Jesus, 42 dicens : Quid
vobis videtur de Christo ? cujus filius est ? Dicunt ei : David. 43 Ait illis :
Quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum, dicens : 44 Dixit Dominus
Domino meo : Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum
pedum tuorum ? 45 Si ergo David vocat eum Dominum, quomodo filius ejus
est ? 46 Et nemo poterat ei respondere verbum : neque ausus fuit quisquam ex
illa die eum amplius interrogare.
23 Tunc Jesus locutus est ad turbas, et ad discipulos suos, 2 dicens :
Super cathedram Moysi sederunt scribæ et pharisæi. 3 Omnia ergo
quæcumque dixerint vobis, servate, et facite : secundum opera vero eorum
nolite facere : dicunt enim, et non faciunt. 4 Alligant enim onera gravia, et
importabilia, et imponunt in humeros hominum : digito autem suo nolunt ea
movere. 5 Omnia vero opera sua faciunt ut videantur ab hominibus : dilatant
enim phylacteria sua, et magnificant fimbrias. 6 Amant autem primos recubitus
in coenis, et primas cathedras in synagogis, 7 et salutationes in foro, et
vocari ab hominibus Rabbi. 8 Vos autem nolite vocari Rabbi : unus est enim
magister vester, omnes autem vos fratres estis. 9 Et patrem nolite vocare
vobis super terram : unus est enim pater vester qui in cælis est. 10 Nec vocemini
magistri : quia magister vester unus est, Christus. 11 Qui major est
vestrum, erit minister vester. 12 Qui autem se exaltaverit, humiliabitur : et qui
se humiliaverit, exaltabitur.
13 Væ autem vobis scribæ et pharisæi hypocritæ, quia clauditis regnum
cælorum ante homines ! vos enim non intratis, nec intro¨euntes sinitis intrare.
14 Væ vobis scribæ et pharisæi hypocritæ, quia comeditis domos viduarum,
orationes longas orantes ! propter hoc amplius accipietis judicium. 15 Væ vo-
1278
Matthæus
bis scribæ et pharisæi hypocritæ, quia circuitis mare, et aridam, ut faciatis
unum proselytum, et cum fuerit factus, facitis eum filium gehennæ duplo
quam vos. 16 Væ vobis duces cæci, qui dicitis : Quicumque juraverit per templum,
nihil est : qui autem juraverit in auro templi, debet. 17 Stulti et cæci :
quid enim majus est ? aurum, an templum, quod sanctificat aurum ? 18 Et
quicumque juraverit in altari, nihil est : quicumque autem juraverit in dono,
quod est super illud, debet. 19 Cæci : quid enim majus est, donum, an altare,
quod sanctificat donum ? 20 Qui ergo jurat in altari, jurat in eo, et in omnibus
quæ super illud sunt. 21 Et quicumque juraverit in templo, jurat in illo, et in eo
qui habitat in ipso : 22 et qui jurat in cælo, jurat in throno Dei, et in eo qui sedet
super eum. 23 Væ vobis scribæ et pharisæi hypocritæ, qui decimatis mentham,
et anethum, et cyminum, et reliquistis quæ graviora sunt legis, judicium, et
misericordiam, et fidem ! hæc oportuit facere, et illa non omittere. 24 Duces
cæci, excolantes culicem, camelum autem glutientes. 25 Væ vobis scribæ et
pharisæi hypocritæ, quia mundatis quod deforis est calicis et paropsidis ; intus
autem pleni estis rapina et immunditia ! 26 Pharisæe cæce, munda prius
quod intus est calicis, et paropsidis, ut fiat id, quod deforis est, mundum.
27 Væ vobis scribæ et pharisæi hypocritæ, quia similes estis sepulchris dealbatis,
quæ a foris parent hominibus speciosa, intus vero pleni sunt ossibus
mortuorum, et omni spurcitia ! 28 Sic et vos a foris quidem paretis hominibus
justi : intus autem pleni estis hypocrisi et iniquitate. 29 Væ vobis scribæ et
pharisæi hypocritæ, qui ædificatis sepulchra prophetarum, et ornatis monumenta
justorum, 30 et dicitis : Si fuissemus in diebus patrum nostrorum, non
essemus socii eorum in sanguine prophetarum ! 31 itaque testimonio estis vobismetipsis,
quia filii estis eorum, qui prophetas occiderunt. 32 Et vos implete
mensuram patrum vestrorum. 33 Serpentes, genimina viperarum, quomodo
fugietis a judicio gehennæ ?
34 Ideo ecce ego mitto ad vos prophetas, et sapientes, et scribas, et ex illis
occidetis, et crucifigetis, et ex eis flagellabitis in synagogis vestris, et persequemini
de civitate in civitatem : 35 ut veniat super vos omnis sanguis justus,
qui effusus est super terram, a sanguine Abel justi usque ad sanguinem
Zachariæ, filii Barachiæ, quem occidistis inter templum et altare. 36 Amen dico
vobis, venient hæc omnia super generationem istam. 37 Jerusalem, Jerusalem,
quæ occidis prophetas, et lapidas eos, qui ad te missi sunt, quoties volui congregare
filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et
noluisti ? 38 Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta. 39 Dico enim vobis,
non me videbitis amodo, donec dicatis : Benedictus, qui venit in nomine
Domini.
24 Et egressus Jesus de templo, ibat. Et accesserunt discipuli ejus, ut ostenderent
ei ædificationes templi. 2 Ipse autem respondens dixit illis :
Videtis hæc omnia ? amen dico vobis, non relinquetur hic lapis super lapidem,
qui non destruatur.
3 Sedente autem eo super montem Oliveti, accesserunt ad eum discipuli
secreto, dicentes : Dic nobis, quando hæc erunt ? et quod signum adventus tui,
et consummationis sæculi ? 4 Et respondens Jesus, dixit eis : Videte ne quis vos
seducat : 5 multi enim venient in nomine meo, dicentes : Ego sum Christus : et
multos seducent. 6 Audituri enim estis prælia, et opiniones præliorum. Videte
ne turbemini : oportet enim hæc fieri, sed nondum est finis : 7 consurget
1279
Matthæus
enim gens in gentem, et regnum in regnum, et erunt pestilentiæ, et fames, et
terræmotus per loca : 8 hæc autem omnia initia sunt dolorum.
9 Tunc tradent vos in tribulationem, et occident vos : et eritis odio omnibus
gentibus propter nomen meum. 10 Et tunc scandalizabuntur multi, et
invicem tradent, et odio habebunt invicem. 11 Et multi pseudoprophetæ surgent,
et seducent multos. 12 Et quoniam abundavit iniquitas, refrigescet caritas
multorum : 13 qui autem perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. 14 Et
prædicabitur hoc Evangelium regni in universo orbe, in testimonium omnibus
gentibus : et tunc veniet consummatio.
15 Cum ergo videritis abominationem desolationis, quæ dicta est a Daniele
propheta, stantem in loco sancto, qui legit, intelligat : 16 tunc qui in Judæa
sunt, fugiant ad montes : 17 et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de
domo sua : 18 et qui in agro, non revertatur tollere tunicam suam. 19 Væ autem
prægnantibus et nutrientibus in illis diebus !
20 Orate autem ut non fiat fuga vestra in hieme, vel sabbato : 21 erit enim
tunc tribulatio magna, qualis non fuit ab initio mundi usque modo, neque
fiet. 22 Et nisi breviati fuissent dies illi, non fieret salva omnis caro : sed
propter electos breviabuntur dies illi. 23 Tunc si quis vobis dixerit : Ecce hic
est Christus, aut illic : nolite credere. 24 Surgent enim pseudochristi, et pseudoprophetæ
: et dabunt signa magna, et prodigia, ita ut in errorem inducantur
(si fieri potest) etiam electi. 25 Ecce prædixi vobis. 26 Si ergo dixerint vobis :
Ecce in deserto est, nolite exire ; Ecce in penetralibus, nolite credere. 27 Sicut
enim fulgur exit ab oriente, et paret usque in occidentem : ita erit et adventus
Filii hominis. 28 Ubicumque fuerit corpus, illic congregabuntur et aquilæ.
29 Statim autem post tribulationem dierum illorum sol obscurabitur, et luna
non dabit lumen suum, et stellæ cadent de cælo, et virtutes cælorum commovebuntur
: 30 et tunc parebit signum Filii hominis in cælo : et tunc plangent
omnes tribus terræ : et videbunt Filium hominis venientem in nubibus cæli
cum virtute multa et majestate. 31 Et mittet angelos suos cum tuba, et voce
magna : et congregabunt electos ejus a quatuor ventis, a summis cælorum
usque ad terminos eorum.
32 Ab arbore autem fici discite parabolam : cum jam ramus ejus tener fuerit,
et folia nata, scitis quia prope est æstas : 33 ita et vos cum videritis hæc omnia,
scitote quia prope est, in januis. 34 Amen dico vobis, quia non præteribit
generatio hæc, donec omnia hæc fiant. 35 Cælum et terra transibunt, verba
autem mea non præteribunt.
36 De die autem illa et hora nemo scit, neque angeli cælorum, nisi solus
Pater. 37 Sicut autem in diebus No¨e, ita erit et adventus Filii hominis : 38 sicut
enim erant in diebus ante diluvium comedentes et bibentes, nubentes et
nuptum tradentes, usque ad eum diem, quo intravit No¨e in arcam, 39 et non
cognoverunt donec venit diluvium, et tulit omnes : ita erit et adventus Filii
hominis. 40 Tunc duo erunt in agro : unus assumetur, et unus relinquetur.
41 Duæ molentes in mola : una assumetur, et una relinquetur.
42 Vigilate ergo, quia nescitis qua hora Dominus vester venturus sit. 43 Illud
autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias qua hora fur venturus esset,
vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam. 44 Ideo et vos estote
parati : quia qua nescitis hora Filius hominis venturus est. 45 Quis, putas,
est fidelis servus, et prudens, quem constituit dominus suus super familiam
suam ut det illis cibum in tempore ? 46 Beatus ille servus, quem cum venerit
dominus ejus, invenerit sic facientem. 47 Amen dico vobis, quoniam super
1280
Matthæus
omnia bona sua constituet eum. 48 Si autem dixerit malus servus ille in corde
suo : Moram fecit dominus meus venire : 49 et coeperit percutere conservos
suos, manducet autem et bibat cum ebriosis : 50 veniet dominus servi illius in
die qua non sperat, et hora qua ignorat : 51 et dividet eum, partemque ejus
ponet cum hypocritis : illic erit fletus et stridor dentium.
25 Tunc simile erit regnum cælorum decem virginibus : quæ accipientes
lampades suas exierunt obviam sponso et sponsæ. 2 Quinque autem
ex eis erant fatuæ, et quinque prudentes : 3 sed quinque fatuæ, acceptis lampadibus,
non sumpserunt oleum secum : 4 prudentes vero acceperunt oleum
in vasis suis cum lampadibus. 5 Moram autem faciente sponso, dormitaverunt
omnes et dormierunt. 6 Media autem nocte clamor factus est : Ecce sponsus
venit, exite obviam ei. 7 Tunc surrexerunt omnes virgines illæ, et ornaverunt
lampades suas. 8 Fatuæ autem sapientibus dixerunt : Date nobis de oleo
vestro, quia lampades nostræ extinguuntur. 9 Responderunt prudentes, dicentes
: Ne forte non sufficiat nobis, et vobis, ite potius ad vendentes, et emite
vobis. 10 Dum autem irent emere, venit sponsus : et quæ paratæ erant, intraverunt
cum eo ad nuptias, et clausa est janua. 11 Novissime vero veniunt
et reliquæ virgines, dicentes : Domine, domine, aperi nobis. 12 At ille respondens,
ait : Amen dico vobis, nescio vos. 13 Vigilate itaque, quia nescitis diem,
neque horam.
14 Sicut enim homo peregre proficiscens, vocavit servos suos, et tradidit
illis bona sua. 15 Et uni dedit quinque talenta, alii autem duo, alii vero unum,
unicuique secundum propriam virtutem : et profectus est statim. 16 Abiit
autem qui quinque talenta acceperat, et operatus est in eis, et lucratus est
alia quinque. 17 Similiter et qui duo acceperat, lucratus est alia duo. 18 Qui
autem unum acceperat, abiens fodit in terram, et abscondit pecuniam domini
sui. 19 Post multum vero temporis venit dominus servorum illorum, et posuit
rationem cum eis. 20 Et accedens qui quinque talenta acceperat, obtulit alia
quinque talenta, dicens : Domine, quinque talenta tradidisti mihi, ecce alia
quinque superlucratus sum. 21 Ait illi dominus ejus : Euge serve bone, et
fidelis : quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam ; intra in
gaudium domini tui. 22 Accessit autem et qui duo talenta acceperat, et ait :
Domine, duo talenta tradidisti mihi, ecce alia duo lucratus sum. 23 Ait illi
dominus ejus : Euge serve bone, et fidelis : quia super pauca fuisti fidelis,
super multa te constituam ; intra in gaudium domini tui. 24 Accedens autem
et qui unum talentum acceperat, ait : Domine, scio quia homo durus es ;
metis ubi non seminasti, et congregas ubi non sparsisti : 25 et timens abii, et
abscondi talentum tuum in terra : ecce habes quod tuum est. 26 Respondens
autem dominus ejus, dixit ei : Serve male, et piger, sciebas quia meto ubi
non semino, et congrego ubi non sparsi : 27 oportuit ergo te committere pecuniam
meam numulariis, et veniens ego recepissem utique quod meum est
cum usura. 28 Tollite itaque ab eo talentum, et date ei qui habet decem talenta
: 29 omni enim habenti dabitur, et abundabit : ei autem qui non habet, et
quod videtur habere, auferetur ab eo. 30 Et inutilem servum ejicite in tenebras
exteriores : illic erit fletus, et stridor dentium.
31 Cum autem venerit Filius hominis in majestate sua, et omnes angeli
cum eo, tunc sedebit super sedem majestatis suæ : 32 et congregabuntur ante
eum omnes gentes, et separabit eos ab invicem, sicut pastor segregat oves
ab hædis : 33 et statuet oves quidem a dextris suis, hædos autem a sinistris.
1281
Matthæus
34 Tunc dicet rex his qui a dextris ejus erunt : Venite benedicti Patris mei,
possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi : 35 esurivi enim, et
dedistis mihi manducare : sitivi, et dedistis mihi bibere : hospes eram, et
collegistis me : 36 nudus, et cooperuistis me : infirmus, et visitastis me :
in carcere eram, et venistis ad me. 37 Tunc respondebunt ei justi, dicentes :
Domine, quando te vidimus esurientem, et pavimus te : sitientem, et dedimus
tibi potum ? 38 quando autem te vidimus hospitem, et collegimus te :
aut nudum, et cooperuimus te ? 39 aut quando te vidimus infirmum, aut in
carcere, et venimus ad te ? 40 Et respondens rex, dicet illis : Amen dico vobis,
quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis. 41 Tunc dicet
et his qui a sinistris erunt : Discedite a me maledicti in ignem æternum, qui
paratus est diabolo, et angelis ejus : 42 esurivi enim, et non dedistis mihi manducare
: sitivi, et non desistis mihi potum : 43 hospes eram, et non collegistis
me : nudus, et non cooperuistis me : infirmus, et in carcere, et non visitastis
me. 44 Tunc respondebunt ei et ipsi, dicentes : Domine, quando te vidimus
esurientem, aut sitientem, aut hospitem, aut nudum, aut infirmum, aut in
carcere, et non ministravimus tibi ? 45 Tunc respondebit illis, dicens : Amen
dico vobis : Quamdiu non fecistis uni de minoribus his, nec mihi fecistis. 46 Et
ibunt hi in supplicium æternum : justi autem in vitam æternam.
26 Et factum est : cum consummasset Jesus sermones hos omnes, dixit
discipulis suis : 2 Scitis quia post biduum Pascha fiet, et Filius hominis
tradetur ut crucifigatur. 3 Tunc congregati sunt principes sacerdotum, et
seniores populi, in atrium principis sacerdotum, qui dicebatur Caiphas : 4 et
consilium fecerunt ut Jesum dolo tenerent, et occiderent. 5 Dicebant autem :
Non in die festo, ne forte tumultus fieret in populo.
6 Cum autem Jesus esset in Bethania in domo Simonis leprosi, 7 accessit
ad eum mulier habens alabastrum unguenti pretiosi, et effudit super caput
ipsius recumbentis. 8 Videntes autem discipuli, indignati sunt, dicentes : Ut
quid perditio hæc ? 9 potuit enim istud venundari multo, et dari pauperibus.
10 Sciens autem Jesus, ait illis : Quid molesti estis huic mulieri ? opus enim
bonum operata est in me. 11 Nam semper pauperes habetis vobiscum : me
autem non semper habetis. 12 Mittens enim hæc unguentum hoc in corpus
meum, ad sepeliendum me fecit. 13 Amen dico vobis, ubicumque prædicatum
fuerit hoc Evangelium in toto mundo, dicetur et quod hæc fecit in memoriam
ejus.
14 Tunc abiit unus de duodecim, qui dicebatur Judas Iscariotes, ad
principes sacerdotum : 15 et ait illis : Quid vultis mihi dare, et ego vobis
eum tradam ? At illi constituerunt ei triginta argenteos. 16 Et exinde quærebat
opportunitatem ut eum traderet.
17 Prima autem die azymorum accesserunt discipuli ad Jesum, dicentes :
Ubi vis paremus tibi comedere Pascha ? 18 At Jesus dixit : Ite in civitatem ad
quemdam, et dicite ei : Magister dicit : Tempus meum prope est, apud te facio
Pascha cum discipulis meis. 19 Et fecerunt discipuli sicut constituit illis Jesus,
et paraverunt Pascha. 20 Vespere autem facto, discumbebat cum duodecim
discipulis suis. 21 Et edentibus illis, dixit : Amen dico vobis, quia unus vestrum
me traditurus est. 22 Et contristati valde, coeperunt singuli dicere : Numquid
ego sum Domine ? 23 At ipse respondens, ait : Qui intingit mecum manum in
paropside, hic me tradet. 24 Filius quidem hominis vadit, sicut scriptum est de
illo : væ autem homini illi, per quem Filius hominis tradetur ! bonum erat ei,
1282
Matthæus
si natus non fuisset homo ille. 25 Respondens autem Judas, qui tradidit eum,
dixit : Numquid ego sum Rabbi ? Ait illi : Tu dixisti.
26 Coenantibus autem eis, accepit Jesus panem, et benedixit, ac fregit, deditque
discipulis suis, et ait : Accipite, et comedite : hoc est corpus meum. 27 Et
accipiens calicem, gratias egit : et dedit illis, dicens : Bibite ex hoc omnes.
28 Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur in
remissionem peccatorum. 29 Dico autem vobis : non bibam amodo de hoc
genimine vitis usque in diem illum, cum illud bibam vobiscum novum in
regno Patris mei.
30 Et hymno dicto, exierunt in montem Oliveti. 31 Tunc dicit illis Jesus :
Omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte. Scriptum est enim : Percutiam
pastorem, et dispergentur oves gregis. 32 Postquam autem resurrexero,
præcedam vos in Galilæam. 33 Respondens autem Petrus, ait illi : Et si omnes
scandalizati fuerint in te, ego numquam scandalizabor. 34 Ait illi Jesus : Amen
dico tibi, quia in hac nocte, antequam gallus cantet, ter me negabis. 35 Ait illi
Petrus : Etiamsi oportuerit me mori tecum, non te negabo. Similiter et omnes
discipuli dixerunt.
36 Tunc venit Jesus cum illis in villam, quæ dicitur Gethsemani, et dixit
discipulis suis : Sedete hic donec vadam illuc, et orem. 37 Et assumpto Petro,
et duobus filiis Zebedæi, coepit contristari et moestus esse. 38 Tunc ait illis :
Tristis est anima mea usque ad mortem : sustinete hic, et vigilate mecum.
39 Et progressus pusillum, procidit in faciem suam, orans, et dicens : Pater
mi, si possibile est, transeat a me calix iste : verumtamen non sicut ego volo,
sed sicut tu. 40 Et venit ad discipulos suos, et invenit eos dormientes, et dicit
Petro : Sic non potuistis una hora vigilare mecum ? 41 Vigilate, et orate ut non
intretis in tentationem. Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma.
42 Iterum secundo abiit, et oravit, dicens : Pater mi, si non potest hic calix
transire nisi bibam illum, fiat voluntas tua. 43 Et venit iterum, et invenit eos
dormientes : erant enim oculi eorum gravati. 44 Et relictis illis, iterum abiit, et
oravit tertio, eumdem sermonem dicens. 45 Tunc venit ad discipulos suos, et
dicit illis : Dormite jam, et requiescite : ecce appropinquavit hora, et Filius hominis
tradetur in manus peccatorum. 46 Surgite, eamus : ecce appropinquavit
qui me tradet.
47 Adhuc eo loquente, ecce Judas unus de duodecim venit, et cum eo turba
multa cum gladiis et fustibus, missi a principibus sacerdotum, et senioribus
populi. 48 Qui autem tradidit eum, dedit illis signum, dicens : Quemcumque
osculatus fuero, ipse est, tenete eum. 49 Et confestim accedens ad Jesum, dixit
: Ave Rabbi. Et osculatus est eum. 50 Dixitque illi Jesus : Amice, ad quid
venisti ? Tunc accesserunt, et manus injecerunt in Jesum, et tenuerunt eum.
51 Et ecce unus ex his qui erant cum Jesu, extendens manum, exemit gladium
suum, et percutiens servum principis sacerdotum amputavit auriculam ejus.
52 Tunc ait illi Jesus : Converte gladium tuum in locum suum : omnes enim,
qui acceperint gladium, gladio peribunt. 53 An putas, quia non possum
rogare patrem meum, et exhibebit mihi modo plusquam duodecim legiones
angelorum ? 54 Quomodo ergo implebuntur Scripturæ, quia sic oportet fieri ?
55 In illa hora dixit Jesus turbis : Tamquam ad latronem existis cum gladiis et
fustibus comprehendere me : quotidie apud vos sedebam docens in templo, et
non me tenuistis. 56 Hoc autem totum factum est, ut adimplerentur Scripturæ
prophetarum. Tunc discipuli omnes, relicto eo, fugerunt.
1283
Matthæus
57 At illi tenentes Jesum, duxerunt ad Caipham principem sacerdotum,
ubi scribæ et seniores convenerant. 58 Petrus autem sequebatur eum a longe,
usque in atrium principis sacerdotum. Et ingressus intro, sedebat cum ministris,
ut videret finem. 59 Principes autem sacerdotum, et omne concilium,
quærebant falsum testimonium contra Jesum, ut eum morti traderent :
60 et non invenerunt, cum multi falsi testes accessissent. Novissime autem
venerunt duo falsi testes, 61 et dixerunt : Hic dixit : Possum destruere templum
Dei, et post triduum reædificare illud. 62 Et surgens princeps sacerdotum, ait
illi : Nihil respondes ad ea, quæ isti adversum te testificantur ? 63 Jesus autem
tacebat. Et princeps sacerdotum ait illi : Adjuro te per Deum vivum, ut dicas
nobis si tu es Christus Filius Dei. 64 Dicit illi Jesus : Tu dixisti. Verumtamen
dico vobis, amodo videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis Dei,
et venientem in nubibus cæli. 65 Tunc princeps sacerdotum scidit vestimenta
sua, dicens : Blasphemavit : quid adhuc egemus testibus ? ecce nunc audistis
blasphemiam : 66 quid vobis videtur ? At illi respondentes dixerunt : Reus
est mortis. 67 Tunc exspuerunt in faciem ejus, et colaphis eum ceciderunt, alii
autem palmas in faciem ejus dederunt, 68 dicentes : Prophetiza nobis Christe,
quis est qui te percussit ?
69 Petrus vero sedebat foris in atrio : et accessit ad eum una ancilla, dicens :
Et tu cum Jesu Galilæo eras. 70 At ille negavit coram omnibus, dicens : Nescio
quid dicis. 71 Exeunte autem illo januam, vidit eum alia ancilla, et ait his qui
erant ibi : Et hic erat cum Jesu Nazareno. 72 Et iterum negavit cum juramento
: Quia non novi hominem. 73 Et post pusillum accesserunt qui stabant, et
dixerunt Petro : Vere et tu ex illis es : nam et loquela tua manifestum te facit.
74 Tunc coepit detestari et jurare quia non novisset hominem. Et continuo gallus
cantavit. 75 Et recordatus est Petrus verbi Jesu, quod dixerat : Priusquam
gallus cantet, ter me negabis. Et egressus foras, flevit amare.
27 Mane autem facto, consilium inierunt omnes principes sacerdotum et
seniores populi adversus Jesum, ut eum morti traderent. 2 Et vinctum
adduxerunt eum, et tradiderunt Pontio Pilato præsidi.
3 Tunc videns Judas, qui eum tradidit, quod damnatus esset, poenitentia
ductus, retulit triginta argenteos principibus sacerdotum, et senioribus, 4 dicens
: Peccavi, tradens sanguinem justum. At illi dixerunt : Quid ad nos ? tu
videris. 5 Et projectis argenteis in templo, recessit : et abiens laqueo se suspendit.
6 Principes autem sacerdotum, acceptis argenteis, dixerunt : Non licet
eos mittere in corbonam : quia pretium sanguinis est. 7 Consilio autem inito,
emerunt ex illis agrum figuli, in sepulturam peregrinorum. 8 Propter hoc
vocatus est ager ille, Haceldama, hoc est, Ager sanguinis, usque in hodiernum
diem. 9 Tunc impletum est quod dictum est per Jeremiam prophetam,
dicentem : Et acceperunt triginta argenteos pretium appretiati, quem appretiaverunt
a filiis Isra¨el : 10 et dederunt eos in agrum figuli, sicut constituit mihi
Dominus.
11 Jesus autem stetit ante præsidem, et interrogavit eum præses, dicens :
Tu es rex Judæorum ? Dicit illi Jesus : Tu dicis. 12 Et cum accusaretur a principibus
sacerdotum et senioribus, nihil respondit. 13 Tunc dicit illi Pilatus :
Non audis quanta adversum te dicunt testimonia ? 14 Et non respondit ei ad
ullum verbum, ita ut miraretur præses vehementer. 15 Per diem autem solemnem
consueverat præses populo dimittere unum vinctum, quem voluissent :
16 habebat autem tunc vinctum insignem, qui dicebatur Barrabas. 17 Congre-
1284
Matthæus
gatis ergo illis, dixit Pilatus : Quem vultis dimittam vobis : Barabbam, an
Jesum, qui dicitur Christus ? 18 Sciebat enim quod per invidiam tradidissent
eum. 19 Sedente autem illo pro tribunali, misit ad eum uxor ejus, dicens
: Nihil tibi, et justo illi : multa enim passa sum hodie per visum propter
eum. 20 Principes autem sacerdotum et seniores persuaserunt populis ut peterent
Barabbam, Jesum vero perderent. 21 Respondens autem præses, ait illis :
Quem vultis vobis de duobus dimitti ? At illi dixerunt : Barabbam. 22 Dicit illis
Pilatus : Quid igitur faciam de Jesu, qui dicitur Christus ? 23 Dicunt omnes :
Crucifigatur. Ait illis præses : Quid enim mali fecit ? At illi magis clamabant
dicentes : Crucifigatur. 24 Videns autem Pilatus quia nihil proficeret, sed magis
tumultus fieret : accepta aqua, lavit manus coram populo, dicens : Innocens
ego sum a sanguine justi hujus : vos videritis. 25 Et respondens universus
populus, dixit : Sanguis ejus super nos, et super filios nostros. 26 Tunc dimisit
illis Barabbam : Jesum autem flagellatum tradidit eis ut crucifigeretur.
27 Tunc milites præsidis suscipientes Jesum in prætorium, congregaverunt
ad eum universam cohortem : 28 et exuentes eum, chlamydem coccineam circumdederunt
ei, 29 et plectentes coronam de spinis, posuerunt super caput
ejus, et arundinem in dextera ejus. Et genu flexo ante eum, illudebant ei, dicentes
: Ave rex Judæorum. 30 Et exspuentes in eum, acceperunt arundinem, et
percutiebant caput ejus. 31 Et postquam illuserunt ei, exuerunt eum chlamyde,
et induerunt eum vestimentis ejus, et duxerunt eum ut crucifigerent.
32 Exeuntes autem invenerunt hominem Cyrenæum, nomine Simonem :
hunc angariaverunt ut tolleret crucem ejus. 33 Et venerunt in locum qui dicitur
Golgotha, quod est Calvariæ locus. 34 Et dederunt ei vinum bibere cum felle
mistum. Et cum gustasset, noluit bibere. 35 Postquam autem crucifixerunt
eum, diviserunt vestimenta ejus, sortem mittentes : ut impleretur quod dictum
est per prophetam dicentem : Diviserunt sibi vestimenta mea, et super
vestem meam miserunt sortem. 36 Et sedentes servabant eum. 37 Et imposuerunt
super caput ejus causam ipsius scriptam : Hic est Jesus rex Judæorum.
38 Tunc crucifixi sunt cum eo duo latrones : unus a dextris, et unus a
sinistris. 39 Prætereuntes autem blasphemabant eum moventes capita sua, 40 et
dicentes : Vah ! qui destruis templum Dei, et in triduo illud reædificas : salva
temetipsum : si Filius Dei es, descende de cruce. 41 Similiter et principes sacerdotum
illudentes cum scribis et senioribus dicebant : 42 Alios salvos fecit,
seipsum non potest salvum facere : si rex Isra¨el est, descendat nunc de cruce,
et credimus ei : 43 confidit in Deo : liberet nunc, si vult eum : dixit enim :
Quia Filius Dei sum. 44 Idipsum autem et latrones, qui crucifixi erant cum eo,
improperabant ei.
45 A sexta autem hora tenebræ factæ sunt super universam terram usque
ad horam nonam. 46 Et circa horam nonam clamavit Jesus voce magna, dicens
: Eli, Eli, lamma sabacthani ? hoc est : Deus meus, Deus meus, ut quid
dereliquisti me ? 47 Quidam autem illic stantes, et audientes, dicebant : Eliam
vocat iste. 48 Et continuo currens unus ex eis, acceptam spongiam implevit
aceto, et imposuit arundini, et dabat ei bibere. 49 Ceteri vero dicebant : Sine,
videamus an veniat Elias liberans eum. 50 Jesus autem iterum clamans voce
magna, emisit spiritum.
51 Et ecce velum templi scissum est in duas partes a summo usque deorsum
: et terra mota est, et petræ scissæ sunt, 52 et monumenta aperta sunt :
et multa corpora sanctorum, qui dormierant, surrexerunt. 53 Et exeuntes de
monumentis post resurrectionem ejus, venerunt in sanctam civitatem, et ap-
1285
Matthæus
paruerunt multis. 54 Centurio autem, et qui cum eo erant, custodientes Jesum,
viso terræmotu, et his quæ fiebant, timuerunt valde, dicentes : Vere Filius Dei
erat iste.
55 Erant autem ibi mulieres multæ a longe, quæ secutæ erant Jesum a
Galilæa, ministrantes ei : 56 inter quas erat Maria Magdalene, et Maria Jacobi,
et Joseph mater, et mater filiorum Zebedæi. 57 Cum autem sero factum
esset, venit quidam homo dives ab Arimathæa, nomine Joseph, qui et ipse
discipulus erat Jesu : 58 hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu. Tunc
Pilatus jussit reddi corpus. 59 Et accepto corpore, Joseph involvit illud in sindone
munda, 60 et posuit illud in monumento suo novo, quod exciderat in
petra. Et advolvit saxum magnum ad ostium monumenti, et abiit. 61 Erant
autem ibi Maria Magdalene, et altera Maria, sedentes contra sepulchrum.
62 Altera autem die, quæ est post Parasceven, convenerunt principes sacerdotum
et pharisæi ad Pilatum, 63 dicentes : Domine, recordati sumus, quia
seductor ille dixit adhuc vivens : Post tres dies resurgam. 64 Jube ergo custodiri
sepulchrum usque in diem tertium : ne forte veniant discipuli ejus, et
furentur eum, et dicant plebi : Surrexit a mortuis : et erit novissimus error
pejor priore. 65 Ait illis Pilatus : Habetis custodiam, ite, custodite sicut scitis.
66 Illi autem abeuntes, munierunt sepulchrum, signantes lapidem, cum
custodibus.
28Vespere autem sabbati, quæ lucescit in prima sabbati, venit Maria Magdalene,
et altera Maria, videre sepulchrum. 2 Et ecce terræmotus factus
est magnus. Angelus enim Domini descendit de cælo : et accedens revolvit
lapidem, et sedebat super eum : 3 erat autem aspectus ejus sicut fulgur : et
vestimentum ejus sicut nix. 4 Præ timore autem ejus exterriti sunt custodes, et
facti sunt velut mortui. 5 Respondens autem angelus dixit mulieribus : Nolite
timere vos : scio enim, quod Jesum, qui crucifixus est, quæritis. 6 Non est hic :
surrexit enim, sicut dixit : venite, et videte locum ubi positus erat Dominus.
7 Et cito euntes, dicite discipulis ejus quia surrexit : et ecce præcedit vos in
Galilæam : ibi eum videbitis : ecce prædixi vobis. 8 Et exierunt cito de monumento
cum timore et gaudio magno, currentes nuntiare discipulis ejus. 9 Et
ecce Jesus occurrit illis, dicens : Avete. Illæ autem accesserunt, et tenuerunt
pedes ejus, et adoraverunt eum. 10 Tunc ait illis Jesus : Nolite timere : ite,
nuntiare fratribus meis ut eant in Galilæam ; ibi me videbunt.
11 Quæ cum abiissent, ecce quidam de custodibus venerunt in civitatem, et
nuntiaverunt principibus sacerdotum omnia quæ facta fuerant. 12 Et congregati
cum senioribus consilio accepto, pecuniam copiosam dederunt militibus,
13 dicentes : Dicite quia discipuli ejus nocte venerunt, et furati sunt eum, nobis
dormientibus. 14 Et si hoc auditum fuerit a præside, nos suadebimus ei, et
securos vos faciemus. 15 At illi, accepta pecunia, fecerunt sicut erant edocti. Et
divulgatum est verbum istud apud Judæos, usque in hodiernum diem. 16 Undecim
autem discipuli abierunt in Galilæam in montem ubi constituerat illis
Jesus.
17 Et videntes eum adoraverunt : quidam autem dubitaverunt. 18 Et accedens
Jesus locutus est eis, dicens : Data est mihi omnis potestas in cælo et in
terra : 19 euntes ergo docete omnes gentes : baptizantes eos in nomine Patris,
et Filii, et Spiritus Sancti : 20 docentes eos servare omnia quæcumque mandavi
vobis : et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem
sæculi.
1286
Evangelium secundum Marcum
1 Initium Evangelii Jesu Christi, Filii Dei. 2 Sicut scriptum est in Isaia
propheta :
Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam,
qui præparabit viam tuam ante te.
3 Vox clamantis in deserto :
Parate viam Domini, rectas facite semitas ejus.
4 Fuit Joannes in deserto baptizans, et prædicans baptismum poenitentiæ
in remissionem peccatorum. 5 Et egrediebatur ad eum omnis Judææ regio,
et Jerosolymitæ universi, et baptizabantur ab illo in Jordanis flumine, confitentes
peccata sua. 6 Et erat Joannes vestitus pilis cameli, et zona pellicea circa
lumbos ejus, et locustas et mel silvestre edebat. 7 Et prædicabat dicens : Venit
fortior post me, cujus non sum dignus procumbens solvere corrigiam calceamentorum
ejus. 8 Ego baptizavi vos aqua, ille vero baptizabit vos Spiritu
Sancto.
9 Et factum est : in diebus illis venit Jesus a Nazareth Galilææ : et baptizatus
est a Joanne in Jordane. 10 Et statim ascendens de aqua, vidit cælos
apertos, et Spiritum tamquam columbam descendentem, et manentem in ipso.
11 Et vox facta est de cælis : Tu es Filius meus dilectus, in te complacui.
12 Et statim Spiritus expulit eum in desertum. 13 Et erat in deserto quadraginta
diebus, et quadraginta noctibus : et tentabatur a Satana : eratque cum
bestiis, et angeli ministrabant illi.
14 Postquam autem traditus est Joannes, venit Jesus in Galilæam, prædicans
Evangelium regni Dei, 15 et dicens : Quoniam impletum est tempus, et
appropinquavit regnum Dei : poenitemini, et credite Evangelio. 16 Et præteriens
secus mare Galilææ, vidit Simonem, et Andream fratrem ejus, mittentes
retia in mare (erant enim piscatores), 17 et dixit eis Jesus : Venite post me,
et faciam vos fieri piscatores hominum. 18 Et protinus relictis retibus, secuti
sunt eum. 19 Et progressus inde pusillum, vidit Jacobum Zebedæi, et Joannem
fratrem ejus, et ipsos componentes retia in navi : 20 et statim vocavit illos. Et
relicto patre suo Zebedæo in navi cum mercenariis, secuti sunt eum.
21 Et ingrediuntur Capharnaum : et statim sabbatis ingressus in synagogam,
docebat eos. 22 Et stupebant super doctrina ejus : erat enim docens
eos quasi potestatem habens, et non sicut scribæ. 23 Et erat in synagoga eorum
homo in spiritu immundo : et exclamavit, 24 dicens : Quid nobis et tibi, Jesu
Nazarene ? venisti perdere nos ? scio qui sis, Sanctus Dei. 25 Et comminatus
est ei Jesus, dicens : Obmutesce, et exi de homine. 26 Et discerpens eum spiritus
immundus, et exclamans voce magna, exiit ab eo. 27 Et mirati sunt omnes,
ita ut conquirerent inter se dicentes : Quidnam est hoc ? quænam doctrina
hæc nova ? quia in potestate etiam spiritibus immundis imperat, et obediunt
ei. 28 Et processit rumor ejus statim in omnem regionem Galilææ.
29 Et protinus egredientes de synagoga, venerunt in domum Simonis et
Andreæ, cum Jacobo et Joanne. 30 Decumbebat autem socrus Simonis febricitans
: et statim dicunt ei de illa. 31 Et accedens elevavit eam, apprehensa manu
ejus : et continuo dimisit eam febris, et ministrabat eis.
32 Vespere autem facto cum occidisset sol, afferebant ad eum omnes male
habentes, et dæmonia habentes : 33 et erat omnis civitas congregata ad januam.
Marcus
34 Et curavit multos, qui vexabantur variis languoribus, et dæmonia multa
ejiciebat, et non sinebat ea loqui, quoniam sciebant eum.
35 Et diluculo valde surgens, egressus abiit in desertum locum, ibique orabat.
36 Et prosecutus est eum Simon, et qui cum illo erant. 37 Et cum invenissent
eum, dixerunt ei : Quia omnes quærunt te. 38 Et ait illis : Eamus in
proximos vicos, et civitates, ut et ibi prædicem : ad hoc enim veni. 39 Et erat
prædicans in synagogis eorum, et in omni Galilæa, et dæmonia ejiciens.
40 Et venit ad eum leprosus deprecans eum : et genu flexo dixit ei : Si vis,
potes me mundare. 41 Jesus autem misertus ejus, extendit manum suam : et
tangens eum, ait illi : Volo : mundare. 42 Et cum dixisset, statim discessit ab
eo lepra, et mundatus est. 43 Et comminatus est ei, statimque ejecit illum, 44 et
dicit ei : Vide nemini dixeris : sed vade, ostende te principi sacerdotum, et
offer pro emundatione tua, quæ præcepit Moyses in testimonium illis. 45 At
ille egressus coepit prædicare, et diffamare sermonem, ita ut jam non posset
manifeste introire in civitatem, sed foris in desertis locis esset, et conveniebant
ad eum undique.
2 Et iterum intravit Capharnaum post dies, 2 et auditum est quod in domo
esset, et convenerunt multi, ita ut non caperet neque ad januam, et loquebatur
eis verbum. 3 Et venerunt ad eum ferentes paralyticum, qui a quatuor
portabatur. 4 Et cum non possent offerre eum illi præ turba, nudaverunt tectum
ubi erat : et patefacientes submiserunt grabatum in quo paralyticus jacebat.
5 Cum autem vidisset Jesus fidem illorum, ait paralytico : Fili, dimittuntur
tibi peccata tua. 6 Erant autem illic quidam de scribis sedentes, et cogitantes
in cordibus suis : 7 Quid hic sic loquitur ? blasphemat. Quis potest dimittere
peccata, nisi solus Deus ? 8 Quo statim cognito Jesus spiritu suo, quia sic cogitarent
intra se, dicit illis : Quid ista cogitatis in cordibus vestris ? 9 Quid est
facilius dicere paralytico : Dimittuntur tibi peccata : an dicere : Surge, tolle
grabatum tuum, et ambula ? 10 Ut autem sciatis quia Filius hominis habet
potestatem in terra dimittendi peccata (ait paralytico), 11 tibi dico : Surge, tolle
grabatum tuum, et vade in domum tuam. 12 Et statim surrexit ille : et, sublato
grabato, abiit coram omnibus, ita ut mirarentur omnes, et honorificent Deum,
dicentes : Quia numquam sic vidimus.
13 Et egressus est rursus ad mare, omnisque turba veniebat ad eum, et
docebat eos. 14 Et cum præteriret, vidit Levi Alphæi sedentem ad telonium,
et ait illi : Sequere me. Et surgens secutus est eum. 15 Et factum est, cum
accumberet in domo illius, multi publicani et peccatores simul discumbebant
cum Jesu et discipulis ejus : erant enim multi, qui et sequebantur eum. 16 Et
scribæ et pharisæi videntes quia manducaret cum publicanis et peccatoribus,
dicebant discipulis ejus : Quare cum publicanis et peccatoribus manducat et
bibit Magister vester ? 17 Hoc audito Jesus ait illis : Non necesse habent sani
medico, sed qui male habent : non enim veni vocare justos, sed peccatores.
18 Et erant discipuli Joannis et pharisæi jejunantes : et veniunt, et dicunt illi
: Quare discipuli Joannis et pharisæorum jejunant, tui autem discipuli non
jejunant ? 19 Et ait illis Jesus : Numquid possunt filii nuptiarum, quamdiu
sponsus cum illis est, jejunare ? Quanto tempore habent secum sponsum, non
possunt jejunare. 20 Venient autem dies cum auferetur ab eis sponsus : et tunc
jejunabunt in illis diebus. 21 Nemo assumentum panni rudis assuit vestimento
veteri : alioquin aufert supplementum novum a veteri, et major scissura fit.
22 Et nemo mittit vinum novum in utres veteres : alioquin dirumpet vinum
1288
Marcus
utres, et vinum effundetur, et utres peribunt : sed vinum novum in utres
novos mitti debet.
23 Et factum est iterum Dominus sabbatis ambularet per sata, et discipuli
ejus coeperunt progredi, et vellere spicas. 24 Pharisæi autem dicebant ei : Ecce,
quid faciunt sabbatis quod non licet ? 25 Et ait illis : Numquam legistis quid
fecerit David, quando necessitatem habuit, et esuriit ipse, et qui cum eo erant
? 26 quomodo introivit in domum Dei sub Abiathar principe sacerdotum,
et panes propositionis manducavit, quos non licebat manducare, nisi sacerdotibus,
et dedit eis qui cum eo erant ? 27 Et dicebat eis : Sabbatum propter
hominem factum est, et non homo propter sabbatum. 28 Itaque Dominus est
Filius hominis, etiam sabbati.
3Et introivit iterum in synagogam : et erat ibi homo habens manum aridam.
2 Et observabant eum, si sabbatis curaret, ut accusarent illum. 3 Et ait homini
habenti manum aridam : Surge in medium. 4 Et dicit eis : Licet sabbatis
benefacere, an male ? animam salvam facere, an perdere ? At illi tacebant.
5 Et circumspiciens eos cum ira, contristatus super cæcitate cordis eorum, dicit
homini : Extende manum tuam. Et extendit, et restituta est manus illi. 6 Exeuntes
autem pharisæi, statim cum Herodianis consilium faciebant adversus
eum quomodo eum perderent.
7 Jesus autem cum discipulis suis secessit ad mare : et multa turba a
Galilæa et Judæa secuta est eum, 8 et ab Jerosolymis, et ab Idumæa, et trans
Jordanem : et qui circa Tyrum et Sidonem multitudo magna, audientes quæ
faciebat, venerunt ad eum. 9 Et dicit discipulis suis ut navicula sibi deserviret
propter turbam, ne comprimerent eum : 10 multos enim sanabat, ita ut irruerent
in eum ut illum tangerent, quotquot habebant plagas. 11 Et spiritus
immundi, cum illum videbant, procidebant ei : et clamabant, dicentes : 12 Tu
es Filius Dei. Et vehementer comminabatur eis ne manifestarent illum.
13 Et ascendens in montem vocavit ad se quos voluit ipse : et venerunt ad
eum. 14 Et fecit ut essent duodecim cum illo : et ut mitteret eos prædicare. 15 Et
dedit illis potestatem curandi infirmitates et ejiciendi dæmonia. 16 Et imposuit
Simoni nomen Petrus : 17 et Jacobum Zebedæi, et Joannem fratrem Jacobi,
et imposuit eis nomina Boanerges, quod est, Filii tonitrui : 18 et Andræam, et
Philippum, et Bartholomæum, et Matthæum, et Thomam, et Jacobum Alphæi,
et Thaddæum, et Simonem Cananæum, 19 et Judam Iscariotem, qui et tradidit
illum.
20 Et veniunt ad domum : et convenit iterum turba, ita ut non possent
neque panem manducare. 21 Et cum audissent sui, exierunt tenere
eum : dicebant enim : Quoniam in furorem versus est. 22 Et scribæ, qui
ab Jerosolymis descenderant, dicebant : Quoniam Beelzebub habet, et quia in
principe dæmoniorum ejicit dæmonia.
23 Et convocatis eis in parabolis dicebat illis : Quomodo potest Satanas
Satanam ejicere ? 24 Et si regnum in se dividatur, non potest regnum illud
stare. 25 Et si domus super semetipsam dispertiatur, non potest domus illa
stare. 26 Et si Satanas consurrexerit in semetipsum, dispertitus est, et non poterit
stare, sed finem habet. 27 Nemo potest vasa fortis ingressus in domum
diripere, nisi prius fortem alliget, et tunc domum ejus diripiet. 28 Amen dico
vobis, quoniam omnia dimittentur filiis hominum peccata, et blasphemiæ
quibus blasphemaverint : 29 qui autem blasphemaverit in Spiritum Sanctum,
1289
Marcus
non habebit remissionem in æternum, sed reus erit æterni delicti. 30 Quoniam
dicebant : Spiritum immundum habet.
31 Et veniunt mater ejus et fratres : et foris stantes miserunt ad eum vocantes
eum, 32 et sedebat circa eum turba : et dicunt ei : Ecce mater tua et
fratres tui foris quærunt te. 33 Et respondens eis, ait : Quæ est mater mea et
fratres mei ? 34 Et circumspiciens eos, qui in circuitu ejus sedebant, ait : Ecce
mater mea et fratres mei. 35 Qui enim fecerit voluntatem Dei, hic frater meus,
et soror mea, et mater est.
4 Et iterum coepit docere ad mare : et congregata est ad eum turba multa,
ita ut navim ascendens sederet in mari, et omnis turba circa mare super
terram erat : 2 et docebat eos in parabolis multa, et dicebat illis in doctrina
sua : 3 Audite : ecce exiit seminans ad seminandum. 4 Et dum seminat, aliud
cecidit circa viam, et venerunt volucres cæli, et comederunt illud. 5 Aliud
vero cecidit super petrosa, ubi non habuit terram multam : et statim exortum
est, quoniam non habebat altitudinem terræ : 6 et quando exortus est sol,
exæstuavit : et eo quod non habebat radicem, exaruit. 7 Et aliud cecidit in
spinas : et ascenderunt spinæ, et suffocaverunt illud, et fructum non dedit. 8 Et
aliud cecidit in terram bonam : et dabat fructum ascendentem et crescentem,
et afferebat unum triginta, unum sexaginta, et unum centum. 9 Et dicebat :
Qui habet aures audiendi, audiat. 10 Et cum esset singularis, interrogaverunt
eum hi qui cum eo erant duodecim, parabolam. 11 Et dicebat eis : Vobis datum
est nosse mysterium regni Dei : illis autem, qui foris sunt, in parabolis omnia
fiunt : 12 ut videntes videant, et non videant : et audientes audiant, et non
intelligant : nequando convertantur, et dimittantur eis peccata.
13 Et ait illis : Nescitis parabolam hanc ? Et quomodo omnes parabolas
cognoscetis ? 14 Qui seminat, verbum seminat. 15 Hi autem sunt, qui circa
viam, ubi seminatur verbum, et cum audierint, confestim venit Satanas, et
aufert verbum, quod seminatum est in cordibus eorum. 16 Et hi sunt similiter,
qui super petrosa seminantur : qui cum audierint verbum, statim cum gaudio
accipiunt illud : 17 et non habent radicem in se, sed temporales sunt :
deinde orta tribulatione et persecutione propter verbum, confestim scandalizantur.
18 Et alii sunt qui in spinas seminantur : hi sunt qui verbum audiunt,
19 et ærumnæ sæculi, et deceptio divitiarum, et circa reliqua concupiscentiæ
intro¨euntes suffocant verbum, et sine fructu efficitur. 20 Et hi sunt qui super
terram bonam seminati sunt, qui audiunt verbum, et suscipiunt, et fructificant,
unum triginta, unum sexaginta, et unum centum.
21 Et dicebat illis : Numquid venit lucerna ut sub modo ponatur, aut sub
lecto ? nonne ut super candelabrum ponatur ? 22 Non est enim aliquid absconditum,
quod non manifestetur : nec factum est occultum, sed ut in palam
veniat. 23 Si quis habet aures audiendi, audiat. 24 Et dicebat illis : Videte quid
audiatis. In qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis, et adjicietur vobis.
25 Qui enim habet, dabitur illi : et qui non habet, etiam quod habet auferetur
ab eo.
26 Et dicebat : Sic est regnum Dei, quemadmodum si homo jaciat sementem
in terram, 27 et dormiat, et exsurgat nocte et die, et semen germinet, et increscat
dum nescit ille. 28 Ultro enim terra fructificat, primum herbam, deinde
spicam, deinde plenum frumentum in spica. 29 Et cum produxerit fructus,
statim mittit falcem, quoniam adest messis. 30 Et dicebat : Cui assimilabimus
regnum Dei ? aut cui parabolæ comparabimus illud ? 31 Sicut granum sinapis,
1290
Marcus
quod cum seminatum fuerit in terra, minus est omnibus seminibus, quæ sunt
in terra : 32 et cum seminatum fuerit, ascendit, et fit majus omnibus oleribus,
et facit ramos magnos, ita ut possint sub umbra ejus aves cæli habitare. 33 Et
talibus multis parabolis loquebatur eis verbum, prout poterant audire : 34 sine
parabola autem non loquebatur eis : seorsum autem discipulis suis disserebat
omnia.
35 Et ait illis in illa die, cum sero esset factum : Transeamus contra. 36 Et
dimittentes turbam, assumunt eum ita ut erat in navi : et aliæ naves erant cum
illo. 37 Et facta est procella magna venti, et fluctus mittebat in navim, ita ut
impleretur navis. 38 Et erat ipse in puppi super cervical dormiens : et excitant
eum, et dicunt illi : Magister, non ad te pertinet, quia perimus ? 39 Et exsurgens
comminatus est vento, et dixit mari : Tace, obmutesce. Et cessavit ventus : et
facta est tranquillitas magna. 40 Et ait illis : Quid timidi estis ? necdum habetis
fidem ? et timuerunt timore magno, et dicebant ad alterutrum : Quis, putas,
est iste, quia et ventus et mare obediunt ei ?
5 Et venerunt trans fretum maris in regionem Gerasenorum. 2 Et exeunti ei
de navi, statim occurrit de monumentis homo in spiritu immundo, 3 qui
domicilium habebat in monumentis, et neque catenis jam quisquam poterat
eum ligare : 4 quoniam sæpe compedibus et catenis vinctus, dirupisset catenas,
et compedes comminuisset, et nemo poterat eum domare : 5 et semper
die ac nocte in monumentis, et in montibus erat, clamans, et concidens se
lapidibus. 6 Videns autem Jesum a longe, cucurrit, et adoravit eum : 7 et clamans
voce magna dixit : Quid mihi et tibi, Jesu Fili Dei altissimi ? adjuro
te per Deum, ne me torqueas. 8 Dicebat enim illi : Exi spiritus immunde ab
homine. 9 Et interrogabat eum : Quod tibi nomen est ? Et dicit ei : Legio mihi
nomen est, quia multi sumus. 10 Et deprecabatur eum multum, ne se expelleret
extra regionem. 11 Erat autem ibi circa montem grex porcorum magnus, pascens.
12 Et deprecabantur eum spiritus, dicentes : Mitte nos in porcos ut in
eos intro¨eamus. 13 Et concessit eis statim Jesus. Et exeuntes spiritus immundi
introierunt in porcos : et magno impetu grex præcipitatus est in mare ad duo
millia, et suffocati sunt in mari. 14 Qui autem pascebant eos, fugerunt, et nuntiaverunt
in civitatem et in agros. Et egressi sunt videre quid esset factum :
15 et veniunt ad Jesum : et vident illum qui a dæmonio vexabatur, sedentem,
vestitum, et sanæ mentis, et timuerunt. 16 Et narraverunt illis, qui viderant,
qualiter factum esset ei qui dæmonium habuerat, et de porcis. 17 Et rogare
coeperunt eum ut discederet de finibus eorum. 18 Cumque ascenderet navim,
coepit illum deprecari, qui a dæmonio vexatus fuerat, ut esset cum illo, 19 et
non admisit eum, sed ait illi : Vade in domum tuam ad tuos, et annuntia illis
quanta tibi Dominus fecerit, et misertus sit tui. 20 Et abiit, et coepit prædicare
in Decapoli, quanta sibi fecisset Jesus : et omnes mirabantur. 21 Et cum transcendisset
Jesus in navi rursum trans fretum, convenit turba multa ad eum, et
erat circa mare.
22 Et venit quidam de archisynagogis nomine Jairus, et videns eum procidit
ad pedes ejus, 23 et deprecabatur eum multum, dicens : Quoniam filia mea in
extremis est, veni, impone manum super eam, ut salva sit, et vivat. 24 Et abiit
cum illo, et sequebatur eum turba multa, et comprimebant eum. 25 Et mulier,
quæ erat in profluvio sanguinis annis duodecim, 26 et fuerat multa perpessa a
compluribus medicis : et erogaverat omnia sua, nec quidquam profecerat, sed
magis deterius habebat : 27 cum audisset de Jesu, venit in turba retro, et tetigit
1291
Marcus
vestimentum ejus : 28 dicebat enim : Quia si vel vestimentum ejus tetigero, salva
ero. 29 Et confestim siccatus est fons sanguinis ejus : et sensit corpore quia
sanata esset a plaga. 30 Et statim Jesus in semetipso cognoscens virtutem quæ
exierat de illo, conversus ad turbam, aiebat : Quis tetigit vestimenta mea ?
31 Et dicebant ei discipuli sui : Vides turbam comprimentem te, et dicis : Quis
me tetigit ? 32 Et circumspiciebat videre eam, quæ hoc fecerat. 33 Mulier
vero timens et tremens, sciens quod factum esset in se, venit et procidit ante
eum, et dixit ei omnem veritatem. 34 Ille autem dixit ei : Filia, fides tua te
salvam fecit : vade in pace, et esto sana a plaga tua. 35 Adhuc eo loquente,
veniunt ab archisynagogo, dicentes : Quia filia tua mortua est : quid ultra
vexas magistrum ? 36 Jesus autem audito verbo quod dicebatur, ait archisynagogo
: Noli timere : tantummodo crede. 37 Et non admisit quemquam se sequi
nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem fratrem Jacobi. 38 Et veniunt in domum
archisynagogi, et videt tumultum, et flentes, et ejulantes multum. 39 Et ingressus,
ait illis : Quid turbamini, et ploratis ? puella non est mortua, sed dormit.
40 Et irridebant eum. Ipse vero ejectis omnibus assumit patrem, et matrem
puellæ, et qui secum erant, et ingreditur ubi puella erat jacens. 41 Et tenens
manum puellæ, ait illi : Talitha cumi, quod est interpretatum : Puella (tibi dico),
surge. 42 Et confestim surrexit puella, et ambulabat : erat autem annorum
duodecim : et obstupuerunt stupore magno. 43 Et præcepit illis vehementer
ut nemo id sciret : et dixit dari illi manducare.
6Et egressus inde, abiit in patriam suam : et sequebantur eum discipuli sui :
2 et facto sabbato coepit in synagoga docere : et multi audientes admirabantur
in doctrina ejus, dicentes : Unde huic hæc omnia ? et quæ est sapientia,
quæ data est illi, et virtutes tales, quæ per manus ejus efficiuntur ? 3 Nonne
hic est faber, filius Mariæ, frater Jacobi, et Joseph, et Judæ, et Simonis ? nonne
et sorores ejus hic nobiscum sunt ? Et scandalizabantur in illo. 4 Et dicebat
illis Jesus : Quia non est propheta sine honore nisi in patria sua, et in domo
sua, et in cognatione sua. 5 Et non poterat ibi virtutem ullam facere, nisi paucos
infirmos impositis manibus curavit : 6 et mirabatur propter incredulitatem
eorum, et circuibat castella in circuitu docens.
7 Et vocavit duodecim : et coepit eos mittere binos, et dabat illis potestatem
spirituum immundorum. 8 Et præcepit eis ne quid tollerent in via, nisi virgam
tantum : non peram, non panem, neque in zona æs, 9 sed calceatos sandaliis,
et ne induerentur duabus tunicis. 10 Et dicebat eis : Quocumque introieritis
in domum, illic manete donec exeatis inde : 11 et quicumque non receperint
vos, nec audierint vos, exeuntes inde, excutite pulverem de pedibus vestris in
testimonium illis. 12 Et exeuntes prædicabant ut poenitentiam agerent : 13 et
dæmonia multa ejiciebant, et ungebant oleo multos ægros, et sanabant.
14 Et audivit rex Herodes (manifestum enim factum est nomen ejus), et
dicebat : Quia Joannes Baptista resurrexit a mortuis : et propterea virtutes
operantur in illo. 15 Alii autem dicebant : Quia Elias est ; alii vero dicebant :
Quia propheta est, quasi unus ex prophetis. 16 Quo audito Herodes ait : Quem
ego decollavi Joannem, hic a mortuis resurrexit. 17 Ipse enim Herodes misit, ac
tenuit Joannem, et vinxit eum in carcere propter Herodiadem uxorem Philippi
fratris sui, quia duxerat eam. 18 Dicebat enim Joannes Herodi : Non licet
tibi habere uxorem fratris tui. 19 Herodias autem insidiabatur illi : et volebat
occidere eum, nec poterat. 20 Herodes enim metuebat Joannem, sciens eum
virum justum et sanctum : et custodiebat eum, et audito eo multa faciebat,
1292
Marcus
et libenter eum audiebat. 21 Et cum dies opportunus accidisset, Herodes natalis
sui coenam fecit principibus, et tribunis, et primis Galilææ : 22 cumque
introisset filia ipsius Herodiadis, et saltasset, et placuisset Herodi, simulque
recumbentibus, rex ait puellæ : Pete a me quod vis, et dabo tibi : 23 et juravit
illi : Quia quidquid petieris dabo tibi, licet dimidium regni mei. 24 Quæ cum
exisset, dixit matri suæ : Quid petam ? At illa dixit : Caput Joannis Baptistæ.
25 Cumque introisset statim cum festinatione ad regem, petivit dicens : Volo
ut protinus des mihi in disco caput Joannis Baptistæ. 26 Et contristatus est rex :
propter jusjurandum, et propter simul discumbentes, noluit eam contristare :
27 sed misso spiculatore præcepit afferri caput ejus in disco. Et decollavit eum
in carcere, 28 et attulit caput ejus in disco : et dedit illud puellæ, et puella dedit
matri suæ. 29 Quo audito, discipuli ejus venerunt, et tulerunt corpus ejus : et
posuerunt illud in monumento.
30 Et convenientes Apostoli ad Jesum, renuntiaverunt ei omnia quæ
egerant, et docuerant. 31 Et ait illis : Venite seorsum in desertum locum, et
requiescite pusillum. Erant enim qui veniebant et redibant multi : et nec
spatium manducandi habebant. 32 Et ascendentes in navim, abierunt in desertum
locum seorsum. 33 Et viderunt eos abeuntes, et cognoverunt multi : et
pedestres de omnibus civitatibus concurrerunt illuc, et prævenerunt eos. 34 Et
exiens vidit turbam multam Jesus : et misertus est super eos, quia erant sicut
oves non habentes pastorem, et coepit docere multa. 35 Et cum jam hora multa
fieret, accesserunt discipuli ejus, dicentes : Desertus est locus hic, et jam hora
præteriit : 36 dimitte illos, ut euntes in proximas villas et vicos, emant sibi cibos,
quos manducent. 37 Et respondens ait illis : Date illis vos manducare. Et
dixerunt ei : Euntes emamus ducentis denariis panes, et dabimus illis manducare.
38 Et dicit eis : Quot panes habetis ? ite, et videte. Et cum cognovissent,
dicunt : Quinque, et duos pisces. 39 Et præcepit illis ut accumbere facerent
omnes secundum contubernia super viride foenum. 40 Et discubuerunt
in partes per centenos et quinquagenos. 41 Et acceptis quinque panibus et
duobus pisces, intuens in cælum, benedixit, et fregit panes, et dedit discipulis
suis, ut ponerent ante eos : et duos pisces divisit omnibus. 42 Et manducaverunt
omnes, et saturati sunt. 43 Et sustulerunt reliquias, fragmentorum
duodecim cophinos plenos, et de piscibus. 44 Erant autem qui manducaverunt
quinque millia virorum.
45 Et statim co¨egit discipulos suos ascendere navim, ut præcederent eum
trans fretum ad Bethsaidam, dum ipse dimitteret populum. 46 Et cum dimisisset
eos, abiit in montem orare. 47 Et cum sero esset, erat navis in medio mari et
ipse solus in terra. 48 Et videns eos laborantes in remigando (erat enim ventus
contrarius eis) et circa quartam vigiliam noctis venit ad eos ambulans supra
mare : et volebat præterire eos. 49 At illi ut viderunt eum ambulantem supra
mare, putaverunt phantasma esse, et exclamaverunt. 50 Omnes enim viderunt
eum, et conturbati sunt. Et statim locutus est cum eis, et dixit eis : Confidite,
ego sum : nolite timere. 51 Et ascendit ad illos in navim, et cessavit ventus.
Et plus magis intra se stupebant : 52 non enim intellexerunt de panibus : erat
enim cor eorum obcæcatum. 53 Et cum transfretassent, venerunt in terram
Genesareth, et applicuerunt. 54 Cumque egressi essent de navi, continuo cognoverunt
eum : 55 et percurrentes universam regionem illam, coeperunt in
grabatis eos, qui se male habebant, circumferre, ubi audiebant eum esse. 56 Et
quocumque introibat, in vicos, vel in villas aut civitates, in plateis ponebant
1293
Marcus
infirmos, et deprecabantur eum, ut vel fimbriam vestimenti ejus tangerent, et
quotquot tangebant eum, salvi fiebant.
7 Et conveniunt ad eum pharisæi, et quidam de scribis, venientes ab
Jerosolymis. 2 Et cum vidissent quosdam ex discipulis ejus communibus
manibus, id est non lotis, manducare panes, vituperaverunt. 3 Pharisæi enim,
et omnes Judæi, nisi crebro laverint manus, non manducant, tenentes
traditionem seniorum : 4 et a foro nisi baptizentur, non comedunt : et alia
multa sunt, quæ tradita sunt illis servare, baptismata calicum, et urceorum,
et æramentorum, et lectorum : 5 et interrogabant eum pharisæi et scribæ :
Quare discipuli tui non ambulant juxta traditionem seniorum, sed communibus
manibus manducant panem ? 6 At ille respondens, dixit eis : Bene
prophetavit Isaias de vobis hypocritis, sicut scriptum est :
Populus hic labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me :
7 in vanum autem me colunt,
docentes doctrinas, et præcepta hominum.
8 Relinquentes enim mandatum Dei, tenetis traditionem hominum, baptismata
urceorum et calicum : et alia similia his facitis multa. 9 Et dicebat illis :
Bene irritum facitis præceptum Dei, ut traditionem vestram servetis. 10 Moyses
enim dixit : Honora patrem tuum, et matrem tuam. Et : Qui maledixerit
patri, vel matri, morte moriatur. 11 Vos autem dicitis : Si dixerit homo patri,
aut matri, Corban (quod est donum) quodcumque ex me, tibi profuerit : 12 et
ultra non dimittitis eum quidquam facere patri suo, aut matri, 13 rescindentes
verbum Dei per traditionem vestram, quam tradidistis : et similia hujusmodi
multa facitis.
14 Et advocans iterum turbam, dicebat illis : Audite me omnes, et intelligite.
15 Nihil est extra hominem introiens in eum, quod possit eum coinquinare, sed
quæ de homine procedunt illa sunt quæ communicant hominem. 16 Si quis
habet aures audiendi, audiat. 17 Et cum introisset in domum a turba, interrogabant
eum discipuli ejus parabolam. 18 Et ait illis : Sic et vos imprudentes estis
? Non intelligitis quia omne extrinsecus introiens in hominem, non potest
eum communicare : 19 quia non intrat in cor ejus, sed in ventrum vadit, et
in secessum exit, purgans omnes escas ? 20 Dicebat autem, quoniam quæ
de homine exeunt, illa communicant hominem. 21 Ab intus enim de corde
hominum malæ cogitationes procedunt, adulteria, fornicationes, homicidia,
22 furta, avaritiæ, nequitiæ, dolus, impudicitiæ, oculus malus, blasphemia,
superbia, stultitia. 23 Omnia hæc mala ab intus procedunt, et communicant
hominem.
24 Et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis : et ingressus domum,
neminem voluit scire, et non potuit latere. 25 Mulier enim statim ut audivit
de eo, cujus filia habebat spiritum immundum, intravit, et procidit ad pedes
ejus. 26 Erat enim mulier gentilis, Syrophoenissa genere. Et rogabat eum ut
dæmonium ejiceret de filia ejus. 27 Qui dixit illi : Sine prius saturari filios :
non est enim bonum sumere panem filiorum, et mittere canibus. 28 At illa
respondit, et dixit illi : Utique Domine, nam et catelli comedunt sub mensa de
micis puerorum. 29 Et ait illi : Propter hunc sermonem vade : exiit dæmonium
a filia tua. 30 Et cum abiisset domum suam, invenit puellam jacentem supra
lectum, et dæmonium exiisse.
1294
Marcus
31 Et iterum exiens de finibus Tyri, venit per Sidonem ad mare Galilææ
inter medios fines Decapoleos. 32 Et adducunt ei surdum, et mutum, et deprecabantur
eum, ut imponat illi manum. 33 Et apprehendens eum de turba
seorsum, misit digitos suos in auriculas ejus : et exspuens, tetigit linguam
ejus : 34 et suscipiens in cælum, ingemuit, et ait illi : Ephphetha, quod est,
Adaperire. 35 Et statim apertæ sunt aures ejus, et solutum est vinculum linguæ
ejus, et loquebatur recte. 36 Et præcepit illis ne cui dicerent. Quanto autem eis
præcipiebat, tanto magis plus prædicabant : 37 et eo amplius admirabantur,
dicentes : Bene omnia fecit : et surdos fecit audire, et mutos loqui.
8 In diebus illis iterum cum turba multa esset, nec haberent quod manducarent,
convocatis discipulis, ait illis : 2 Misereor super turbam : quia
ecce jam triduo sustinent me, nec habent quod manducent : 3 et si dimisero
eos jejunos in domum suam, deficient in via : quidam enim ex eis de longe
venerunt. 4 Et responderunt ei discipuli sui : Unde illos quis poterit saturare
panibus in solitudine ? 5 Et interrogavit eos : Quot panes habetis ? Qui
dixerunt : Septem. 6 Et præcepit turbæ discumbere super terram. Et accipiens
septem panes, gratias agens fregit, et dabat discipulis suis ut apponerent, et
apposuerunt turbæ. 7 Et habebant pisciculos paucos : et ipsos benedixit, et
jussit apponi. 8 Et manducaverunt, et saturati sunt, et sustulerunt quod superaverat
de fragmentis, septem sportas. 9 Erant autem qui manducaverunt,
quasi quatuor millia : et dimisit eos.
10 Et statim ascendens navim cum discipulis suis, venit in partes Dalmanutha.
11 Et exierunt pharisæi, et coeperunt conquirere cum eo, quærentes
ab illo signum de cælo, tentantes eum. 12 Et ingemiscens spiritu, ait : Quid
generatio ista signum quærit ? Amen dico vobis, si dabitur generationi isti
signum. 13 Et dimittens eos, ascendit iterum navim et abiit trans fretum.
14 Et obliti sunt panes sumere : et nisi unum panem non habebant secum in
navi. 15 Et præcipiebat eis, dicens : Videte, et cavete a fermento pharisæorum,
et fermento Herodis. 16 Et cogitabant ad alterutrum, dicentes : quia panes
non habemus. 17 Quo cognito, ait illis Jesus : Quid cogitatis, quia panes non
habetis ? nondum cognoscetis nec intelligitis ? adhuc cæcatum habetis cor
vestrum ? 18 oculos habentes non videtis ? et aures habentes non auditis ? nec
recordamini, 19 quando quinque panes fregi in quinque millia : quot cophinos
fragmentorum plenos sustulistis ? Dicunt ei : Duodecim. 20 Quando et septem
panes in quatuor millia : quot sportas fragmentorum tulistis ? Et dicunt ei :
Septem. 21 Et dicebat eis : Quomodo nondum intelligitis ?
22 Et veniunt Bethsaidam, et adducunt ei cæcum, et rogabant eum ut illum
tangeret. 23 Et apprehensa manu cæci, eduxit eum extra vicum : et exspuens
in oculos ejus impositis manibus suis, interrogavit eum si quid videret. 24 Et
aspiciens, ait : Video homines velut arbores ambulantes. 25 Deinde iterum
imposuit manus super oculos ejus : et coepit videre : et restitutus est ita
ut clare videret omnia. 26 Et misit illum in domum suam, dicens : Vade in
domum tuam : et si in vicum introieris, nemini dixeris.
27 Et egressus est Jesus, et discipuli ejus in castella Cæsareæ Philippi : et in
via interrogabat discipulos suos, dicens eis : Quem me dicunt esse homines ?
28 Qui responderunt illi, dicentes : Joannem Baptistam, alii Eliam, alii vero
quasi unum de prophetis. 29 Tunc dicit illis : Vos vero quem me esse dicitis ?
Respondens Petrus, ait ei : Tu es Christus. 30 Et comminatus est eis, ne cui
dicerent de illo.
1295
Marcus
31 Et coepit docere eos quoniam oportet Filium hominis pati multa, et reprobari
a senioribus, et a summis sacerdotibus et scribis, et occidi : et post tres
dies resurgere. 32 Et palam verbum loquebatur. Et apprehendens eum Petrus,
coepit increpare eum. 33 Qui conversus, et videns discipulos suos, comminatus
est Petro, dicens : Vade retro me Satana, quoniam non sapis quæ Dei sunt, sed
quæ sunt hominum.
34 Et convocata turba cum discipulis suis, dixit eis : Si quis vult me sequi,
deneget semetipsum : et tollat crucem suam, et sequatur me. 35 Qui
enim voluerit animam suam salvam facere, perdet eam : qui autem perdiderit
animam suam propter me, et Evangelium, salvam faciet eam. 36 Quid enim
proderit homini, si lucretur mundum totum et detrimentum animæ suæ faciat
? 37 Aut quid dabit homo commutationis pro anima sua ? 38 Qui enim
me confusus fuerit, et verba mea in generatione ista adultera et peccatrice,
et Filius hominis confundetur eum, cum venerit in gloria Patris sui cum angelis
sanctis. 39 Et dicebat illis : Amen dico vobis, quia sunt quidam de hic
stantibus, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei veniens in
virtute.
9 Et post dies sex assumit Jesus Petrum, et Jacobum, et Joannem, et ducit
illos in montem excelsum seorsum solos, et transfiguratus est coram ipsis.
2 Et vestimenta ejus facta sunt splendentia, et candida nimis velut nix, qualia
fullo non potest super terram candida facere. 3 Et apparuit illis Elias cum
Moyse : et erant loquentes cum Jesu. 4 Et respondens Petrus, ait Jesu : Rabbi,
bonum est nos hic esse : et faciamus tria tabernacula, tibi unum, et Moysi
unum, et Eliæ unum. 5 Non enim sciebat quid diceret : erant enim timore
exterriti. 6 Et facta est nubes obumbrans eos : et venit vox de nube, dicens :
Hic est Filius meus carissimus : audite illum. 7 Et statim circumspicientes,
neminem amplius viderunt, nisi Jesum tantum secum. 8 Et descendentibus
illis de monte, præcepit illis ne cuiquam quæ vidissent, narrarent : nisi cum
Filius hominis a mortuis resurrexerit. 9 Et verbum continuerunt apud se :
conquirentes quid esset, cum a mortuis resurrexerit. 10 Et interrogabant eum,
dicentes : Quid ergo dicunt pharisæi et scribæ, quia Eliam oportet venire
primum ? 11 Qui respondens, ait illis : Elias cum venerit primo, restituet
omnia : et quomodo scriptum est in Filium hominis, ut multa patiatur et
contemnatur. 12 Sed dico vobis quia et Elias venit (et fecerunt illi quæcumque
voluerunt) sicut scriptum est de eo.
13 Et veniens ad discipulos suos, vidit turbam magnam circa eos, et scribas
conquirentes cum illis. 14 Et confestim omnis populus videns Jesum, stupefactus
est, et expaverunt, et accurrentes salutabant eum. 15 Et interrogavit eos :
Quid inter vos conquiritis ? 16 Et respondens unus de turba, dixit : Magister,
attuli filium meum ad te habentem spiritum mutum : 17 qui ubicumque
eum apprehenderit, allidit illum, et spumat, et stridet dentibus, et arescit : et
dixi discipulis tuis ut ejicerent illum, et non potuerunt. 18 Qui respondens eis,
dixit : O generatio incredula, quamdiu apud vos ero ? quamdiu vos patiar ?
afferte illum ad me. 19 Et attulerunt eum. Et cum vidisset eum, statim spiritus
conturbavit illum : et elisus in terram, volutabatur spumans. 20 Et interrogavit
patrem ejus : Quantum temporis est ex quo ei hoc accidit ? At ille ait : Ab
infantia : 21 et frequenter eum in ignem, et in aquas misit ut eum perderet :
sed si quid potes, adjuva nos, misertus nostri. 22 Jesus autem ait illi : Si potes
credere, omnia possibilia sunt credenti. 23 Et continuo exclamans pater pueri,
1296
Marcus
cum lacrimis aiebat : Credo, Domine ; adjuva incredulitatem meam. 24 Et cum
videret Jesus concurrentem turbam, comminatus est spiritui immundo, dicens
illi : Surde et mute spiritus, ego præcipio tibi, exi ab eo : et amplius ne intro¨eas
in eum. 25 Et exclamans, et multum discerpens eum, exiit ab eo, et factus est
sicut mortuus, ita ut multi dicerent : Quia mortuus est. 26 Jesus autem tenens
manum ejus elevavit eum, et surrexit. 27 Et cum introisset in domum, discipuli
ejus secreto interrogabant eum : Quare nos non potuimus ejicere eum ? 28 Et
dixit illis : Hoc genus in nullo potest exire, nisi in oratione et jejunio. 29 Et
inde profecti prætergrediebantur Galilæam : nec volebat quemquam scire.
30 Docebat autem discipulos suos, et dicebat illis : Quoniam Filius hominis
tradetur in manus hominum, et occident eum, et occisus tertia die resurget.
31 At illi ignorabant verbum : et timebant interrogare eum.
32 Et venerunt Capharnaum. Qui cum domi essent, interrogabat eos : Quid
in via tractabatis ? 33 At illi tacebant : siquidem in via inter se disputaverunt :
quis eorum major esset. 34 Et residens vocavit duodecim, et ait illis : Si quis
vult primus esse, erit omnium novissimus, et omnium minister. 35 Et accipiens
puerum, statuit eum in medio eorum : quem cum complexus esset, ait illis :
36 Quisquis unum ex hujusmodi pueris receperit in nomine meo, me recipit :
et quicumque me susceperit, non me suscipit, sed eum qui misit me.
37 Respondit illi Joannes, dicens : Magister, vidimus quemdam in nomine
tuo ejicientem dæmonia, qui non sequitur nos, et prohibuimus eum. 38 Jesus
autem ait : Nolite prohibere eum : nemo est enim qui faciat virtutem in
nomine meo, et possit cito male loqui de me : 39 qui enim non est adversum
vos, pro vobis est. 40 Quisquis enim potum dederit vobis calicem aquæ in
nomine meo, quia Christi estis : amen dico vobis, non perdet mercedem suam.
41 Et quisquis scandalizaverit unum ex his pusillis credentibus in me : bonum
est ei magis si circumdaretur mola asinaria collo ejus, et in mare mitteretur.
42 Et si scandalizaverit te manus tua, abscide illam : bonum est tibi
debilem introire in vitam, quam duas manus habentem ire in gehennam, in
ignem inextinguibilem, 43 ubi vermis eorum non moritur, et ignis non extinguitur.
44 Et si pes tuus te scandalizat, amputa illum : bonum est tibi claudum
introire in vitam æternam, quam duos pedes habentem mitti in gehennam
ignis inextinguibilis, 45 ubi vermis eorum non moritur, et ignis non extinguitur.
46 Quod si oculus tuus scandalizat te, ejice eum : bonum est tibi luscum
introire in regnum Dei, quam duos oculos habentem mitti in gehennam ignis,
47 ubi vermis eorum non moritur, et ignis non extinguitur. 48 Omnis enim igne
salietur, et omnis victima sale salietur. 49 Bonum est sal : quod si sal insulsum
fuerit, in quo illud condietis ? Habete in vobis sal, et pacem habete inter vos.
10 Et inde exsurgens venit in fines Judææ ultra Jordanem : et conveniunt
iterum turbæ ad eum : et sicut consueverat, iterum docebat illos.
2 Et accedentes pharisæi interrogabant eum : Si licet viro uxorem dimittere :
tentantes eum. 3 At ille respondens, dixit eis : Quid vobis præcepit Moyses
? 4 Qui dixerunt : Moyses permisit libellum repudii scribere, et dimittere.
5 Quibus respondens Jesus, ait : Ad duritiam cordis vestri scripsit vobis præceptum
istud : 6 ab initio autem creaturæ masculum et feminam fecit eos
Deus. 7 Propter hoc relinquet homo patrem suum et matrem, et adhærebit ad
uxorem suam : 8 et erunt duo in carne una. Itaque jam non sunt duo, sed una
caro. 9 Quod ergo Deus conjunxit, homo non separet. 10 Et in domo iterum discipuli
ejus de eodem interrogaverunt eum. 11 Et ait illis : Quicumque dimiserit
1297
Marcus
uxorem suam, et aliam duxerit, adulterium committit super eam. 12 Et si uxor
dimiserit virum suum, et alii nupserit, moechatur.
13 Et offerebant illi parvulos ut tangeret illos. Discipuli autem comminabantur
offerentibus. 14 Quos cum videret Jesus, indigne tulit, et ait illis : Sinite
parvulos venire ad me, et ne prohibueritis eos : talium enim est regnum
Dei. 15 Amen dico vobis : Quisquis non receperit regnum Dei velut parvulus,
non intrabit in illud. 16 Et complexans eos, et imponens manus super illos,
benedicebat eos.
17 Et cum egressus esset in viam, procurrens quidam genu flexo ante eum,
rogabat eum : Magister bone, quid faciam ut vitam æternam percipiam ?
18 Jesus autem dixit ei : Quid me dicis bonum ? nemo bonus, nisi unus Deus.
19 Præcepta nosti : ne adulteres, ne occidas, ne fureris, ne falsum testimonium
dixeris, ne fraudum feceris, honora patrem tuum et matrem. 20 At ille respondens,
ait illi : Magister, hæc omnia observavi a juventute mea. 21 Jesus autem
intuitus eum, dilexit eum, et dixit ei : Unum tibi deest : vade, quæcumque
habes vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in cælo : et veni, sequere
me. 22 Qui contristatus in verbo, abiit moerens : erat enim habens multas possessiones.
23 Et circumspiciens Jesus, ait discipulis suis : Quam difficile qui
pecunias habent, in regnum Dei introibunt ! 24 Discipuli autem obstupescebant
in verbis ejus. At Jesus rursus respondens ait illis : Filioli, quam difficile
est, confidentes in pecuniis, in regnum Dei introire ! 25 Facilius est camelum
per foramen acus transire, quam divitem intrare in regnum Dei. 26 Qui magis
admirabantur, dicentes ad semetipsos : Et quis potest salvus fieri ? 27 Et
intuens illos Jesus, ait : Apud homines impossibile est, sed non apud Deum :
omnia enim possibilia sunt apud Deum.
28 Et coepit ei Petrus dicere : Ecce nos dimisimus omnia, et secuti sumus
te. 29 Respondens Jesus, ait : Amen dico vobis : Nemo est qui reliquerit
domum, aut fratres, aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut filios, aut agros
propter me et propter Evangelium, 30 qui non accipiat centies tantum, nunc in
tempore hoc : domos, et fratres, et sorores, et matres, et filios, et agros, cum
persecutionibus, et in sæculo futuro vitam æternam. 31 Multi autem erunt
primi novissimi, et novissimi primi.
32 Erant autem in via ascendentes Jerosolymam : et præcedebat illos Jesus,
et stupebant : et sequentes timebant. Et assumens iterum duodecim, coepit
illis dicere quæ essent ei eventura. 33 Quia ecce ascendimus Jerosolymam,
et Filius hominis tradetur principibus sacerdotum, et scribis, et senioribus, et
damnabunt eum morte, et tradent eum gentibus : 34 et illudent ei, et conspuent
eum, et flagellabunt eum, et interficient eum : et tertia die resurget.
35 Et accedunt ad eum Jacobus et Joannes filii Zebedæi, dicentes : Magister,
volumus ut quodcumque petierimus, facias nobis. 36 At ille dixit eis : Quid
vultis ut faciam vobis ? 37 Et dixerunt : Da nobis ut unus ad dexteram tuam, et
alius ad sinistram tuam sedeamus in gloria tua. 38 Jesus autem ait eis : Nescitis
quid petatis : potestis bibere calicem, quem ego bibo, aut baptismo, quo
ego baptizor, baptizari ? 39 At illi dixerunt ei : Possumus. Jesus autem ait eis :
Calicem quidem, quem ego bibo, bibetis ; et baptismo, quo ego baptizor, baptizabimini
: 40 sedere autem ad dexteram meam, vel ad sinistram, non est meum
dare vobis, sed quibus paratum est. 41 Et audientes decem, coeperunt indignari
de Jacobo et Joanne. 42 Jesus autem vocans eos, ait illis : Scitis quia hi, qui
videntur principari gentibus, dominantur eis : et principes eorum potestatem
habent ipsorum. 43 Non ita est autem in vobis, sed quicumque voluerit fieri
1298
Marcus
major, erit vester minister : 44 et quicumque voluerit in vobis primus esse, erit
omnium servus. 45 Nam et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut
ministraret, et daret animam suam redemptionem pro multis.
46 Et veniunt Jericho : et proficiscente eo de Jericho, et discipulis ejus,
et plurima multitudine, filius Timæi Bartimæus cæcus, sedebat juxta viam
mendicans. 47 Qui cum audisset quia Jesus Nazarenus est, coepit clamare,
et dicere : Jesu fili David, miserere mei. 48 Et comminabantur ei multi ut
taceret. At ille multo magis clamabat : Fili David, miserere mei. 49 Et stans
Jesus præcepit illum vocari. Et vocant cæcum, dicentes ei : Animæquior esto :
surge, vocat te. 50 Qui projecto vestimento suo exiliens, venit ad eum. 51 Et
respondens Jesus dixit illi : Quid tibi vis faciam ? Cæcus autem dixit ei :
Rabboni, ut videam. 52 Jesus autem ait illi : Vade, fides tua te salvum fecit. Et
confestim vidit, et sequebatur eum in via.
11Et cum appropinquarent Jerosolymæ et Bethaniæ ad montem Olivarum,
mittit duos ex discipulis suis, 2 et ait illis : Ite in castellum, quod contra
vos est, et statim intro¨euntes illuc, invenietis pullum ligatum, super quem
nemo adhuc hominum sedit : solvite illum, et adducite. 3 Et si quis vobis
dixerit : Quid facitis ? dicite, quia Domino necessarius est : et continuo illum
dimittet huc. 4 Et abeuntes invenerunt pullum ligatum ante januam foris in
bivio : et solvunt eum. 5 Et quidam de illic stantibus dicebant illis : Quid
facitis solventes pullum ? 6 Qui dixerunt eis sicut præceperat illis Jesus, et
dimiserunt eis. 7 Et duxerunt pullum ad Jesum : et imponunt illi vestimenta
sua, et sedit super eum. 8 Multi autem vestimenta sua straverunt in via : alii
autem frondes cædebant de arboribus, et sternebant in via. 9 Et qui præibant,
et qui sequebantur, clamabant, dicentes : Hosanna : benedictus qui venit
in nomine Domini : 10 benedictum quod venit regnum patris nostri David :
hosanna in excelsis. 11 Et introivit Jerosolymam in templum : et circumspectis
omnibus, cum jam vespera esset hora, exiit in Bethaniam cum duodecim.
12 Et alia die cum exirent a Bethania, esuriit. 13 Cumque vidisset a longe
ficum habentem folia, venit si quid forte inveniret in ea : et cum venisset
ad eam, nihil invenit præter folia : non enim erat tempus ficorum. 14 Et
respondens dixit ei : Jam non amplius in æternum ex te fructum quisquam
manducet. Et audiebant discipuli ejus.
15 Et veniunt in Jerosolymam. Et cum introisset in templum, coepit ejicere
vendentes et ementes in templo : et mensas numulariorum, et cathedras
vendentium columbas evertit : 16 et non sinebat ut quisquam transferret vas
per templum : 17 et docebat, dicens eis : Nonne scriptum est : Quia domus
mea, domus orationis vocabitur omnibus gentibus ? vos autem fecistis eam
speluncam latronum. 18 Quo audito principes sacerdotum et scribæ, quærebant
quomodo eum perderent : timebant enim eum, quoniam universa turba
admirabatur super doctrina ejus. 19 Et cum vespera facta esset, egrediebatur
de civitate.
20 Et cum mane transirent, viderunt ficum aridam factam a radicibus. 21 Et
recordatus Petrus, dixit ei : Rabbi, ecce ficus, cui maledixisti, aruit. 22 Et
respondens Jesus ait illis : Habete fidem Dei. 23 Amen dico vobis, quia
quicumque dixerit huic monti : Tollere, et mittere in mare, et non hæsitaverit
in corde suo, sed crediderit, quia quodcumque dixerit fiat, fiet ei. 24 Propterea
dico vobis, omnia quæcumque orantes petitis, credite quia accipietis, et evenient
vobis. 25 Et cum stabitis ad orandum, dimittite si quis habetis adversus
1299
Marcus
aliquem : ut et Pater vester, qui in cælis est, dimittat vobis peccata vestra.
26 Quod si vos non dimiseritis : nec Pater vester, qui in cælis est, dimittet
vobis peccata vestra.
27 Et veniunt rursus Jerosolymam. Et cum ambularet in templo, accedunt
ad eum summi sacerdotes, et scribæ, et seniores : 28 et dicunt ei : In qua
potestate hæc facis ? et quis dedit tibi hanc potestatem ut ista facias ? 29 Jesus
autem respondens, ait illis : Interrogabo vos et ego unum verbum, et respondete
mihi : et dicam vobis in qua potestate hæc faciam. 30 Baptismus Joannis,
de cælo erat, an ex hominibus ? Respondete mihi. 31 At illi cogitabant secum,
dicentes : Si dixerimus : De cælo, dicet : Quare ergo non credidistis ei ? 32 Si
dixerimus : Ex hominibus, timemus populum : omnes enim habebant Joannem
quia vere propheta esset. 33 Et respondentes dicunt Jesu : Nescimus. Et
respondens Jesus ait illis : Neque ego dico vobis in qua potestate hæc faciam.
12Et coepit illis in parabolis loqui : Vineam pastinavit homo, et circumdedit
sepem, et fodit lacum, et ædificavit turrim, et locavit eam agricolis,
et peregre profectus est. 2 Et misit ad agricolas in tempore servum ut ab
agricolis acciperet de fructu vineæ. 3 Qui apprehensum eum ceciderunt, et
dimiserunt vacuum. 4 Et iterum misit ad illos alium servum : et illum in
capite vulneraverunt, et contumeliis affecerunt. 5 Et rursum alium misit, et
illum occiderunt : et plures alios : quosdam cædentes, alios vero occidentes.
6 Adhuc ergo unum habens filium carissimum, et illum misit ad eos novissimum,
dicens : Quia reverebuntur filium meum. 7 Coloni autem dixerunt ad
invicem : Hic est hæres : venite, occidamus eum : et nostra erit hæreditas.
8 Et apprehendentes eum, occiderunt : et ejecerunt extra vineam. 9 Quid ergo
faciet dominus vineæ ? Veniet, et perdet colonos, et dabit vineam aliis. 10 Nec
scripturam hanc legistis : Lapidem quem reprobaverunt ædificantes, hic factus
est in caput anguli : 11 a Domino factum est istud, et est mirabile in oculis
nostris ? 12 Et quærebant eum tenere : et timuerunt turbam : cognoverunt
enim quoniam ad eos parabolam hanc dixerit. Et relicto eo abierunt.
13 Et mittunt ad eum quosdam ex pharisæis, et herodianis, ut eum caperent
in verbo. 14 Qui venientes dicunt ei : Magister, scimus quia verax es, et non
curas quemquam : nec enim vides in faciem hominum, sed in veritate viam
Dei doces. Licet dari tributum Cæsari, an non dabimus ? 15 Qui sciens versutiam
illorum, ait illos : Quid me tentatis ? afferte mihi denarium ut videam.
16 At illi attulerunt ei. Et ait illis : Cujus est imago hæc, et inscriptio ? Dicunt
ei : Cæsaris. 17 Respondens autem Jesus dixit illis : Reddite igitur quæ sunt
Cæsaris, Cæsari : et quæ sunt Dei, Deo. Et mirabantur super eo.
18 Et venerunt ad eum sadducæi, qui dicunt resurrectionem non esse : et interrogabant
eum, dicentes : 19 Magister, Moyses nobis scripsit, ut si cujus frater
mortuus fuerit, et dimiserit uxorem, et filios non reliquerit, accipiat frater ejus
uxorem ipsius, et resuscitet semen fratri suo. 20 Septem ergo fratres erant :
et primus accepit uxorem, et mortuus est non relicto semine. 21 Et secundus
accepit eam, et mortuus est : et nec iste reliquit semen. Et tertius similiter.
22 Et acceperunt eam similiter septem : et non reliquerunt semen. Novissima
omnium defuncta est et mulier. 23 In resurrectione ergo cum resurrexerint,
cujus de his erit uxor ? septem enim habuerunt eam uxorem. 24 Et respondens
Jesus, ait illis : Nonne ideo erratis, non scientes Scripturas, neque virtutem
Dei ? 25 Cum enim a mortuis resurrexerint, neque nubent, neque nubentur,
sed sunt sicut angeli in cælis. 26 De mortuis autem quod resurgant, non legistis
1300
Marcus
in libro Moysi, super rubum, quomodo dixerit illi Deus, inquiens : Ego sum
Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob ? 27 Non est Deus mortuorum,
sed vivorum. Vos ergo multum erratis.
28 Et accessit unus de scribis, qui audierat illos conquirentes, et videns
quoniam bene illis responderit, interrogavit eum quod esset primum omnium
mandatum. 29 Jesus autem respondit ei : Quia primum omnium mandatum
est : Audi Isra¨el, Dominus Deus tuus, Deus unus est : 30 et diliges Dominum
Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua, et
ex tota virtute tua. Hoc est primum mandatum. 31 Secundum autem simile
est illi : Diliges proximum tuum tamquam teipsum. Majus horum aliud mandatum
non est. 32 Et ait illi scriba : Bene, Magister, in veritate dixisti, quia
unus est Deus, et non est alius præter eum. 33 Et ut diligatur ex toto corde,
et ex toto intellectu, et ex tota anima, et ex tota fortitudine, et diligere proximum
tamquam seipsum, majus est omnibus holocautomatibus, et sacrificiis.
34 Jesus autem videns quod sapienter respondisset, dixit illi : Non es longe a
regno Dei. Et nemo jam audebat eum interrogare.
35 Et respondens Jesus dicebat, docens in templo : Quomodo dicunt scribæ
Christum filium esse David ? 36 Ipse enim David dicit in Spiritu Sancto :
Dixit Dominus Domino meo : Sede a dextris meis, donec ponam inimicos
tuos scabellum pedum tuorum. 37 Ipse ergo David dicit eum Dominum, et
unde est filius ejus ? Et multa turba eum libenter audivit. 38 Et dicebat eis
in doctrina sua : Cavete a scribis, qui volunt in stolis ambulare, et salutari
in foro, 39 et in primis cathedris sedere in synagogis, et primos discubitus in
coenis : 40 qui devorant domos viduarum sub obtentu prolixæ orationis : hi
accipient prolixius judicium.
41 Et sedens Jesus contra gazophylacium, aspiciebat quomodo turba
jactaret æs in gazophylacium, et multi divites jactabant multa. 42 Cum venisset
autem vidua una pauper, misit duo minuta, quod est quadrans, 43 et convocans
discipulos suos, ait illis : Amen dico vobis, quoniam vidua hæc pauper
plus omnibus misit, qui miserunt in gazophylacium. 44 Omnes enim ex eo,
quod abundabat illis, miserunt : hæc vero de penuria sua omnia quæ habuit
misit totum victum suum.
13Et cum egrederetur de templo, ait illi unus ex discipulis suis : Magister,
aspice quales lapides, et quales structuræ. 2 Et respondens Jesus, ait
illi : Vides has omnes magnas ædificationes ? Non relinquetur lapis super
lapidem, qui non destruatur.
3 Et cum sederet in monte Olivarum contra templum, interrogabant eum
separatim Petrus, et Jacobus, et Joannes, et Andreas : 4 Dic nobis, quando ista
fient ? et quod signum erit, quando hæc omnia incipient consummari ? 5 Et
respondens Jesus coepit dicere illis : Videte ne quid vos seducat : 6 multi enim
venient in nomine meo, dicentes quia ego sum : et multos seducent. 7 Cum
audieritis autem bella, et opiniones bellorum, ne timueritis : oportet enim hæc
fieri : sed nondum finis. 8 Exsurget enim gens contra gentem, et regnum super
regnum, et erunt terræmotus per loca, et fames. Initium dolorum hæc.
9 Videte autem vosmetipsos. Tradent enim vos in consiliis, et in synagogis
vapulabitis, et ante præsides et reges stabitis propter me, in testimonium illis.
10 Et in omnes gentes primum oportet prædicari Evangelium. 11 Et cum
duxerint vos tradentes, nolite præcogitare quid loquamini : sed quod datum
vobis fuerit in illa hora, id loquimini : non enim vos estis loquentes, sed Spir-
1301
Marcus
itus Sanctus. 12 Tradet autem frater fratrem in mortem, et pater filium : et
consurgent filii in parentes, et morte afficient eos. 13 Et eritis odio omnibus
propter nomen meum. Qui autem sustinuerit in finem, hic salvus erit.
14 Cum autem videritis abominationem desolationis stantem, ubi non debet,
qui legit, intelligat : tunc qui in Judæa sunt, fugiant in montes : 15 et qui
super tectum, ne descendat in domum, nec intro¨eat ut tollat quid de domo
sua : 16 et qui in agro erit, non revertatur retro tollere vestimentum suum.
17 Væ autem prægnantibus et nutrientibus in illis diebus.
18 Orate vero ut hieme non fiant. 19 Erunt enim dies illi tribulationes tales
quales non fuerunt ab initio creaturæ, quam condidit Deus usque nunc, neque
fient. 20 Et nisi breviasset Dominus dies, non fuisset salva omnis caro : sed
propter electos, quos elegit, breviavit dies. 21 Et tunc si quis vobis dixerit : Ecce
hic est Christus, ecce illic, ne credideritis. 22 Exsurgent enim pseudochristi et
pseudoprophetæ, et dabunt signa et portenta ad seducendos, si fieri potest,
etiam electos. 23 Vos ergo videte : ecce prædixi vobis omnia.
24 Sed in illis diebus, post tribulationem illam, sol contenebrabitur, et luna
non dabit splendorem suum : 25 et stellæ cæli erunt decidentes, et virtutes,
quæ in cælis sunt, movebuntur. 26 Et tunc videbunt Filium hominis venientem
in nubibus cum virtute multa et gloria. 27 Et tunc mittet angelos suos, et
congregabit electos suos a quatuor ventis, a summo terræ usque ad summum
cæli.
28 A ficu autem discite parabolam. Cum jam ramus ejus tener fuerit, et
nata fuerint folia, cognoscitis quia in proximo sit æstas : 29 sic et vos cum
videritis hæc fieri, scitote quod in proximo sit, in ostiis. 30 Amen dico vobis,
quoniam non transibit generatio hæc, donec omnia ista fiant. 31 Cælum et
terra transibunt, verba autem mea non transibunt.
32 De die autem illo vel hora nemo scit, neque angeli in cælo, neque Filius,
nisi Pater. 33 Videte, vigilate, et orate : nescitis enim quando tempus sit.
34 Sicut homo qui peregre profectus reliquit domum suam, et dedit servis
suis potestatem cujusque operis, et janitori præcepit ut vigilet, 35 vigilate ergo
(nescitis enim quando dominus domus veniat : sero, an media nocte, an galli
cantu, an mane), 36 ne, cum venerit repente, inveniat vos dormientes. 37 Quod
autem vobis dico, omnibus dico : Vigilate.
14 Erat autem Pascha et azyma post biduum : et quærebant summi sacerdotes
et scribæ quomodo eum dolo tenerent, et occiderent. 2 Dicebant
autem : Non in die festo, ne forte tumultus fieret in populo.
3 Et cum esset Bethaniæ in domo Simonis leprosi, et recumberet, venit
mulier habens alabastrum unguenti nardi spicati pretiosi : et fracto alabastro,
effudit super caput ejus. 4 Erant autem quidam indigne ferentes intra
semetipsos, et dicentes : Ut quid perditio ista unguenti facta est ? 5 poterat
enim unguentum istud venundari plus quam trecentis denariis, et dari pauperibus.
Et fremebant in eam. 6 Jesus autem dixit : Sinite eam, quid illi molesti
estis ? Bonum opus operata est in me : 7 semper enim pauperes habetis vobiscum
: et cum volueritis, potestis illis benefacere : me autem non semper
habetis. 8 Quod habuit hæc, fecit : prævenit ungere corpus meum in sepulturam.
9 Amen dico vobis : Ubicumque prædicatum fuerit Evangelium istud in
universo mundo, et quod fecit hæc, narrabitur in memoriam ejus.
10 Et Judas Iscariotes, unus de duodecim, abiit ad summos sacerdotes, ut
1302
Marcus
proderet eum illis. 11 Qui audientes gavisi sunt : et promiserunt ei pecuniam
se daturos. Et quærebat quomodo illum opportune traderet.
12 Et primo die azymorum quando Pascha immolabant, dicunt ei discipuli :
Quo vis eamus, et paremus tibi ut manduces Pascha ? 13 Et mittit duos ex
discipulis suis, et dicit eis : Ite in civitatem, et occurret vobis homo lagenam
aquæ bajulans : sequimini eum, 14 et quocumque introierit, dicite domino
domus, quia magister dicit : Ubi est refectio mea, ubi Pascha cum discipulis
meis manducem ? 15 Et ipse vobis demonstrabit coenaculum grande, stratum :
et illic parate nobis. 16 Et abierunt discipuli ejus, et venerunt in civitatem :
et invenerunt sicut dixerat illis, et paraverunt Pascha. 17 Vespere autem facto,
venit cum duodecim. 18 Et discumbentibus eis, et manducantibus, ait Jesus :
Amen dico vobis, quia unus ex vobis tradet me, qui manducat mecum. 19 At
illi coeperunt contristari, et dicere ei singulatim : Numquid ego ? 20 Qui ait
illis : Unus ex duodecim, qui intingit mecum manum in catino. 21 Et Filius
quidem hominis vadit sicut scriptum est de eo : væ autem homini illi per
quem Filius hominis tradetur ! bonum erat ei, si non esset natus homo ille.
22 Et manducantibus illis, accepit Jesus panem : et benedicens fregit, et
dedit eis, et ait : Sumite, hoc est corpus meum. 23 Et accepto calice, gratias
agens dedit eis : et biberunt ex illo omnes. 24 Et ait illis : Hic est sanguis meus
novi testamenti, qui pro multis effundetur. 25 Amen dico vobis, quia jam non
bibam de hoc genimine vitis usque in diem illum, cum illud bibam novum in
regno Dei.
26 Et hymno dicto exierunt in montem Olivarum. 27 Et ait eis Jesus : Omnes
scandalizabimini in me in nocte ista : quia scriptum est : Percutiam pastorem,
et dispergentur oves. 28 Sed postquam resurrexero, præcedam vos in
Galilæam. 29 Petrus autem ait illi : Et si omnes scandalizati fuerint in te,
sed non ego. 30 Et ait illi Jesus : Amen dico tibi, quia tu hodie in nocte hac,
priusquam gallus vocem bis dederit, ter me es negaturus. 31 At ille amplius
loquebatur : Et si oportuerit me simul commori tibi, non te negabo. Similiter
autem et omnes dicebant.
32 Et veniunt in prædium, cui nomen Gethsemani. Et ait discipulis suis :
Sedete hic donec orem. 33 Et assumit Petrum, et Jacobum, et Joannem secum
: et coepit pavere et tædere. 34 Et ait illis : Tristis est anima mea usque ad
mortem : sustinete hic, et vigilate. 35 Et cum processisset paululum, procidit
super terram, et orabat ut, si fieri posset, transiret ab eo hora. 36 Et dixit : Abba
pater, omnia tibi possibilia sunt : transfer calicem hunc a me : sed non quod
ego volo, sed quod tu. 37 Et venit, et invenit eos dormientes. Et ait Petro :
Simon, dormis ? non potuisti una hora vigilare ? 38 vigilate et orate, ut non
intretis in tentationem. Spiritus quidem promptus est, caro vero infirma. 39 Et
iterum abiens oravit, eumdem sermonem dicens. 40 Et reversus, denuo invenit
eos dormientes (erant enim oculi eorum gravati), et ignorabant quid responderent
ei. 41 Et venit tertio, et ait illis : Dormite jam, et requiescite. Sufficit :
venit hora : ecce Filius hominis tradetur in manus peccatorum. 42 Surgite,
eamus : ecce qui me tradet, prope est.
43 Et, adhuc eo loquente, venit Judas Iscariotes unus de duodecim, et cum
eo turba multa cum gladiis et lignis, a summis sacerdotibus, et scribis, et senioribus.
44 Dederat autem traditor ejus signum eis, dicens : Quemcumque
osculatus fuero, ipse est, tenete eum, et ducite caute. 45 Et cum venisset, statim
accedens ad eum, ait : Ave Rabbi : et osculatus est eum. 46 At illi manus
injecerunt in eum, et tenuerunt eum. 47 Unus autem quidam de circumstan-
1303
Marcus
tibus educens gladium, percussit servum summi sacerdotis, et amputavit illi
auriculam. 48 Et respondens Jesus, ait illis : Tamquam ad latronem existis cum
gladiis et lignis comprehendere me ? 49 quotidie eram apud vos in templo
docens, et non me tenuistis. Sed ut impleantur Scripturæ. 50 Tunc discipuli
ejus relinquentes eum, omnes fugerunt. 51 Adolescens autem quidam sequebatur
eum amictus sindone super nudo : et tenuerunt eum. 52 At ille rejecta
sindone, nudus profugit ab eis.
53 Et adduxerunt Jesum ad summum sacerdotem : et convenerunt omnes
sacerdotes, et scribæ, et seniores. 54 Petrus autem a longe secutus est eum
usque intro in atrium summi sacerdotis : et sedebat cum ministris ad ignem,
et calefaciebat se. 55 Summi vero sacerdotes et omne concilium quærebant adversus
Jesum testimonium ut eum morti traderent : nec inveniebant. 56 Multi
enim testimonium falsum dicebant adversus eum : et convenientia testimonia
non erant. 57 Et quidam surgentes, falsum testimonium ferebant adversus
eum, dicentes : 58 Quoniam nos audivimus eum dicentem : Ego dissolvam
templum hoc manu factum, et per triduum aliud non manu factum ædificabo.
59 Et non erat conveniens testimonium illorum. 60 Et exsurgens summus
sacerdos in medium, interrogavit Jesum, dicens : Non respondes quidquam
ad ea quæ tibi objiciuntur ab his ? 61 Ille autem tacebat, et nihil respondit.
Rursum summus sacerdos interrogabat eum, et dixit ei : Tu es Christus Filius
Dei benedicti ? 62 Jesus autem dixit illi : Ego sum : et videbitis Filium hominis
sedentem a dextris virtutis Dei, et venientem cum nubibus cæli. 63 Summus
autem sacerdos scindens vestimenta sua, ait : Quid adhuc desideramus
testes ? 64 Audistis blasphemiam : quid vobis videtur ? Qui omnes condemnaverunt
eum esse reum mortis. 65 Et coeperunt quidam conspuere eum,
et velare faciem ejus, et colaphis eum cædere, et dicere ei : Prophetiza : et
ministri alapis eum cædebant.
66 Et cum esset Petrus in atrio deorsum, venit una ex ancillis summi sacerdotis
: 67 et cum vidisset Petrum calefacientem se, aspiciens illum, ait : Et tu
cum Jesu Nazareno eras. 68 At ille negavit, dicens : Neque scio, neque novi
quid dicas. Et exiit foras ante atrium, et gallus cantavit. 69 Rursus autem cum
vidisset illum ancilla, coepit dicere circumstantibus : Quia hic ex illis est. 70 At
ille iterum negavit. Et post pusillum rursus qui astabant, dicebant Petro : Vere
ex illis es : nam et Galilæus es. 71 Ille autem coepit anathematizare et jurare :
Quia nescio hominem istum, quem dicitis. 72 Et statim gallus iterum cantavit.
Et recordatus est Petrus verbi quod dixerat ei Jesus : Priusquam gallus cantet
bis, ter me negabis. Et coepit flere.
15 Et confestim mane consilium facientes summi sacerdotes cum senioribus,
et scribis, et universo concilio, vincientes Jesum, duxerunt,
et tradiderunt Pilato. 2 Et interrogavit eum Pilatus : Tu es rex Judæorum ?
At ille respondens, ait illi : Tu dicis. 3 Et accusabant eum summi sacerdotes
in multis. 4 Pilatus autem rursum interrogavit eum, dicens : Non respondes
quidquam ? vide in quantis te accusant. 5 Jesus autem amplius nihil respondit,
ita ut miraretur Pilatus. 6 Per diem autem festum solebat dimittere illis
unum ex vinctis, quemcumque petissent. 7 Erat autem qui dicebatur Barrabas,
qui cum seditiosis erat vinctus, qui in seditione fecerat homicidium. 8 Et cum
ascendisset turba, coepit rogare, sicut semper faciebat illis. 9 Pilatus autem respondit
eis, et dixit : Vultis dimittam vobis regem Judæorum ? 10 Sciebat enim
quod per invidiam tradidissent eum summi sacerdotes. 11 Pontifices autem
1304
Marcus
concitaverunt turbam, ut magis Barabbam dimitteret eis. 12 Pilatus autem
iterum respondens, ait illis : Quid ergo vultis faciam regi Judæorum ? 13 At illi
iterum clamaverunt : Crucifige eum. 14 Pilatus vero dicebat illis : Quid enim
mali fecit ? At illi magis clamabant : Crucifige eum. 15 Pilatus autem volens
populo satisfacere, dimisit illis Barabbam, et tradidit Jesum flagellis cæsum,
ut crucifigeretur.
16 Milites autem duxerunt eum in atrium prætorii, et convocant totam cohortem,
17 et induunt eum purpura, et imponunt ei plectentes spineam coronam.
18 Et coeperunt salutare eum : Ave rex Judæorum. 19 Et percutiebant caput
ejus arundine : et conspuebant eum, et ponentes genua, adorabant eum. 20 Et
postquam illuserunt ei, exuerunt illum purpura, et induerunt eum vestimentis
suis : et educunt illum ut crucifigerent eum.
21 Et angariaverunt prætereuntem quempiam, Simonem Cyrenæum venientem
de villa, patrem Alexandri et Rufi, ut tolleret crucem ejus. 22 Et
perducunt illum in Golgotha locum : quod est interpretatum Calvariæ locus.
23 Et dabant ei bibere myrrhatum vinum : et non accepit. 24 Et crucifigentes
eum, diviserunt vestimenta ejus, mittentes sortem super eis, quis quid tolleret.
25 Erat autem hora tertia : et crucifixerunt eum. 26 Et erat titulus causæ ejus
inscriptus : Rex Judæorum. 27 Et cum eo crucifigunt duos latrones : unum a
dextris, et alium a sinistris ejus. 28 Et impleta est Scriptura, quæ dicit : Et cum
iniquis reputatus est. 29 Et prætereuntes blasphemabant eum, moventes capita
sua, et dicentes : Vah ! qui destruis templum Dei, et in tribus diebus reædificas,
30 salvum fac temetipsum descendens de cruce. 31 Similiter et summi
sacerdotes illudentes, ad alterutrum cum scribis dicebant : Alios salvos fecit ;
seipsum non potest salvum facere. 32 Christus rex Isra¨el descendat nunc de
cruce, ut videamus, et credamus. Et qui cum eo crucifixi erant, convitiabantur
ei.
33 Et facta hora sexta, tenebræ factæ sunt per totam terram usque in horam
nonam. 34 Et hora nona exclamavit Jesus voce magna, dicens : Eloi, eloi,
lamma sabacthani ? quod est interpretatum : Deus meus, Deus meus, ut quid
dereliquisti me ? 35 Et quidam de circumstantibus audientes, dicebant : Ecce
Eliam vocat. 36 Currens autem unus, et implens spongiam aceto, circumponensque
calamo, potum dabat ei, dicens : Sinite, videamus si veniat Elias ad
deponendum eum. 37 Jesus autem emissa voce magna expiravit.
38 Et velum templi scissum est in duo, a summo usque deorsum. 39 Videns
autem centurio, qui ex adverso stabat, quia sic clamans expirasset, ait : Vere
hic homo Filius Dei erat.
40 Erant autem et mulieres de longe aspicientes : inter quas erat Maria
Magdalene, et Maria Jacobi minoris, et Joseph mater, et Salome : 41 et cum esset
in Galilæa, sequebantur eum, et ministrabant ei, et aliæ multæ, quæ simul
cum eo ascenderant Jerosolymam. 42 Et cum jam sero esset factum (quia erat
parasceve, quod est ante sabbatum), 43 venit Joseph ab Arimathæa nobilis decurio,
qui et ipse erat exspectans regnum Dei, et audacter introivit ad Pilatum,
et petiit corpus Jesu. 44 Pilatus autem mirabatur si jam obiisset. Et accersito
centurione, interrogavit eum si jam mortuus esset. 45 Et cum cognovisset a
centurione, donavit corpus Joseph. 46 Joseph autem mercatus sindonem, et
deponens eum involvit sindone, et posuit eum in monumento quod erat excisum
de petra, et advolvit lapidem ad ostium monumenti. 47 Maria autem
Magdalene et Maria Joseph aspiciebant ubi poneretur.
1305
Marcus
16 Et cum transisset sabbatum, Maria Magdalene, et Maria Jacobi, et Salome
emerunt aromata ut venientes ungerent Jesum. 2 Et valde mane
una sabbatorum, veniunt ad monumentum, orto jam sole. 3 Et dicebant ad
invicem : Quis revolvet nobis lapidem ab ostio monumenti ? 4 Et respicientes
viderunt revolutum lapidem. Erat quippe magnus valde. 5 Et intro¨euntes in
monumentum viderunt juvenem sedentem in dextris, coopertum stola candida,
et obstupuerunt. 6 Qui dicit illis : Nolite expavescere : Jesum quæritis
Nazarenum, crucifixum : surrexit, non est hic, ecce locus ubi posuerunt eum.
7 Sed ite, dicite discipulis ejus, et Petro, quia præcedit vos in Galilæam : ibi
eum videbitis, sicut dixit vobis. 8 At illæ exeuntes, fugerunt de monumento :
invaserat enim eas tremor et pavor : et nemini quidquam dixerunt : timebant
enim.
9 Surgens autem mane prima sabbati, apparuit primo Mariæ Magdalene,
de qua ejecerat septem dæmonia. 10 Illa vadens nuntiavit his, qui cum eo
fuerant, lugentibus et flentibus. 11 Et illi audientes quia viveret, et visus esset
ab ea, non crediderunt.
12 Post hæc autem duobus ex his ambulantibus ostensus est in alia effigie,
euntibus in villam : 13 et illi euntes nuntiaverunt ceteris : nec illis crediderunt.
14 Novissime recumbentibus illis undecim apparuit : et exprobravit incredulitatem
eorum et duritiam cordis : quia iis, qui viderant eum resurrexisse, non
crediderunt. 15 Et dixit eis : Euntes in mundum universum prædicate Evangelium
omni creaturæ. 16 Qui crediderit, et baptizatus fuerit, salvus erit : qui
vero non crediderit, condemnabitur. 17 Signa autem eos qui crediderint, hæc
sequentur : in nomine meo dæmonia ejicient : linguis loquentur novis : 18 serpentes
tollent : et si mortiferum quid biberint, non eis nocebit : super ægros
manus imponent, et bene habebunt.
19 Et Dominus quidem Jesus postquam locutus est eis, assumptus est in
cælum, et sedet a dextris Dei. 20 Illi autem profecti prædicaverunt ubique,
Domino cooperante, et sermonem confirmante, sequentibus signis.
1306
Evangelium secundum Lucam
1 Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem, quæ in nobis
completæ sunt, rerum : 2 sicut tradiderunt nobis, qui ab initio ipsi
viderunt, et ministri fuerunt sermonis : 3 visum est et mihi, assecuto omnia a
principio diligenter, ex ordine tibi scribere, optime Theophile, 4 ut cognoscas
eorum verborum, de quibus eruditus es, veritatem.
5 Fuit in diebus Herodis, regis Judææ, sacerdos quidam nomine Zacharias
de vice Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et nomen ejus Elisabeth. 6 Erant
autem justi ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis et justificationibus
Domini sine querela. 7 Et non erat illis filius, eo quod esset Elisabeth
sterilis, et ambo processissent in diebus suis. 8 Factum est autem, cum sacerdotio
fungeretur in ordine vicis suæ ante Deum, 9 secundum consuetudinem
sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret, ingressus in templum Domini :
10 et omnis multitudo populi erat orans foris hora incensi. 11 Apparuit autem
illi angelus Domini, stans a dextris altaris incensi. 12 Et Zacharias turbatus
est videns, et timor irruit super eum. 13 Ait autem ad illum angelus : Ne
timeas, Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua : et uxor tua Elisabeth
pariet tibi filium, et vocabis nomen ejus Joannem : 14 et erit gaudium tibi, et
exsultatio, et multi in nativitate ejus gaudebunt : 15 erit enim magnus coram
Domino : et vinum et siceram non bibet, et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex
utero matris suæ : 16 et multos filiorum Isra¨el convertet ad Dominum Deum
ipsorum : 17 et ipse præcedet ante illum in spiritu et virtute Eliæ : ut convertat
corda patrum in filios, et incredulos ad prudentiam justorum, parare Domino
plebem perfectam. 18 Et dixit Zacharias ad angelum : Unde hoc sciam ? ego
enim sum senex, et uxor mea processit in diebus suis. 19 Et respondens angelus
dixit ei : Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum : et missus sum loqui ad
te, et hæc tibi evangelizare. 20 Et ecce eris tacens, et non poteris loqui usque
in diem quo hæc fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, quæ implebuntur
in tempore suo. 21 Et erat plebs exspectans Zachariam : et mirabantur
quod tardaret ipse in templo. 22 Egressus autem non poterat loqui ad illos,
et cognoverunt quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat innuens illis,
et permansit mutus. 23 Et factum est, ut impleti sunt dies officii ejus, abiit in
domum suam : 24 post hos autem dies concepit Elisabeth uxor ejus, et occultabat
se mensibus quinque, dicens : 25 Quia sic fecit mihi Dominus in diebus,
quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines.
26 In mense autem sexto, missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem
Galilææ, cui nomen Nazareth, 27 ad virginem desponsatam viro, cui nomen
erat Joseph, de domo David : et nomen virginis Maria. 28 Et ingressus angelus
ad eam dixit : Ave gratia plena : Dominus tecum : benedicta tu in mulieribus.
29 Quæ cum audisset, turbata est in sermone ejus, et cogitabat qualis esset
ista salutatio. 30 Et ait angelus ei : Ne timeas, Maria : invenisti enim gratiam
apud Deum. 31 Ecce concipies in utero, et paries filium, et vocabis nomen ejus
Jesum : 32 hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus
Deus sedem David patris ejus : et regnabit in domo Jacob in æternum, 33 et
regni ejus non erit finis. 34 Dixit autem Maria ad angelum : Quomodo fiet
istud, quoniam virum non cognosco ? 35 Et respondens angelus dixit ei :
Spiritus Sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque
et quod nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei. 36 Et ecce Elisabeth
Lucas
cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua : et hic mensis sextus
est illi, quæ vocatur sterilis : 37 quia non erit impossibile apud Deum omne
verbum. 38 Dixit autem Maria : Ecce ancilla Domini : fiat mihi secundum
verbum tuum. Et discessit ab illa angelus.
39 Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione,
in civitatem Juda : 40 et intravit in domum Zachariæ, et salutavit Elisabeth.
41 Et factum est, ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth, exsultavit infans
in utero ejus : et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth : 42 et exclamavit voce
magna, et dixit : Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.
43 Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me ? 44 Ecce enim ut facta
est vox salutationis tuæ in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in utero
meo. 45 Et beata, quæ credidisti, quoniam perficientur ea, quæ dicta sunt tibi
a Domino. 46 Et ait Maria :
Magnificat anima mea Dominum :
47 et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.
48 Quia respexit humilitatem ancillæ suæ :
ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,
49 quia fecit mihi magna qui potens est :
et sanctum nomen ejus,
50 et misericordia ejus a progenie in progenies
timentibus eum.
51 Fecit potentiam in brachio suo :
dispersit superbos mente cordis sui.
52 Deposuit potentes de sede,
et exaltavit humiles.
53 Esurientes implevit bonis :
et divites dimisit inanes.
54 Suscepit Isra¨el puerum suum,
recordatus misericordiæ suæ :
55 sicut locutus est ad patres nostros,
Abraham et semini ejus in sæcula.
56 Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus : et reversa est in
domum suam.
57 Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium. 58 Et
audierunt vicini et cognati ejus quia magnificavit Dominus misericordiam
suam cum illa, et congratulabantur ei. 59 Et factum est in die octavo, venerunt
circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui Zachariam. 60 Et respondens
mater ejus, dixit : Nequaquam, sed vocabitur Joannes. 61 Et dixerunt
ad illam : Quia nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine. 62 Innuebant
autem patri ejus, quem vellet vocari eum. 63 Et postulans pugillarem
scripsit, dicens : Joannes est nomen ejus. Et mirati sunt universi. 64 Apertum
est autem illico os ejus, et lingua ejus, et loquebatur benedicens Deum.
65 Et factus est timor super omnes vicinos eorum : et super omnia montana
Judææ divulgabantur omnia verba hæc : 66 et posuerunt omnes qui audierant
in corde suo, dicentes : Quis, putas, puer iste erit ? etenim manus Domini erat
cum illo. 67 Et Zacharias pater ejus repletus est Spiritu Sancto : et prophetavit,
dicens :
68 Benedictus Dominus Deus Isra¨el,
quia visitavit, et fecit redemptionem plebis suæ :
1308
Lucas
69 et erexit cornu salutis nobis
in domo David pueri sui,
70 sicut locutum est per os sanctorum,
qui a sæculo sunt, prophetarum ejus :
71 salutem ex inimicis nostris,
et de manu omnium qui oderunt nos :
72 ad faciendam misericordiam cum patribus nostris :
et memorari testamenti sui sancti :
73 jusjurandum, quod juravit ad Abraham patrem nostrum,
daturum se nobis
74 ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati,
serviamus illi
75 in sanctitate et justitia coram ipso,
omnibus diebus nostris.
76 Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis :
præibis enim ante faciem Domini parare vias ejus,
77 ad dandam scientiam salutis plebi ejus
in remissionem peccatorum eorum
78 per viscera misericordiæ Dei nostri,
in quibus visitavit nos, oriens ex alto :
79 illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent :
ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.
80 Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu : et erat in desertis usque
in diem ostensionis suæ ad Isra¨el.
2 Factum est autem in diebus illis, exiit edictum a Cæsare Augusto ut describeretur
universus orbis. 2 Hæc descriptio prima facta est a præside
Syriæ Cyrino : 3 et ibant omnes ut profiterentur singuli in suam civitatem.
4 Ascendit autem et Joseph a Galilæa de civitate Nazareth in Judæam, in civitatem
David, quæ vocatur Bethlehem : eo quod esset de domo et familia
David, 5 ut profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore prægnante. 6 Factum
est autem, cum essent ibi, impleti sunt dies ut pareret. 7 Et peperit filium
suum primogenitum, et pannis eum involvit, et reclinavit eum in præsepio :
quia non erat eis locus in diversorio. 8 Et pastores erant in regione eadem
vigilantes, et custodientes vigilias noctis super gregem suum. 9 Et ecce angelus
Domini stetit juxta illos, et claritas Dei circumfulsit illos, et timuerunt
timore magno. 10 Et dixit illis angelus : Nolite timere : ecce enim evangelizo
vobis gaudium magnum, quod erit omni populo : 11 quia natus est vobis
hodie Salvator, qui est Christus Dominus, in civitate David. 12 Et hoc vobis
signum : invenietis infantem pannis involutum, et positum in præsepio. 13 Et
subito facta est cum angelo multitudo militiæ cælestis laudantium Deum, et
dicentium :
14 Gloria in altissimis Deo,
et in terra pax hominibus bonæ voluntatis.
15 Et factum est, ut discesserunt ab eis angeli in cælum : pastores loquebantur
ad invicem : Transeamus usque Bethlehem, et videamus hoc verbum,
quod factum est, quod Dominus ostendit nobis. 16 Et venerunt festinantes : et
invenerunt Mariam, et Joseph, et infantem positum in præsepio. 17 Videntes
autem cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis de puero hoc. 18 Et omnes
1309
Lucas
qui audierunt, mirati sunt : et de his quæ dicta erant a pastoribus ad ipsos.
19 Maria autem conservabat omnia verba hæc, conferens in corde suo. 20 Et reversi
sunt pastores glorificantes et laudantes Deum in omnibus quæ audierant
et viderant, sicut dictum est ad illos.
21 Et postquam consummati sunt dies octo, ut circumcideretur puer, vocatum
est nomen ejus Jesus, quod vocatum est ab angelo priusquam in utero
conciperetur. 22 Et postquam impleti sunt dies purgationis ejus secundum legem
Moysi, tulerunt illum in Jerusalem, ut sisterent eum Domino, 23 sicut scriptum
est in lege Domini : Quia omne masculinum adaperiens vulvam, sanctum
Domino vocabitur : 24 et ut darent hostiam secundum quod dictum est in lege
Domini, par turturum, aut duos pullos columbarum. 25 Et ecce homo erat
in Jerusalem, cui nomen Simeon, et homo iste justus, et timoratus, exspectans
consolationem Isra¨el : et Spiritus Sanctus erat in eo. 26 Et responsum acceperat
a Spiritu Sancto, non visurum se mortem, nisi prius videret Christum Domini.
27 Et venit in spiritu in templum. Et cum inducerent puerum Jesum parentes
ejus, ut facerent secundum consuetudinem legis pro eo, 28 et ipse accepit eum
in ulnas suas : et benedixit Deum, et dixit :
29 Nunc dimittis servum tuum Domine,
secundum verbum tuum in pace :
30 quia viderunt oculi mei salutare tuum,
31 quod parasti ante faciem omnium populorum :
32 lumen ad revelationem gentium,
et gloriam plebis tuæ Isra¨el.
33 Et erat pater ejus et mater mirantes super his quæ dicebantur de illo.
34 Et benedixit illis Simeon, et dixit ad Mariam matrem ejus : Ecce positus
est hic in ruinam et in resurrectionem multorum in Isra¨el, et in signum cui
contradicetur : 35 et tuam ipsius animam pertransibit gladius ut revelentur ex
multis cordibus cogitationes. 36 Et erat Anna prophetissa, filia Phanuel, de
tribu Aser : hæc processerat in diebus multis, et vixerat cum viro suo annis
septem a virginitate sua. 37 Et hæc vidua usque ad annos octoginta quatuor :
quæ non discedebat de templo, jejuniis et obsecrationibus serviens nocte ac
die. 38 Et hæc, ipsa hora superveniens, confitebatur Domino : et loquebatur
de illo omnibus, qui exspectabant redemptionem Isra¨el. 39 Et ut perfecerunt
omnia secundum legem Domini, reversi sunt in Galilæam in civitatem suam
Nazareth.
40 Puer autem crescebat, et confortabatur plenus sapientia : et gratia Dei
erat in illo. 41 Et ibant parentes ejus per omnes annos in Jerusalem, in die
solemni Paschæ. 42 Et cum factus esset annorum duodecim, ascendentibus illis
Jerosolymam secundum consuetudinem diei festi, 43 consummatisque diebus,
cum redirent, remansit puer Jesus in Jerusalem, et non cognoverunt parentes
ejus. 44 Existimantes autem illum esse in comitatu, venerunt iter diei, et requirebant
eum inter cognatos et notos. 45 Et non invenientes, regressi sunt in
Jerusalem, requirentes eum. 46 Et factum est, post triduum invenerunt illum in
templo sedentem in medio doctorum, audientem illos, et interrogantem eos.
47 Stupebant autem omnes qui eum audiebant, super prudentia et responsis
ejus. 48 Et videntes admirati sunt. Et dixit mater ejus ad illum : Fili, quid
fecisti nobis sic ? ecce pater tuus et ego dolentes quærebamus te. 49 Et ait ad
illos : Quid est quod me quærebatis ? nesciebatis quia in his quæ Patris mei
sunt, oportet me esse ? 50 Et ipsi non intellexerunt verbum quod locutus est
1310
Lucas
ad eos. 51 Et descendit cum eis, et venit Nazareth : et erat subditus illis. Et
mater ejus conservabat omnia verba hæc in corde suo. 52 Et Jesus proficiebat
sapientia, et ætate, et gratia apud Deum et homines.
3 Anno autem quintodecimo imperii Tiberii Cæsaris, procurante Pontio Pilato
Judæam, tetrarcha autem Galiææ Herode, Philippo autem fratre ejus
tetrarcha Iturææ, et Trachonitidis regionis, et Lysania Abilinæ tetrarcha, 2 sub
principibus sacerdotum Anna et Caipha : factum est verbum Domini super
Joannem, Zachariæ filium, in deserto. 3 Et venit in omnem regionem Jordanis,
prædicans baptismum poenitentiæ in remissionem peccatorum, 4 sicut
scriptum est in libro sermonum Isaiæ prophetæ :
Vox clamantis in deserto :
Parate viam Domini ; rectas facite semitas ejus :
5 omnis vallis implebitur,
et omnis mons, et collis humiliabitur :
et erunt prava in directa, et aspera in vias planas :
6 et videbit omnis caro salutare Dei.
7 Dicebat ergo ad turbas quæ exibant ut baptizarentur ab ipso : Genimina
viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira ? 8 Facite ergo fructus dignos
poenitentiæ, et ne coeperitis dicere : Patrem habemus Abraham. Dico enim
vobis quia potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahæ. 9 Jam enim
securis ad radicem arborum posita est. Omnis ergo arbor non faciens fructum
bonum, excidetur, et in ignem mittetur. 10 Et interrogabant eum turbæ,
dicentes : Quid ergo faciemus ? 11 Respondens autem dicebat illis : Qui habet
duas tunicas, det non habenti : et qui habet escas, similiter faciat. 12 Venerunt
autem et publicani ut baptizarentur, et dixerunt ad illum : Magister, quid faciemus
? 13 At ille dixit ad eos : Nihil amplius, quam quod constitutum est
vobis, faciatis. 14 Interrogabant autem eum et milites, dicentes : Quid faciemus
et nos ? Et ait illis : Neminem concutiatis, neque calumniam faciatis : et contenti
estote stipendiis vestris. 15 Existimante autem populo, et cogitantibus
omnibus in cordibus suis de Joanne, ne forte ipse esset Christus, 16 respondit
Joannes, dicens omnibus : Ego quidem aqua baptizo vos : veniet autem fortior
me, cujus non sum dignus solvere corrigiam calceamentorum ejus : ipse
vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni : 17 cujus ventilabrum in manu ejus, et
purgabit aream suam, et congregabit triticum in horreum suum, paleas autem
comburet igni inextinguibili. 18 Multa quidem et alia exhortans evangelizabat
populo.
19 Herodes autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de Herodiade uxore
fratris sui, et de omnibus malis quæ fecit Herodes, 20 adjecit et hoc super
omnia, et inclusit Joannem in carcere.
21 Factum est autem cum baptizaretur omnis populus, et Jesu baptizato, et
orante, apertum est cælum : 22 et descendit Spiritus Sanctus corporali specie
sicut columba in ipsum : et vox de cælo facta est : Tu es filius meus dilectus,
in te complacui mihi. 23 Et ipse Jesus erat incipiens quasi annorum triginta, ut
putabatur, filius Joseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat, 24 qui fuit Levi, qui fuit
Melchi, qui fuit Janne, qui fuit Joseph, 25 qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos,
qui fuit Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, 26 qui fuit Mahath, qui fuit
Mathathiæ, qui fuit Semei, qui fuit Joseph, qui fuit Juda, 27 qui fuit Joanna,
qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salatheil, qui fuit Neri, 28 qui fuit
1311
Lucas
Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Cosan, qui fuit Elmadan, qui fuit Her, 29 qui
fuit Jesu, qui fuit Eliezer, qui fuit Jorim, qui fuit Mathat, qui fuit Levi, 30 qui
fuit Simeon, qui fuit Juda, qui fuit Joseph, qui fuit Jona, qui fuit Eliakim, 31 qui
fuit Melea, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Natham, qui fuit David,
32 qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naasson,
33 qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit
Judæ, 34 qui fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui fuit Abrahæ, qui fuit Thare, qui fuit
Nachor, 35 qui fuit Sarug, qui fuit Ragau, qui fuit Phaleg, qui fuit Heber, qui
fuit Sale, 36 qui fuit Cainan, qui fuit Arphaxad, qui fuit Sem, qui fuit No¨e, qui
fuit Lamech, 37 qui fuit Methusale, qui fuit Henoch, qui fuit Jared, qui fuit
Malaleel, qui fuit Cainan, 38 qui fuit Henos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui
fuit Dei.
4 Jesus autem plenus Spiritu Sancto regressus est a Jordane : et agebatur
a Spiritu in desertum 2 diebus quadraginta, et tentabatur a diabolo. Et
nihil manducavit in diebus illis : et consummatis illis esuriit. 3 Dixit autem illi
diabolus : Si Filius Dei es, dic lapidi huic ut panis fiat. 4 Et respondit ad illum
Jesus : Scriptum est : Quia non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo
Dei. 5 Et duxit illum diabolus in montem excelsum, et ostendit illi omnia
regna orbis terræ in momento temporis, 6 et ait illi : Tibi dabo potestatem
hanc universam, et gloriam illorum : quia mihi tradita sunt, et cui volo do
illa. 7 Tu ergo si adoraveris coram me, erunt tua omnia. 8 Et respondens Jesus,
dixit illi : Scriptum est : Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies.
9 Et duxit illum in Jerusalem, et statuit eum super pinnam templi, et dixit illi :
Si Filius Dei es, mitte te hinc deorsum. 10 Scriptum est enim quod angelis suis
mandavit de te, ut conservent te : 11 et quia in manibus tollent te, ne forte
offendas ad lapidem pedem tuum. 12 Et respondens Jesus, ait illi : Dictum
est : Non tentabis Dominum Deum tuum. 13 Et consummata omni tentatione,
diabolus recessit ab illo, usque ad tempus.
14 Et regressus est Jesus in virtute Spiritus in Galilæam, et fama exiit per
universam regionem de illo. 15 Et ipse docebat in synagogis eorum, et magnificabatur
ab omnibus. 16 Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et intravit
secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam, et surrexit legere.
17 Et traditus est illi liber Isaiæ prophetæ. Et ut revolvit librum, invenit
locum ubi scriptum erat : 18 Spiritus Domini super me : propter quod unxit
me, evangelizare pauperibus misit me, sanare contritos corde, 19 prædicare
captivis remissionem, et cæcis visum, dimittere confractos in remissionem,
prædicare annum Domini acceptum et diem retributionis. 20 Et cum plicuisset
librum, reddit ministro, et sedit. Et omnium in synagoga oculi erant intendentes
in eum. 21 Coepit autem dicere ad illos : Quia hodie impleta est hæc
scriptura in auribus vestris. 22 Et omnes testimonium illi dabant : et mirabantur
in verbis gratiæ, quæ procedebant de ore ipsius, et dicebant : Nonne
hic est filius Joseph ? 23 Et ait illis : Utique dicetis mihi hanc similitudinem :
Medice cura teipsum : quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hic in
patria tua. 24 Ait autem : Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est
in patria sua. 25 In veritate dico vobis, multæ viduæ erant in diebus Eliæ in
Isra¨el, quando clausum est cælum annis tribus et mensibus sex, cum facta esset
fames magna in omni terra : 26 et ad nullam illarum missus est Elias, nisi
in Sarepta Sidoniæ, ad mulierem viduam. 27 Et multi leprosi erant in Isra¨el
sub Eliseo propheta : et nemo eorum mundatus est nisi Naaman Syrus. 28 Et
1312
Lucas
repleti sunt omnes in synagoga ira, hæc audientes. 29 Et surrexerunt, et ejecerunt
illum extra civitatem : et duxerunt illum usque ad supercilium montis,
super quem civitas illorum erat ædificata, ut præcipitarent eum. 30 Ipse autem
transiens per medium illorum, ibat.
31 Et descendit in Capharnaum civitatem Galilææ, ibique docebat illos sabbatis.
32 Et stupebant in doctrina ejus, quia in potestate erat sermo ipsius. 33 Et
in synagoga erat homo habens dæmonium immundum, et exclamavit voce
magna, 34 dicens : Sine, quid nobis et tibi, Jesu Nazarene ? venisti perdere
nos ? scio te quis sis, Sanctus Dei. 35 Et increpavit illum Jesus, dicens : Obmutesce,
et exi ab eo. Et cum projecisset illum dæmonium in medium, exiit ab
illo, nihilque illum nocuit. 36 Et factus est pavor in omnibus, et colloquebantur
ad invicem, dicentes : Quod est hoc verbum, quia in potestate et virtute
imperat immundis spiritibus, et exeunt ? 37 Et divulgabatur fama de illo in
omnem locum regionis.
38 Surgens autem Jesus de synagoga, introivit in domum Simonis. Socrus
autem Simonis tenebatur magnis febribus : et rogaverunt illum pro ea. 39 Et
stans super illam imperavit febri : et dimisit illam. Et continuo surgens, ministrabat
illis. 40 Cum autem sol occidisset, omnes qui habebant infirmos variis
languoribus, ducebant illos ad eum. At ille singulis manus imponens, curabat
eos. 41 Exibant autem dæmonia a multis clamantia, et dicentia : Quia tu
es Filius Dei : et increpans non sinebat ea loqui : quia sciebant ipsum esse
Christum.
42 Facta autem die egressus ibat in desertum locum, et turbæ requirebant
eum, et venerunt usque ad ipsum : et detinebant illum ne discederet ab eis.
43 Quibus ille ait : Quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum
Dei : quia ideo missus sum. 44 Et erat prædicans in synagogis Galilææ.
5 Factum est autem, cum turbæ irruerunt in eum ut audirent verbum Dei,
et ipse stabat secus stagnum Genesareth. 2 Et vidit duas naves stantes
secus stagnum : piscatores autem descenderant, et lavabant retia. 3 Ascendens
autem in unam navim, quæ erat Simonis, rogavit eum a terra reducere
pusillum. Et sedens docebat de navicula turbas.
4 Ut cessavit autem loqui, dixit ad Simonem : Duc in altum, et laxate retia
vestra in capturam. 5 Et respondens Simon, dixit illi : Præceptor, per totam
noctem laborantes nihil cepimus : in verbo autem tuo laxabo rete. 6 Et cum hoc
fecissent, concluserunt piscium multitudinem copiosam : rumpebatur autem
rete eorum. 7 Et annuerunt sociis, qui erant in alia navi, ut venirent, et adjuvarent
eos. Et venerunt, et impleverunt ambas naviculas, ita ut pene mergerentur.
8 Quod cum videret Simon Petrus, procidit ad genua Jesu, dicens : Exi
a me, quia homo peccator sum, Domine. 9 Stupor enim circumdederat eum,
et omnes qui cum illo erant, in captura piscium, quam ceperant : 10 similiter
autem Jacobum et Joannem, filios Zebedæi, qui erant socii Simonis. Et ait ad
Simonem Jesus : Noli timere : ex hoc jam homines eris capiens. 11 Et subductis
ad terram navibus, relictis omnibus, secuti sunt eum.
12 Et factum est, cum esset in una civitatum, et ecce vir plenus lepra, et videns
Jesum, et procidens in faciem, rogavit eum, dicens : Domine, si vis, potes
me mundare. 13 Et extendens manum, tetigit eum dicens : Volo : mundare.
Et confestim lepra discessit ab illo. 14 Et ipse præcepit illi ut nemini diceret :
sed, Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro emundatione tua, sicut præcepit
Moyses, in testimonium illis. 15 Perambulabat autem magis sermo de illo : et
1313
Lucas
conveniebant turbæ multæ ut audirent, et curarentur ab infirmitatibus suis.
16 Ipse autem secedebat in desertum, et orabat.
17 Et factum est in una dierum, et ipse sedebat docens. Et erant pharisæi
sedentes, et legis doctores, qui venerant ex omni castello Galilææ, et Judææ, et
Jerusalem : et virtus Domini erat ad sanandum eos. 18 Et ecce viri portantes in
lecto hominem, qui erat paralyticus : et quærebant eum inferre, et ponere ante
eum. 19 Et non invenientes qua parte illum inferrent præ turba, ascenderunt
supra tectum, et per tegulas summiserunt eum cum lecto in medium ante
Jesum. 20 Quorum fidem ut vidit, dixit : Homo, remittuntur tibi peccata tua.
21 Et coeperunt cogitare scribæ et pharisæi, dicentes : Quis est hic, qui loquitur
blasphemias ? quis potest dimittere peccata, nisi solus Deus ? 22 Ut cognovit
autem Jesus cogitationes eorum, respondens, dixit ad illos : Quid cogitatis
in cordibus vestris ? 23 Quid est facilius dicere : Dimittuntur tibi peccata :
an dicere : Surge, et ambula ? 24 Ut autem sciatis quia Filius hominis habet
potestatem in terra dimittendi peccata, (ait paralytico) tibi dico, surge, tolle
lectum tuum, et vade in domum tuam. 25 Et confestim consurgens coram illis,
tulit lectum in quo jacebat : et abiit in domum suam, magnificans Deum. 26 Et
stupor apprehendit omnes, et magnificabant Deum. Et repleti sunt timore,
dicentes : Quia vidimus mirabilia hodie.
27 Et post hæc exiit, et vidit publicanum nomine Levi, sedentem ad telonium,
et ait illi : Sequere me. 28 Et relictis omnibus, surgens secutus est eum.
29 Et fecit ei convivium magnum Levi in domo sua : et erat turba multa publicanorum,
et aliorum qui cum illis erant discumbentes. 30 Et murmurabant
pharisæi et scribæ eorum, dicentes ad discipulos ejus : Quare cum publicanis
et peccatoribus manducatis et bibitis ? 31 Et respondens Jesus, dixit ad illos :
Non egent qui sani sunt medico, sed qui male habent. 32 Non veni vocare
justos, sed peccatores ad poenitentiam.
33 At illi dixerunt ad eum : Quare discipuli Joannis jejunant frequenter, et
obsecrationes faciunt, similiter et pharisæorum : tui autem edunt et bibunt ?
34 Quibus ipse ait : Numquid potestis filios sponsi, dum cum illis est sponsus,
facere jejunare ? 35 Venient autem dies, cum ablatus fuerit ab illis sponsus :
tunc jejunabunt in illis diebus. 36 Dicebat autem et similitudinem ad illos :
Quia nemo commissuram a novo vestimento immittit in vestimentum vetus :
alioquin et novum rumpit, et veteri non convenit commissura a novo. 37 Et
nemo mittit vinum novum in utres veteres : alioquin rumpet vinum novum
utres, et ipsum effundetur, et utres peribunt : 38 sed vinum novum in utres
novos mittendum est, et utraque conservantur. 39 Et nemo bibens vetus, statim
vult novum : dicit enim : Vetus melius est.
6 Factum est autem in sabbato secundo, primo, cum transiret per sata,
vellebant discipuli ejus spicas, et manducabant confricantes manibus.
2 Quidam autem pharisæorum, dicebant illis : Quid facitis quod non licet
in sabbatis ? 3 Et respondens Jesus ad eos, dixit : Nec hoc legistis quod fecit
David, cum esurisset ipse, et qui cum illo erant ? 4 quomodo intravit in domum
Dei, et panes propositionis sumpsit, et manducavit, et dedit his qui cum
ipso erant : quos non licet manducare nisi tantum sacerdotibus ? 5 Et dicebat
illis : Quia dominus est Filius hominis etiam sabbati.
6 Factum est autem in alio sabbato, ut intraret in synagogam, et doceret.
Et erat ibi homo, et manus ejus dextra erat arida. 7 Observabant autem scribæ
et pharisæi si in sabbato curaret, ut invenirent unde accusarent eum. 8 Ipse
1314
Lucas
vero sciebat cogitationes eorum : et ait homini qui habebat manum aridam :
Surge, et sta in medium. Et surgens stetit. 9 Ait autem ad illos Jesus : Interrogo
vos si licet sabbatis benefacere, an male : animam salvam facere, an
perdere ? 10 Et circumspectis omnibus dixit homini : Extende manum tuam.
Et extendit : et restituta est manus ejus. 11 Ipsi autem repleti sunt insipientia,
et colloquebantur ad invicem, quidnam facerent Jesu.
12 Factum est autem in illis diebus, exiit in montem orare, et erat pernoctans
in oratione Dei. 13 Et cum dies factus esset, vocavit discipulos suos : et elegit
duodecim ex ipsis (quos et apostolos nominavit) : 14 Simonem, quem cognominavit
Petrum, et Andream fratrem ejus, Jacobum, et Joannem, Philippum, et
Bartholomæum, 15 Matthæum, et Thomam, Jacobum Alphæi, et Simonem, qui
vocatur Zelotes, 16 et Judam Jacobi, et Judam Iscariotem, qui fuit proditor. 17 Et
descendens cum illis, stetit in loco campestri, et turba discipulorum ejus, et
multitudo copiosa plebis ab omni Judæa, et Jerusalem, et maritima, et Tyri, et
Sidonis, 18 qui venerant ut audirent eum, et sanarentur a languoribus suis. Et
qui vexabantur a spiritibus immundis, curabantur. 19 Et omnis turba quærebat
eum tangere : quia virtus de illo exibat, et sanabat omnes.
20 Et ipse elevatis oculis in discipulis suis, dicebat : Beati pauperes, quia
vestrum est regnum Dei. 21 Beati qui nunc esuritis, quia saturabimini. Beati
qui nunc fletis, quia ridebitis. 22 Beati eritis cum vos oderint homines, et
cum separaverint vos, et exprobraverint, et ejicerint nomen vestrum tamquam
malum propter Filium hominis. 23 Gaudete in illa die, et exsultate : ecce enim
merces vestra multa est in cælo : secundum hæc enim faciebant prophetis
patres eorum. 24 Verumtamen væ vobis divitibus, quia habetis consolationem
vestram. 25 Væ vobis, qui saturati estis : quia esurietis. Væ vobis, qui ridetis
nunc : quia lugebitis et flebitis. 26 Væ cum benedixerint vobis homines :
secundum hæc enim faciebant pseudoprophetis patres eorum.
27 Sed vobis dico, qui auditis : diligite inimicos vestros, benefacite his qui
oderunt vos. 28 Benedicite maledicentibus vobis, et orate pro calumniantibus
vos. 29 Et qui te percutit in maxillam, præbe et alteram. Et ab eo qui aufert tibi
vestimentum, etiam tunicam noli prohibere. 30 Omni autem petenti te, tribue :
et qui aufert quæ tua sunt, ne repetas. 31 Et prout vultis ut faciant vobis
homines, et vos facite illis similiter. 32 Et si diligitis eos qui vos diligunt, quæ
vobis est gratia ? nam et peccatores diligentes se diligunt. 33 Et si benefeceritis
his qui vobis benefaciunt, quæ vobis est gratia ? siquidem et peccatores hoc
faciunt. 34 Et si mutuum dederitis his a quibus speratis recipere, quæ gratia
est vobis ? nam et peccatores peccatoribus foenerantur, ut recipiant æqualia.
35 Verumtamen diligite inimicos vestros : benefacite, et mutuum date, nihil
inde sperantes : et erit merces vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse
benignus est super ingratos et malos. 36 Estote ergo misericordes sicut et Pater
vester misericors est.
37 Nolite judicare, et non judicabimini : nolite condemnare, et non condemnabimini.
Dimitte, et dimittemini. 38 Date, et dabitur vobis : mensuram
bonam, et confertam, et coagitatam, et supereffluentem dabunt in
sinum vestrum. Eadem quippe mensura, qua mensi fueritis, remetietur vobis.
39 Dicebat autem illis et similitudinem : Numquid potest cæcus cæcum
ducere ? nonne ambo in foveam cadunt ? 40 Non est discipulus super magistrum
: perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister ejus. 41 Quid autem
vides festucam in oculo fratris tui, trabem autem, quæ in oculo tuo est, non
consideras ? 42 aut quomodo potes dicere fratri tuo : Frater, sine ejiciam fes-
1315
Lucas
tucam de oculo tuo : ipse in oculo tuo trabem non videns ? Hypocrita, ejice
primum trabem de oculo tuo : et tunc perspicies ut educas festucam de oculo
fratris tui. 43 Non est enim arbor bona, quæ facit fructus malos : neque arbor
mala, faciens fructum bonum. 44 Unaquæque enim arbor de fructu suo
cognoscitur. Neque enim de spinis colligunt ficus : neque de rubo vindemiant
uvam. 45 Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum : et
malus homo de malo thesauro profert malum. Ex abundantia enim cordis os
loquitur. 46 Quid autem vocatis me Domine, Domine : et non facitis quæ dico ?
47 Omnis qui venit ad me, et audit sermones meos, et facit eos, ostendam
vobis cui similis sit : 48 similis est homini ædificanti domum, qui fodit in altum,
et posuit fundamentum super petram : inundatione autem facta, illisum est
flumen domui illi, et non potuit eam movere : fundata enim erat super petram.
49 Qui autem audit, et non facit, similis est homini ædificanti domum suam
super terram sine fundamento : in quam illisus est fluvius, et continuo cecidit :
et facta est ruina domus illius magna.
7 Cum autem implesset omnia verba sua in aures plebis, intravit Capharnaum.
2 Centurionis autem cujusdam servus male habens, erat moriturus
: qui illi erat pretiosus. 3 Et cum audisset de Jesu, misit ad eum seniores
Judæorum, rogans eum ut veniret et salvaret servum ejus. 4 At illi cum venissent
ad Jesum, rogabant eum sollicite, dicentes ei : Quia dignus est ut hoc illi
præstes : 5 diligit enim gentem nostram, et synagogam ipse ædificavit nobis.
6 Jesus autem ibat cum illis. Et cum jam non longe esset a domo, misit ad eum
centurio amicos, dicens : Domine, noli vexari : non enim sum dignus ut sub
tectum meum intres : 7 propter quod et meipsum non sum dignum arbitratus
ut venirem ad te : sed dic verbo, et sanabitur puer meus. 8 Nam et ego homo
sum sub potestate constitutus, habens sub me milites : et dico huic, Vade, et
vadit : et alii, Veni, et venit : et servo meo, Fac hoc, et facit. 9 Quo audito
Jesus miratus est : et conversus sequentibus se turbis, dixit : Amen dico vobis,
nec in Isra¨el tantam fidem inveni. 10 Et reversi, qui missi fuerant, domum,
invenerunt servum, qui languerat, sanum.
11 Et factum est : deinceps ibat in civitatem quæ vocatur Naim : et ibant
cum eo discipuli ejus et turba copiosa. 12 Cum autem appropinquaret portæ
civitatis, ecce defunctus efferebatur filius unicus matris suæ : et hæc vidua
erat : et turba civitatis multa cum illa. 13 Quam cum vidisset Dominus, misericordia
motus super eam, dixit illi : Noli flere. 14 Et accessit, et tetigit loculum.
(Hi autem qui portabant, steterunt.) Et ait : Adolescens, tibi dico, surge. 15 Et
resedit qui erat mortuus, et coepit loqui. Et dedit illum matri suæ. 16 Accepit
autem omnes timor : et magnificabant Deum, dicentes : Quia propheta magnus
surrexit in nobis : et quia Deus visitavit plebem suam. 17 Et exiit hic sermo
in universam Judæam de eo, et in omnem circa regionem.
18 Et nuntiaverunt Joanni discipuli ejus de omnibus his. 19 Et convocavit
duos de discipulis suis Joannes, et misit ad Jesum, dicens : Tu es qui venturus
es, an alium exspectamus ? 20 Cum autem venissent ad eum viri, dixerunt :
Joannes Baptista misit nos ad te dicens : Tu es qui venturus es, an alium
exspectamus ? 21 (In ipsa autem hora multos curavit a languoribus, et plagis,
et spiritibus malis, et cæcis multis donavit visum.) 22 Et respondens, dixit
illis : Euntes renuntiate Joanni quæ audistis et vidistis : quia cæci vident,
claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pau-
1316
Lucas
peres evangelizantur : 23 et beatus est quicumque non fuerit scandalizatus in
me.
24 Et cum discessissent nuntii Joannis, coepit de Joanne dicere ad turbas :
Quid existis in desertum videre ? arundinem vento agitatam ? 25 Sed quid
existis videre ? hominem mollibus vestibus indutum ? Ecce qui in veste
pretiosa sunt et deliciis, in domibus regum sunt. 26 Sed quid existis videre ?
prophetam ? Utique dico vobis, et plus quam prophetam : 27 hic est, de quo
scriptum est : Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam, qui præparabit
viam tuam ante te. 28 Dico enim vobis : major inter natos mulierum propheta
Joanne Baptista nemo est : qui autem minor est in regno Dei, major est illo.
29 Et omnis populus audiens et publicani, justificaverunt Deum, baptizati
baptismo Joannis. 30 Pharisæi autem et legisperiti consilium Dei spreverunt
in semetipsos, non baptizati ab eo. 31 Ait autem Dominus : Cui ergo similes
dicam homines generationis hujus ? et cui similes sunt ? 32 Similes sunt pueris
sedentibus in foro, et loquentibus ad invicem, et dicentibus : Cantavimus
vobis tibiis, et non saltastis : lamentavimus, et non plorastis. 33 Venit enim
Joannes Baptista, neque manducans panem, neque bibens vinum, et dicitis :
Dæmonium habet. 34 Venit Filius hominis manducans, et bibens, et dicitis :
Ecce homo devorator, et bibens vinum, amicus publicanorum et peccatorum.
35 Et justificata est sapientia ab omnibus filiis suis.
36 Rogabat autem illum quidam de pharisæis ut manducaret cum illo. Et
ingressus domum pharisæi discubuit. 37 Et ecce mulier, quæ erat in civitate
peccatrix, ut cognovit quod accubuisset in domo pharisæi, attulit alabastrum
unguenti : 38 et stans retro secus pedes ejus, lacrimis coepit rigare pedes ejus,
et capillis capitis sui tergebat, et osculabatur pedes ejus, et unguento ungebat.
39 Videns autem pharisæus, qui vocaverat eum, ait intra se dicens : Hic si
esset propheta, sciret utique quæ et qualis est mulier, quæ tangit eum : quia
peccatrix est. 40 Et respondens Jesus, dixit ad illum : Simon, habeo tibi aliquid
dicere. At ille ait : Magister, dic. 41 Duo debitores erant cuidam foeneratori :
unus debebat denarios quingentos, et alius quinquaginta. 42 Non habentibus
illis unde redderent, donavit utrisque. Quis ergo eum plus diligit ? 43 Respondens
Simon dixit : Æstimo quia is cui plus donavit. At ille dixit ei : Recte
judicasti. 44 Et conversus ad mulierem, dixit Simoni : Vides hanc mulierem ?
Intravi in domum tuam, aquam pedibus meis non dedisti : hæc autem lacrimis
rigavit pedes meos, et capillis suis tersit. 45 Osculum mihi non dedisti :
hæc autem ex quo intravit, non cessavit osculari pedes meos. 46 Oleo caput
meum non unxisti : hæc autem unguento unxit pedes meos. 47 Propter quod
dico tibi : remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum. Cui autem
minus dimittitur, minus diligit. 48 Dixit autem ad illam : Remittuntur tibi
peccata. 49 Et coeperunt qui simul accumbebant, dicere intra se : Quis est hic
qui etiam peccata dimittit ? 50 Dixit autem ad mulierem : Fides tua te salvam
fecit : vade in pace.
8Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat per civitates, et castella prædicans,
et evangelizans regnum Dei : et duodecim cum illo, 2 et mulieres
aliquæ, quæ erant curatæ a spiritibus malignis et infirmatibus : Maria, quæ
vocatur Magdalene, de qua septem dæmonia exierant, 3 et Joanna uxor Chusæ
procuratoris Herodis, et Susanna, et aliæ multæ, quæ ministrabant ei de
facultatibus suis.
4 Cum autem turba plurima convenirent, et de civitatibus properarent ad
1317
Lucas
eum, dixit per similitudinem : 5 Exiit qui seminat, seminare semen suum.
Et dum seminat, aliud cecidit secus viam, et conculcatum est, et volucres
cæli comederunt illud. 6 Et aliud cecidit supra petram : et natum aruit, quia
non habebat humorem. 7 Et aliud cecidit inter spinas, et simul exortæ spinæ
suffocaverunt illud. 8 Et aliud cecidit in terram bonam : et ortum fecit fructum
centuplum. Hæc dicens clamabat : Qui habet aures audiendi, audiat.
9 Interrogabant autem eum discipuli ejus, quæ esset hæc parabola.
10 Quibus ipse dixit : Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, ceteris
autem in parabolis : ut videntes non videant, et audientes non intelligant.
11 Est autem hæc parabola : Semen est verbum Dei. 12 Qui autem secus
viam, hi sunt qui audiunt : deinde venit diabolus, et tollit verbum de corde
eorum, ne credentes salvi fiant. 13 Nam qui supra petram, qui cum audierint,
cum gaudio suscipiunt verbum : et hi radices non habent : qui ad tempus
credunt, et in tempore tentationis recedunt. 14 Quod autem in spinas cecidit :
hi sunt qui audierunt, et a sollicitudinibus, et divitiis, et voluptatibus vitæ
euntes, suffocantur, et non referunt fructum. 15 Quod autem in bonam terram :
hi sunt qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent, et fructum
afferunt in patientia.
16 Nemo autem lucernam accendens, operit eam vase, aut subtus lectum
ponit : sed supra candelabrum ponit, ut intrantes videant lumen. 17 Non
est enim occultum, quod non manifestetur : nec absconditum, quod non
cognoscatur, et in palam veniat. 18 Videte ergo quomodo audiatis ? Qui enim
habet, dabitur illi : et quicumque non habet, etiam quod putat se habere,
auferetur ab illo.
19 Venerunt autem ad illum mater et fratres ejus, et non poterant adire eum
præ turba. 20 Et nuntiatum est illi : Mater tua et fratres tui stant foris, volentes
te videre. 21 Qui respondens, dixit ad eos : Mater mea et fratres mei hi sunt,
qui verbum Dei audiunt et faciunt.
22 Factum est autem in una dierum : et ipse ascendit in naviculam, et
discipuli ejus, et ait ad illos : Transfretemus trans stagnum. Et ascenderunt.
23 Et navigantibus illis, obdormivit, et descendit procella venti in stagnum,
et complebantur, et periclitabantur. 24 Accedentes autem suscitaverunt eum,
dicentes : Præceptor, perimus. At ille surgens, increpavit ventum, et tempestatem
aquæ, et cessavit : et facta est tranquillitas. 25 Dixit autem illis : Ubi est
fides vestra ? Qui timentes, mirati sunt ad invicem, dicentes : Quis putas hic
est, quia et ventis, et mari imperat, et obediunt ei ?
26 Et navigaverunt ad regionem Gerasenorum, quæ est contra Galilæam.
27 Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui habebat dæmonium
jam temporibus multis, et vestimento non induebatur, neque in domo
manebat, sed in monumentis. 28 Is, ut vidit Jesum, procidit ante illum : et
exclamans voce magna, dixit : Quid mihi et tibi est, Jesu Fili Dei Altissimi ?
obsecro te, ne me torqueas. 29 Præcipiebat enim spiritui immundo ut exiret
ab homine. Multis enim temporibus arripiebat illum, et vinciebatur catenis,
et compedibus custoditus. Et ruptis vinculis agebatur a dæmonio in deserta.
30 Interrogavit autem illum Jesus, dicens : Quod tibi nomen est ? At ille
dixit : Legio : quia intraverant dæmonia multa in eum. 31 Et rogabant illum
ne imperaret illis ut in abyssum irent. 32 Erat autem ibi grex porcorum
multorum pascentium in monte : et rogabant eum, ut permitteret eis in illos
ingredi. Et permisit illis. 33 Exierunt ergo dæmonia ab homine, et intraverunt
in porcos : et impetu abiit grex per præceps in stagnum, et suffocatus est.
1318
Lucas
34 Quod ut viderunt factum qui pascebant, fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem
et in villas. 35 Exierunt autem videre quod factum est, et venerunt ad
Jesum, et invenerunt hominem sedentem, a quo dæmonia exierant, vestitum
ac sana mente, ad pedes ejus, et timuerunt. 36 Nuntiaverunt autem illis et qui
viderant, quomodo sanus factus esset a legione : 37 et rogaverunt illum omnis
multitudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis : quia magno timore
tenebantur. Ipse autem ascendens navim, reversus est. 38 Et rogabat illum vir,
a quo dæmonia exierant, ut cum eo esset. Dimisit autem eum Jesus, dicens :
39 Redi in domum tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit per universam
civitatem, prædicans quanta illi fecisset Jesus.
40 Factum est autem cum rediisset Jesus, excepit illum turba : erunt enim
omnes exspectantes eum. 41 Et ecce venit vir, cui nomen Jairus, et ipse princeps
synagogæ erat : et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut intraret in domum
ejus, 42 quia unica filia erat ei fere annorum duodecim, et hæc moriebatur. Et
contigit, dum iret, a turba comprimebatur. 43 Et mulier quædam erat in fluxu
sanguinis ab annis duodecim, quæ in medicos erogaverat omnem substantiam
suam, nec ab ullo potuit curari : 44 accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti
ejus : et confestim stetit fluxus sanguinis ejus. 45 Et ait Jesus : Quis est, qui
me tetigit ? Negantibus autem omnibus, dixit Petrus, et qui cum illo erant :
Præceptor, turbæ te comprimunt, et affligunt, et dicis : Quis me tetigit ? 46 Et
dicit Jesus : Tetigit me aliquis : nam ego novi virtutem de me exiisse. 47 Videns
autem mulier, quia non latuit, tremens venit, et procidit ante pedes ejus : et ob
quam causam tetigerit eum, indicavit coram omni populo : et quemadmodum
confestim sanata sit. 48 At ipse dixit ei : Filia, fides tua salvam te fecit : vade
in pace. 49 Adhuc illo loquente, venit quidam ad principem synagogæ, dicens
ei : Quia mortua est filia tua, noli vexare illum. 50 Jesus autem, audito hoc
verbo, respondit patri puellæ : Noli timere, crede tantum, et salva erit. 51 Et
cum venisset domum, non permisit intrare secum quemquam, nisi Petrum, et
Jacobum, et Joannem, et patrem, et matrem puellæ. 52 Flebant autem omnes,
et plangebant illam. At ille dixit : Nolite flere : non est mortua puella, sed
dormit. 53 Et deridebant eum, scientes quod mortua esset. 54 Ipse autem tenens
manum ejus clamavit, dicens : Puella, surge. 55 Et reversus est spiritus ejus, et
surrexit continuo. Et jussit illi dari manducare. 56 Et stupuerunt parentes ejus,
quibus præcepit ne alicui dicerent quod factum erat.
9 Convocatis autem duodecim Apostolis, dedit illis virtutem et potestatem
super omnia dæmonia, et ut languores curarent. 2 Et misit illos prædicare
regnum Dei, et sanare infirmos. 3 Et ait ad illos : Nihil tuleritis in via, neque
virgam, neque peram, neque panem, neque pecuniam, neque duas tunicas
habeatis. 4 Et in quamcumque domum intraveritis, ibi manete, et inde ne
exeatis. 5 Et quicumque non receperint vos : exeuntes de civitate illa, etiam
pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos. 6 Egressi
autem circuibant per castella evangelizantes, et curantes ubique.
7 Audivit autem Herodes tetrarcha omnia quæ fiebant ab eo, et hæsitabat
eo quod diceretur 8 a quibusdam : Quia Joannes surrexit a mortuis : a
quibusdam vero : Quia Elias apparuit : ab aliis autem : Quia propheta unus
de antiquis surrexit. 9 Et ait Herodes : Joannem ego decollavi : quis est autem
iste, de quo ego talia audio ? Et quærebat videre eum.
10 Et reversi Apostoli, narraverunt illi quæcumque fecerunt : et assumptis
illis secessit seorsum in locum desertum, qui est Bethsaidæ. 11 Quod cum
1319
Lucas
cognovissent turbæ, secutæ sunt illum : et excepit eos, et loquebatur illis
de regno Dei, et eos, qui cura indigebant, sanabat. 12 Dies autem coeperat
declinare, et accedentes duodecim dixerunt illi : Dimitte turbas, ut euntes in
castella villasque quæ circa sunt, divertant, et inveniant escas : quia hic in
loco deserto sumus. 13 Ait autem ad illos : Vos date illis manducare. At illi
dixerunt : Non sunt nobis plus quam quinque panes et duo pisces : nisi forte
nos eamus, et emamus in omnem hanc turbam escas. 14 Erant autem fere viri
quinque millia. Ait autem ad discipulos suos : Facite illos discumbere per
convivia quinquagenos. 15 Et ita fecerunt : et discumbere fecerunt omnes.
16 Acceptis autem quinque panibus et duobus piscibus, respexit in cælum, et
benedixit illis : et fregit, et distribuit discipulis suis, ut ponerent ante turbas.
17 Et manducaverunt omnes, et saturati sunt. Et sublatum est quod superfuit
illis, fragmentorum cophini duodecim.
18 Et factum est cum solus esset orans, erant cum illo et discipuli : et interrogavit
illos, dicens : Quem me dicunt esse turbæ ? 19 At illi responderunt, et
dixerunt : Joannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero quia unus propheta
de prioribus surrexit. 20 Dixit autem illis : Vos autem quem me esse dicitis ?
Respondens Simon Petrus, dixit : Christum Dei. 21 At ille increpans illos, præcepit
ne cui dicerent hoc, 22 dicens : Quia oportet Filium hominis multa pati,
et reprobari a senioribus, et principibus sacerdotum, et scribis, et occidi, et
tertia die resurgere.
23 Dicebat autem ad omnes : Si quis vult post me venire, abneget semetipsum,
et tollat crucem suam quotidie, et sequatur me. 24 Qui enim voluerit
animam suam salvam facere, perdet illam : nam qui perdiderit animam suam
propter me, salvam faciet illam. 25 Quid enim proficit homo, si lucretur universum
mundum, se autem ipsum perdat, et detrimentum sui faciat ? 26 Nam qui
me erubuerit, et meos sermones : hunc Filius hominis erubescet cum venerit
in majestate sua, et Patris, et sanctorum angelorum. 27 Dico autem vobis vere :
sunt aliqui hic stantes, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei.
28 Factum est autem post hæc verba fere dies octo, et assumpsit Petrum,
et Jacobum, et Joannem, et ascendit in montem ut oraret. 29 Et facta est, dum
oraret, species vultus ejus altera : et vestitus ejus albus et refulgens. 30 Et ecce
duo viri loquebantur cum illo. Erant autem Moyses et Elias, 31 visi in majestate
: et dicebant excessum ejus, quem completurus erat in Jerusalem. 32 Petrus
vero, et qui cum illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes viderunt majestatem
ejus, et duos viros qui stabant cum illo. 33 Et factum est cum discederent
ab illo, ait Petrus ad Jesum : Præceptor, bonum est nos hic esse : et faciamus
tria tabernacula, unum tibi, et unum Moysi, et unum Eliæ : nesciens quid
diceret. 34 Hæc autem illo loquente, facta est nubes, et obumbravit eos : et
timuerunt, intrantibus illis in nubem. 35 Et vox facta est de nube, dicens : Hic
est Filius meus dilectus, ipsum audite. 36 Et dum fieret vox, inventus est Jesus
solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini dixerunt in illis diebus quidquam ex his
quæ viderant.
37 Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte, occurrit
illis turba multa. 38 Et ecce vir de turba exclamavit, dicens : Magister, obsecro
te, respice in filium meum quia unicus est mihi : 39 et ecce spiritus apprehendit
eum, et subito clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma, et vix discedit
dilanians eum : 40 et rogavi discipulos tuos ut ejicerent illum, et non potuerunt.
41 Respondens autem Jesus, dixit : O generatio infidelis, et perversa, usquequo
ero apud vos, et patiar vos ? adduc huc filium tuum. 42 Et cum accederet, elisit
1320
Lucas
illum dæmonium, et dissipavit. 43 Et increpavit Jesus spiritum immundum, et
sanavit puerum, et reddidit illum patri ejus.
44 Stupebant autem omnes in magnitudine Dei : omnibusque mirantibus
in omnibus quæ faciebat, dixit ad discipulos suos : Ponite vos in cordibus
vestris sermones istos : Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus
hominum. 45 At illi ignorabant verbum istud, et erat velatum ante eos ut non
sentirent illud : et timebant eum interrogare de hoc verbo.
46 Intravit autem cogitatio in eos quis eorum major esset. 47 At Jesus videns
cogitationes cordis illorum, apprehendit puerum, et statuit illum secus se, 48 et
ait illis : Quicumque susceperit puerum istum in nomine meo, me recipit : et
quicumque me receperit, recipit eum qui me misit. Nam qui minor est inter
vos omnes, hic major est.
49 Respondens autem Joannes dixit : Præceptor, vidimus quemdam in
nomine tuo ejicientem dæmonia, et prohibuimus eum : quia non sequitur nobiscum.
50 Et ait ad illum Jesus : Nolite prohibere : qui enim non est adversum
vos, pro vobis est.
51 Factum est autem dum complerentur dies assumptionis ejus, et ipse faciem
suam firmavit ut iret in Jerusalem. 52 Et misit nuntios ante conspectum
suum : et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut parerent illi. 53 Et
non receperunt eum, quia facies ejus erat euntis in Jerusalem. 54 Cum vidissent
autem discipuli ejus Jacobus et Joannes, dixerunt : Domine, vis dicimus
ut ignis descendat de cælo, et consumat illos ? 55 Et conversus increpavit illos,
dicens : Nescitis cujus spiritus estis. 56 Filius hominis non venit animas
perdere, sed salvare. Et abierunt in aliud castellum.
57 Factum est autem : ambulantibus illis in via, dixit quidam ad illum : Sequar
te quocumque ieris. 58 Dixit illi Jesus : Vulpes foveas habent, et volucres
cæli nidos : Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet. 59 Ait autem
ad alterum : Sequere me : ille autem dixit : Domine, permitte mihi primum
ire, et sepelire patrem meum. 60 Dixitque ei Jesus : Sine ut mortui sepeliant
mortuos suos : tu autem vade, et annuntia regnum Dei. 61 Et ait alter : Sequar
te Domine, sed permitte mihi primum renuntiare his quæ domi sunt. 62 Ait
ad illum Jesus : Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respiciens retro,
aptus est regno Dei.
10Post hæc autem designavit Dominus et alios septuaginta duos : et misit
illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum, quo erat
ipse venturus. 2 Et dicebat illis : Messis quidem multa, operarii autem pauci.
Rogate ergo dominum messis ut mittat operarios in messem suam. 3 Ite : ecce
ego mitto vos sicut agnos inter lupos. 4 Nolite portare sacculum, neque peram,
neque calceamenta, et neminem per viam salutaveritis. 5 In quamcumque
domum intraveritis, primum dicite : Pax huic domui : 6 et si ibi fuerit filius
pacis, requiescet super illum pax vestra : sin autem, ad vos revertetur. 7 In
eadem autem domo manete, edentes et bibentes quæ apud illos sunt : dignus
est enim operarius mercede sua. Nolite transire de domo in domum. 8 Et in
quamcumque civitatem intraveritis, et susceperint vos, manducate quæ apponuntur
vobis : 9 et curate infirmos, qui in illa sunt, et dicite illis : Appropinquavit
in vos regnum Dei. 10 In quamcumque autem civitatem intraveritis, et
non susceperint vos, exeuntes in plateas ejus, dicite : 11 Etiam pulverem, qui
adhæsit nobis de civitate vestra, extergimus in vos : tamen hoc scitote, quia
1321
Lucas
appropinquavit regnum Dei. 12 Dico vobis, quia Sodomis in die illa remissius
erit, quam illi civitati.
13 Væ tibi Corozain ! væ tibi Bethsaida ! quia si in Tyro et Sidone factæ
fuissent virtutes quæ factæ sunt in vobis, olim in cilicio et cinere sedentes
poeniterent. 14 Verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in judicio, quam
vobis. 15 Et tu Capharnaum, usque ad cælum exaltata, usque ad infernum
demergeris. 16 Qui vos audit, me audit : et qui vos spernit, me spernit. Qui
autem me spernit, spernit eum qui misit me.
17 Reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio, dicentes : Domine,
etiam dæmonia subjiciuntur nobis in nomine tuo. 18 Et ait illis : Videbam
Satanam sicut fulgor de cælo cadentem. 19 Ecce dedi vobis potestatem calcandi
supra serpentes, et scorpiones, et super omnem virtutem inimici : et
nihil vobis nocebit. 20 Verumtamen in hoc nolite gaudere quia spiritus vobis
subjiciuntur : gaudete autem, quod nomina vestra scripta sunt in cælis.
21 In ipsa hora exsultavit Spiritu Sancto, et dixit : Confiteor tibi Pater,
Domine cæli et terræ, quod abscondisti hæc a sapientibus et prudentibus, et
revelasti ea parvulis. Etiam Pater : quoniam sic placuit ante te. 22 Omnia mihi
tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit quis sit Filius, nisi Pater : et quis sit
Pater, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 23 Et conversus ad discipulos
suos, dixit : Beati oculi qui vident quæ vos videtis. 24 Dico enim vobis quod
multi prophetæ et reges voluerunt videre quæ vos videtis, et non viderunt :
et audire quæ auditis, et non audierunt.
25 Et ecce quidam legisperitus surrexit tentans illum, et dicens : Magister,
quid faciendo vitam æternam possidebo ? 26 At ille dixit ad eum : In lege quid
scriptum est ? quomodo legis ? 27 Ille respondens dixit : Diliges Dominum
Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus virtutibus
tuis, et ex omni mente tua : et proximum tuum sicut teipsum. 28 Dixitque illi :
Recte respondisti : hoc fac, et vives.
29 Ille autem volens justificare seipsum, dixit ad Jesum : Et quis est meus
proximus ? 30 Suscipiens autem Jesus, dixit : Homo quidam descendebat ab
Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum :
et plagis impositis abierunt semivivo relicto. 31 Accidit autem ut sacerdos
quidam descenderet eadem via : et viso illo præterivit. 32 Similiter et Levita,
cum esset secus locum, et videret eum, pertransiit. 33 Samaritanus autem
quidam iter faciens, venit secus eum : et videns eum, misericordia motus
est. 34 Et appropians alligavit vulnera ejus, infundens oleum et vinum : et
imponens illum in jumentum suum, duxit in stabulum, et curam ejus egit.
35 Et altera die protulit duos denarios, et dedit stabulario, et ait : Curam illius
habe : et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi. 36 Quis
horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui incidit in latrones ? 37 At
ille dixit : Qui fecit misericordiam in illum. Et ait illi Jesus : Vade, et tu fac
similiter.
38 Factum est autem, dum irent, et ipse intravit in quoddam castellum : et
mulier quædam, Martha nomine, excepit illum in domum suam, 39 et huic erat
soror nomine Maria, quæ etiam sedens secus pedes Domini, audiebat verbum
illius. 40 Martha autem satagebat circa frequens ministerium : quæ stetit, et
ait : Domine, non est tibi curæ quod soror mea reliquit me solam ministrare ?
dic ergo illi ut me adjuvet. 41 Et respondens dixit illi Dominus : Martha,
Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima, 42 porro unum est necessarium.
Maria optimam partem elegit, quæ non auferetur ab ea.
1322
Lucas
11 Et factum est : cum esset in quodam loco orans, ut cessavit, dixit unus
ex discipulis ejus ad eum : Domine, doce nos orare, sicut docuit et
Joannes discipulos suos. 2 Et ait illis : Cum oratis, dicite : Pater, sanctificetur
nomen tuum. Adveniat regnum tuum. 3 Panem nostrum quotidianum da
nobis hodie. 4 Et dimitte nobis peccata nostra, siquidem et ipsi dimittimus
omni debenti nobis. Et ne nos inducas in tentationem.
5 Et ait ad illos : Quis vestrum habebit amicum, et ibit ad illum media
nocte, et dicet illi : Amice, commoda mihi tres panes, 6 quoniam amicus meus
venit de via ad me, et non habeo quod ponam ante illum, 7 et ille de intus
respondens dicat : Noli mihi molestus esse, jam ostium clausum est, et pueri
mei mecum sunt in cubili : non possum surgere, et dare tibi. 8 Et si ille perseveraverit
pulsans : dico vobis, etsi non dabit illi surgens eo quod amicus ejus
sit, propter improbitatem tamen ejus surget, et dabit illi quotquot habet necessarios.
9 Et ego dico vobis : Petite, et dabitur vobis ; quærite, et invenietis ;
pulsate, et aperietur vobis. 10 Omnis enim qui petit, accipit : et qui quærit,
invenit : et pulsanti aperietur. 11 Quis autem ex vobis patrem petit panem,
numquid lapidem dabit illi ? aut piscem, numquid pro pisce serpentem dabit
illi ? 12 aut si petierit ovum, numquid porriget illi scorpionem ? 13 Si ergo vos,
cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris : quanto magis Pater vester
de cælo dabit spiritum bonum petentibus se ?
14 Et erat ejiciens dæmonium, et illud erat mutum. Et cum ejecisset dæmonium,
locutus est mutus, et admiratæ sunt turbæ. 15 Quidam autem ex eis
dixerunt : In Beelzebub principe dæmoniorum ejicit dæmonia. 16 Et alii tentantes,
signum de cælo quærebant ab eo. 17 Ipse autem ut vidit cogitationes
eorum, dixit eis : Omne regnum in seipsum divisum desolabitur, et domus
supra domum cadet. 18 Si autem et Satanas in seipsum divisus est, quomodo
stabit regnum ejus ? quia dicitis in Beelzebub me ejicere dæmonia. 19 Si autem
ego in Beelzebub ejicio dæmonia : filii vestri in quo ejiciunt ? ideo ipsi judices
vestri erunt. 20 Porro si in digito Dei ejicio dæmonia : profecto pervenit in vos
regnum Dei. 21 Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quæ
possidet. 22 Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma ejus
auferet, in quibus confidebat, et spolia ejus distribuet. 23 Qui non est mecum,
contra me est : et qui non colligit mecum, dispergit. 24 Cum immundus spiritus
exierit de homine, ambulat per loca inaquosa, quærens requiem : et non
inveniens dicit : Revertar in domum meam unde exivi. 25 Et cum venerit,
invenit eam scopis mundatam, et ornatam. 26 Tunc vadit, et assumit septem
alios spiritus secum, nequiores se, et ingressi habitant ibi. Et fiunt novissima
hominis illius pejora prioribus.
27 Factum est autem, cum hæc diceret : extollens vocem quædam mulier
de turba dixit illi : Beatus venter qui te portavit, et ubera quæ suxisti. 28 At
ille dixit : Quinimmo beati, qui audiunt verbum Dei et custodiunt illud.
29 Turbis autem concurrentibus coepit dicere : Generatio hæc, generatio
nequam est : signum quærit, et signum non dabitur ei, nisi signum Jonæ
prophetæ. 30 Nam sicut fuit Jonas signum Ninivitis, ita erit et Filius hominis
generationi isti. 31 Regina austri surget in judicio cum viris generationis
hujus, et condemnabit illos : quia venit a finibus terræ audire sapientiam Salomonis
: et ecce plus quam Salomon hic. 32 Viri Ninivitæ surgent in judicio
cum generatione hac, et condemnabunt illam : quia poenitentiam egerunt ad
prædicationem Jonæ, et ecce plus quam Jonas hic.
1323
Lucas
33 Nemo lucernam accendit, et in abscondito ponit, neque sub modio : sed
supra candelabrum, ut qui ingrediuntur, lumen videant. 34 Lucerna corporis
tui est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum lucidum
erit : si autem nequam fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit. 35 Vide ergo
ne lumen quod in te est, tenebræ sint. 36 Si ergo corpus tuum totum lucidum
fuerit, non habens aliquam partem tenebrarum, erit lucidum totum, et sicut
lucerna fulgoris illuminabit te. 37 Et cum loqueretur, rogavit illum quidam
pharisæus ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit.
38 Pharisæus autem coepit intra se reputans dicere, quare non baptizatus
esset ante prandium. 39 Et ait Dominus ad illum : Nunc vos pharisæi, quod
deforis est calicis et catini, mundatis : quod autem intus est vestrum, plenum
est rapina et iniquitate. 40 Stulti ! nonne qui fecit quod deforis est, etiam id
quod deintus est fecit ? 41 Verumtamen quod superest, date eleemosynam :
et ecce omnia munda sunt vobis. 42 Sed væ vobis, pharisæis, quia decimatis
mentham, et rutam, et omne olus, et præteritis judicium et caritatem Dei : hæc
autem oportuit facere, et illa non omittere. 43 Væ vobis, pharisæis, quia diligitis
primas cathedras in synagogis, et salutationes in foro. 44 Væ vobis, quia
estis ut monumenta, quæ non apparent, et homines ambulantes supra, nesciunt.
45 Respondens autem quidam ex legisperitis, ait illi : Magister, hæc dicens
etiam contumeliam nobis facis. 46 At ille ait : Et vobis legisperitis væ : quia
oneratis homines oneribus, quæ portare non possunt, et ipsi uno digito vestro
non tangitis sarcinas. 47 Væ vobis, qui ædificatis monumenta prophetarum :
patres autem vestri occiderunt illos. 48 Profecto testificamini quod consentitis
operibus patrum vestrorum : quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos autem
ædificatis eorum sepulchra. 49 Propterea et sapientia Dei dixit : Mittam ad
illos prophetas, et apostolos, et ex illis occident, et persequentur : 50 ut inquiratur
sanguis omnium prophetarum, qui effusus est a constitutione mundi
a generatione ista, 51 a sanguine Abel, usque ad sanguinem Zachariæ, qui
periit inter altare et ædem. Ita dico vobis, requiretur ab hac generatione. 52 Væ
vobis, legisperitis, quia tulistis clavem scientiæ : ipsi non introistis, et eos qui
introibant, prohibuistis. 53 Cum autem hæc ad illos diceret, coeperunt pharisæi
et legisperiti graviter insistere, et os ejus opprimere de multis, 54 insidiantes
ei, et quærentes aliquid capere de ore ejus, ut accusarent eum.
12 Multis autem turbis circumstantibus, ita ut se invicem conculcarent,
coepit dicere ad discipulos suos : Attendite a fermento pharisæorum,
quod est hypocrisis. 2 Nihil autem opertum est, quod non reveletur : neque
absconditum, quod non sciatur. 3 Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine
dicentur : et quod in aurem locuti estis in cubiculis, prædicabitur in tectis.
4 Dico autem vobis amicis meis : Ne terreamini ab his qui occidunt corpus,
et post hæc non habent amplius quid faciant. 5 Ostendam autem vobis quem
timeatis : timete eum qui, postquam occiderit, habet potestatem mittere in
gehennam : ita dico vobis, hunc timete. 6 Nonne quinque passeres veneunt
dipondio, et unus ex illis non est in oblivione coram Deo ? 7 sed et capilli
capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo timere : multis passeribus
pluris estis vos.
8 Dico autem vobis : Omnis quicumque confessus fuerit me coram hominibus,
et Filius hominis confitebitur illum coram angelis Dei : 9 qui autem
negaverit me coram hominibus, negabitur coram angelis Dei. 10 Et omnis qui
dicit verbum in Filium hominis, remittetur illi : ei autem qui in Spiritum Sanc-
1324
Lucas
tum blasphemaverit, non remittetur. 11 Cum autem inducent vos in synagogas,
et ad magistratus, et potestates, nolite solliciti esse qualiter, aut quid respondeatis,
aut quid dicatis. 12 Spiritus enim Sanctus docebit vos in ipsa hora quid
oporteat vos dicere. 13 Ait autem ei quidam de turba : Magister, dic fratri meo
ut dividat mecum hæreditatem. 14 At ille dixit illi : Homo, quis me constituit
judicem, aut divisorem super vos ?
15 Dixitque ad illos : Videte, et cavete ab omni avaritia : quia non in abundantia
cujusquam vita ejus est ex his quæ possidet. 16 Dixit autem similitudinem
ad illos, dicens : Hominis cujusdam divitis uberes fructus ager attulit
: 17 et cogitabat intra se dicens : Quid faciam, quia non habeo quo congregem
fructus meos ? 18 Et dixit : Hoc faciam : destruam horrea mea, et
majora faciam : et illuc congregabo omnia quæ nata sunt mihi, et bona mea,
19 et dicam animæ meæ : Anima, habes multa bona posita in annos plurimos :
requiesce, comede, bibe, epulare. 20 Dixit autem illi Deus : Stulte, hac nocte
animam tuam repetunt a te : quæ autem parasti, cujus erunt ? 21 Sic est qui
sibi thesaurizat, et non est in Deum dives.
22 Dixitque ad discipulos suos : Ideo dico vobis, nolite solliciti esse animæ
vestræ quid manducetis, neque corpori quid induamini. 23 Anima plus est
quam esca, et corpus plus quam vestimentum. 24 Considerate corvos, quia
non seminant, neque metunt, quibus non est cellarium, neque horreum, et
Deus pascit illos. Quanto magis vos pluris estis illis ? 25 Quis autem vestrum
cogitando potest adjicere ad staturam suam cubitum unum ? 26 Si ergo neque
quod minimum est potestis, quid de ceteris solliciti estis ? 27 Considerate lilia
quomodo crescunt : non laborant, neque nent : dico autem vobis, nec Salomon
in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex istis. 28 Si autem foenum, quod
hodie est in agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit : quanto magis
vos pusillæ fidei ? 29 Et vos nolite quærere quid manducetis, aut quid bibatis :
et nolite in sublime tolli : 30 hæc enim omnia gentes mundi quærunt. Pater
autem vester scit quoniam his indigetis. 31 Verumtamen quærite primum regnum
Dei, et justitiam ejus : et hæc omnia adjicientur vobis. 32 Nolite timere
pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum. 33 Vendite quæ
possidetis, et date eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non veterascunt,
thesaurum non deficientem in cælis : quo fur non appropriat, neque tinea
corrumpit. 34 Ubi enim thesaurus vester est, ibi et cor vestrum erit.
35 Sint lumbi vestri præcincti, et lucernæ ardentes in manibus vestris, 36 et
vos similes hominibus exspectantibus dominum suum quando revertatur a
nuptiis : ut, cum venerit et pulsaverit, confestim aperiant ei. 37 Beati servi
illi quos, cum venerit dominus, invenerit vigilantes : amen dico vobis, quod
præcinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis. 38 Et si
venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati
sunt servi illi. 39 Hoc autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias, qua hora
fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam. 40 Et
vos estote parati : quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet. 41 Ait
autem ei Petrus : Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an et ad omnes ?
42 Dixit autem Dominus : Quis, putas, est fidelis dispensator, et prudens,
quem constituit dominus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici
mensuram ? 43 Beatus ille servus quem, cum venerit dominus, invenerit ita
facientem. 44 Vere dico vobis, quoniam supra omnia quæ possidet, constituet
illum. 45 Quod si dixerit servus ille in corde suo : Moram facit dominus meus
venire : et coeperit percutere servos, et ancillas, et edere, et bibere, et inebri-
1325
Lucas
ari : 46 veniet dominus servi illius in die qua non sperat, et hora qua nescit,
et dividet eum, partemque ejus cum infidelibus ponet. 47 Ille autem servus
qui cognovit voluntatem domini sui, et non præparavit, et non facit secundum
voluntatem ejus, vapulabit multis : 48 qui autem non cognovit, et fecit
digna plagis, vapulabit paucis. Omni autem cui multum datum est, multum
quæretur ab eo : et cui commendaverunt multum, plus petent ab eo.
49 Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur ? 50 Baptismo
autem habeo baptizari : et quomodo coarctor usque dum perficiatur ?
51 Putatis quia pacem veni dare in terram ? non, dico vobis, sed separationem :
52 erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres
53 dividentur : pater in filium, et filius in patrem suum, mater in filiam, et filia
in matrem, socrus in nurum suam, et nurus in socrum suam.
54 Dicebat autem et ad turbas : Cum videritis nubem orientem ab occasu,
statim dicitis : Nimbus venit : et ita fit. 55 Et cum austrum flantem, dicitis :
Quia æstus erit : et fit. 56 Hypocritæ ! faciem cæli et terræ nostis probare :
hoc autem tempus quomodo non probatis ? 57 quid autem et a vobis ipsis non
judicatis quod justum est ?
58 Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam
liberari ab illo, ne forte trahat te ad judicem, et judex tradat te exactori, et exactor
mittat te in carcerem. 59 Dico tibi, non exies inde, donec etiam novissimum
minutum reddas.
13Aderant autem quidam ipso in tempore, nuntiantes illi de Galilæis, quorum
sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis eorum. 2 Et respondens
dixit illis : Putatis quod hi Galilæi præ omnibus Galilæis peccatores fuerint,
quia talia passi sunt ? 3 Non, dico vobis : sed nisi poenitentiam habueritis,
omnes similiter peribitis. 4 Sicut illi decem et octo, supra quos cecidit turris
in Silo¨e, et occidit eos : putatis quia et ipsi debitores fuerint præter omnes
homines habitantes in Jerusalem ? 5 Non, dico vobis : sed si poenitentiam non
egeritis, omnes similiter peribitis.
6 Dicebat autem et hanc similitudinem : Arborem fici habebat quidam
plantatam in vinea sua, et venit quærens fructum in illa, et non invenit. 7 Dixit
autem ad cultorem vineæ : Ecce anni tres sunt ex quo venio quærens fructum
in ficulnea hac, et non invenio : succide ergo illam : ut quid etiam terram
occupat ? 8 At ille respondens, dicit illi : Domine dimitte illam et hoc anno,
usque dum fodiam circa illam, et mittam stercora, 9 et siquidem fecerit
fructum : sin autem, in futurum succides eam.
10 Erat autem docens in synagoga eorum sabbatis. 11 Et ecce mulier, quæ
habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo : et erat inclinata, nec omnino
poterat sursum respicere. 12 Quam cum videret Jesus, vocavit eam ad se, et
ait illi : Mulier, dimissa es ab infirmitate tua. 13 Et imposuit illi manus, et confestim
erecta est, et glorificabat Deum. 14 Respondens autem archisynagogus,
indignans quia sabbato curasset Jesus, dicebat turbæ : Sex dies sunt in quibus
oportet operari : in his ergo venite, et curamini, et non in die sabbati. 15 Respondens
autem ad illum Dominus, dixit : Hypocritæ, unusquisque vestrum
sabbato non solvit bovem suum, aut asinum a præsepio, et ducit adaquare ?
16 Hanc autem filiam Abrahæ, quam alligavit Satanas, ecce decem et octo annis,
non oportuit solvi a vinculo isto die sabbati ? 17 Et cum hæc diceret,
erubescebant omnes adversarii ejus : et omnis populus gaudebat in universis,
quæ gloriose fiebant ab eo.
1326
Lucas
18 Dicebat ergo : Cui simile est regnum Dei, et cui simile æstimabo illud ?
19 Simile est grano sinapis, quod acceptum homo misit in hortum suum, et
crevit, et factum est in arborem magnam : et volucres cæli requieverunt in
ramis ejus. 20 Et iterum dixit : Cui simile æstimabo regnum Dei ? 21 Simile
est fermento, quod acceptum mulier abscondit in farinæ sata tria, donec
fermentaretur totum.
22 Et ibat per civitates et castella, docens, et iter faciens in Jerusalem. 23 Ait
autem illi quidam : Domine, si pauci sunt, qui salvantur ? Ipse autem dixit
ad illos : 24 Contendite intrare per angustam portam : quia multi, dico vobis,
quærent intrare, et non poterunt. 25 Cum autem intraverit paterfamilias, et
clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare ostium, dicentes : Domine,
aperi nobis : et respondens dicet vobis : Nescio vos unde sitis : 26 tunc incipietis
dicere : Manducavimus coram te, et bibimus, et in plateis nostris docuisti.
27 Et dicet vobis : Nescio vos unde sitis : discedite a me omnes operarii iniquitatis.
28 Ibi erit fletus et stridor dentium : cum videritis Abraham, et Isaac, et
Jacob, et omnes prophetas in regno Dei, vos autem expelli foras. 29 Et venient
ab oriente, et occidente, et aquilone, et austro, et accumbent in regno Dei. 30 Et
ecce sunt novissimi qui erunt primi, et sunt primi qui erunt novissimi.
31 In ipsa die accesserunt quidam pharisæorum, dicentes illi : Exi, et vade
hinc : quia Herodes vult te occidere. 32 Et ait illis : Ite, et dicite vulpi illi : Ecce
ejicio dæmonia, et sanitates perficio hodie, et cras, et tertia die consummor.
33 Verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti die ambulare : quia non
capit prophetam perire extra Jerusalem. 34 Jerusalem, Jerusalem, quæ occidis
prophetas, et lapidas eos qui mittuntur ad te, quoties volui congregare filios
tuos quemadmodum avis nidum suum sub pennis, et noluisti ? 35 Ecce relinquetur
vobis domus vestra deserta. Dico autem vobis, quia non videbitis me
donec veniat cum dicetis : Benedictus qui venit in nomine Domini.
14 Et factum est cum intraret Jesus in domum cujusdam principis pharisæorum
sabbato manducare panem, et ipsi observabant eum. 2 Et ecce
homo quidam hydropicus erat ante illum. 3 Et respondens Jesus dixit ad legisperitos
et pharisæos, dicens : Si licet sabbato curare ? 4 At illi tacuerunt. Ipse
vero apprehensum sanavit eum, ac dimisit. 5 Et respondens ad illos dixit : Cujus
vestrum asinus, aut bos in puteum cadet, et non continuo extrahet illum
die sabbati ? 6 Et non poterant ad hæc respondere illi.
7 Dicebat autem et ad invitatos parabolam, intendens quomodo primos
accubitus eligerent, dicens ad illos : 8 Cum invitatus fueris ad nuptias, non
discumbas in primo loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab illo. 9 Et veniens
is, qui te et illum vocavit, dicat tibi : Da huic locum : et tunc incipias
cum rubore novissimum locum tenere. 10 Sed cum vocatus fueris, vade, recumbe
in novissimo loco : ut, cum venerit qui te invitavit, dicat tibi : Amice,
ascende superius. Tunc erit tibi gloria coram simul discumbentibus : 11 quia
omnis, qui se exaltat, humiliabitur : et qui se humiliat, exaltabitur.
12 Dicebat autem et ei, qui invitaverat : Cum facis prandium, aut coenam,
noli vocare amicos tuos, neque fratres tuos, neque cognatos, neque vicinos
divites : ne forte te et ipsi reinvitent, et fiat tibi retributio ; 13 sed cum facis
convivium, voca pauperes, debiles, claudos, et cæcos : 14 et beatus eris, quia
non habent retribuere tibi : retribuetur enim tibi in resurrectione justorum.
15 Hæc cum audisset quidam de simul discumbentibus, dixit illi : Beatus
qui manducabit panem in regno Dei. 16 At ipse dixit ei : Homo quidam fecit
1327
Lucas
coenam magnam, et vocavit multos. 17 Et misit servum suum hora coenæ dicere
invitatis ut venirent, quia jam parata sunt omnia. 18 Et coeperunt simul omnes
excusare. Primus dixit ei : Villam emi, et necesse habeo exire, et videre illam :
rogo te, habe me excusatum. 19 Et alter dixit : Juga boum emi quinque, et eo
probare illa : rogo te, habe me excusatum. 20 Et alius dixit : Uxorem duxi,
et ideo non possum venire. 21 Et reversus servus nuntiavit hæc domino suo.
Tunc iratus paterfamilias, dixit servo suo : Exi cito in plateas et vicos civitatis :
et pauperes, ac debiles, et cæcos, et claudos introduc huc. 22 Et ait servus :
Domine, factum est ut imperasti, et adhuc locus est. 23 Et ait dominus servo :
Exi in vias, et sæpes : et compelle intrare, ut impleatur domus mea. 24 Dico
autem vobis quod nemo virorum illorum qui vocati sunt, gustabit coenam
meam.
25 Ibant autem turbæ multæ cum eo : et conversus dixit ad illos : 26 Si
quis venit ad me, et non odit patrem suum, et matrem, et uxorem, et filios,
et fratres, et sorores, adhuc autem et animam suam, non potest meus esse
discipulus. 27 Et qui non bajulat crucem suam, et venit post me, non potest
meus esse discipulus. 28 Quis enim ex vobis volens turrim ædificare, non prius
sedens computat sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad perficiendum,
29 ne, posteaquam posuerit fundamentum, et non potuerit perficere, omnes
qui vident, incipiant illudere ei, 30 dicentes : Quia hic homo coepit ædificare,
et non potuit consummare ? 31 Aut quis rex iturus committere bellum adversus
alium regem, non sedens prius cogitat, si possit cum decem millibus occurrere
ei, qui cum viginti millibus venit ad se ? 32 Alioquin adhuc illo longe agente,
legationem mittens rogat ea quæ pacis sunt. 33 Sic ergo omnis ex vobis, qui non
renuntiat omnibus quæ possidet, non potest meus esse discipulus. 34 Bonum
est sal : si autem sal evanuerit, in quo condietur ? 35 Neque in terram, neque
in sterquilinium utile est, sed foras mittetur. Qui habet aures audiendi, audiat.
15 Erant autem appropinquantes ei publicani, et peccatores ut audirent
illum. 2 Et murmurabant pharisæi, et scribæ, dicentes : Quia hic peccatores
recipit, et manducat cum illis. 3 Et ait ad illos parabolam istam dicens :
4 Quis ex vobis homo, qui habet centum oves, et si perdiderit unam ex illis,
nonne dimittit nonaginta novem in deserto, et vadit ad illam quæ perierat,
donec inveniat eam ? 5 Et cum invenerit eam, imponit in humeros suos gaudens
: 6 et veniens domum convocat amicos et vicinos, dicens illis : Congratulamini
mihi, quia inveni ovem meam, quæ perierat. 7 Dico vobis quod ita
gaudium erit in cælo super uno peccatore poenitentiam agente, quam super
nonaginta novem justis, qui non indigent poenitentia.
8 Aut quæ mulier habens drachmas decem, si perdiderit drachmam unam,
nonne accendit lucernam, et everrit domum, et quærit diligenter, donec inveniat
? 9 Et cum invenerit convocat amicas et vicinas, dicens : Congratulamini
mihi, quia inveni drachmam quam perdideram. 10 Ita, dico vobis, gaudium
erit coram angelis Dei super uno peccatore poenitentiam agente.
11 Ait autem : Homo quidam habuit duos filios : 12 et dixit adolescentior ex
illis patri : Pater, da mihi portionem substantiæ, quæ me contingit. Et divisit
illis substantiam. 13 Et non post multos dies, congregatis omnibus, adolescentior
filius peregre profectus est in regionem longinquam, et ibi dissipavit
substantiam suam vivendo luxuriose. 14 Et postquam omnia consummasset,
facta est fames valida in regione illa, et ipse coepit egere. 15 Et abiit, et adhæsit
uni civium regionis illius : et misit illum in villam suam ut pasceret porcos.
1328
Lucas
16 Et cupiebat implere ventrem suum de siliquis, quas porci manducabant : et
nemo illi dabat. 17 In se autem reversus, dixit : Quanti mercenarii in domo
patris mei abundant panibus, ego autem hic fame pereo ! 18 surgam, et ibo
ad patrem meum, et dicam ei : Pater, peccavi in cælum, et coram te : 19 jam
non sum dignus vocari filius tuus : fac me sicut unum de mercenariis tuis.
20 Et surgens venit ad patrem suum. Cum autem adhuc longe esset, vidit illum
pater ipsius, et misericordia motus est, et accurrens cecidit super collum
ejus, et osculatus est eum. 21 Dixitque ei filius : Pater, peccavi in cælum, et
coram te : jam non sum dignus vocari filius tuus. 22 Dixit autem pater ad servos
suos : Cito proferte stolam primam, et induite illum, et date annulum in
manum ejus, et calceamenta in pedes ejus : 23 et adducite vitulum saginatum,
et occidite, et manducemus, et epulemur : 24 quia hic filius meus mortuus erat,
et revixit : perierat, et inventus est. Et coeperunt epulari. 25 Erat autem filius
ejus senior in agro : et cum veniret, et appropinquaret domui, audivit symphoniam
et chorum : 26 et vocavit unum de servis, et interrogavit quid hæc
essent. 27 Isque dixit illi : Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum,
quia salvum illum recepit. 28 Indignatus est autem, et nolebat introire.
Pater ergo illius egressus, coepit rogare illum. 29 At ille respondens, dixit patri
suo : Ecce tot annis servio tibi, et numquam mandatum tuum præterivi : et
numquam dedisti mihi hædum ut cum amicis meis epularer. 30 Sed postquam
filius tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum meretricibus, venit, occidisti
illi vitulum saginatum. 31 At ipse dixit illi : Fili, tu semper mecum es, et
omnia mea tua sunt : 32 epulari autem, et gaudere oportebat, quia frater tuus
hic mortuus erat, et revixit ; perierat, et inventus est.
16 Dicebat autem et ad discipulos suos : Homo quidam erat dives, qui
habebat villicum : et hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset
bona ipsius. 2 Et vocavit illum, et ait illi : Quid hoc audio de te ? redde
rationem villicationis tuæ : jam enim non poteris villicare. 3 Ait autem villicus
intra se : Quid faciam, quia dominus meus aufert a me villicationem ?
Fodere non valeo, mendicare erubesco. 4 Scio quid faciam, ut, cum amotus
fuero a villicatione, recipiant me in domos suas. 5 Convocatis itaque singulis
debitoribus domini sui, dicebat primo : Quantum debes domino meo ? 6 At
ille dixit : Centum cados olei. Dixitque illi : Accipe cautionem tuam : et sede
cito, scribe quinquaginta. 7 Deinde alii dixit : Tu vero quantum debes ? Qui
ait : Centum coros tritici. Ait illi : Accipe litteras tuas, et scribe octoginta. 8 Et
laudavit dominus villicum iniquitatis, quia prudenter fecisset : quia filii hujus
sæculi prudentiores filiis lucis in generatione sua sunt. 9 Et ego vobis dico :
facite vobis amicos de mammona iniquitatis : ut, cum defeceritis, recipiant
vos in æterna tabernacula. 10 Qui fidelis est in minimo, et in majori fidelis
est : et qui in modico iniquus est, et in majori iniquus est. 11 Si ergo in iniquo
mammona fideles non fuistis quod verum est, quis credet vobis ? 12 Et si in
alieno fideles non fuistis, quod vestrum est, quis dabit vobis ? 13 Nemo servus
potest duobus dominis servire : aut enim unum odiet, et alterum diliget : aut
uni adhærebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et mammonæ.
14 Audiebant autem omnia hæc pharisæi, qui erant avari : et deridebant
illum. 15 Et ait illis : Vos estis qui justificatis vos coram hominibus : Deus
autem novit corda vestra : quia quod hominibus altum est, abominatio est
ante Deum. 16 Lex et prophetæ usque ad Joannem : ex eo regnum Dei evangelizatur,
et omnis in illud vim facit. 17 Facilius est autem cælum et terram
1329
Lucas
præterire, quam de lege unum apicem cadere. 18 Omnis qui dimittit uxorem
suam et alteram ducit, moechatur : et qui dimissam a viro ducit, moechatur.
19 Homo quidam erat dives, qui induebatur purpura et bysso, et epulabatur
quotidie splendide. 20 Et erat quidam mendicus, nomine Lazarus, qui jacebat
ad januam ejus, ulceribus plenus, 21 cupiens saturari de micis quæ cadebant de
mensa divitis, et nemo illi dabat : sed et canes veniebant, et lingebant ulcera
ejus. 22 Factum est autem ut moreretur mendicus, et portaretur ab angelis
in sinum Abrahæ. Mortuus est autem et dives, et sepultus est in inferno.
23 Elevans autem oculos suos, cum esset in tormentis, vidit Abraham a longe,
et Lazarum in sinu ejus : 24 et ipse clamans dixit : Pater Abraham, miserere
mei, et mitte Lazarum ut intingat extremum digiti sui in aquam, ut refrigeret
linguam meam, quia crucior in hac flamma. 25 Et dixit illi Abraham : Fili,
recordare quia recepisti bona in vita tua, et Lazarus similiter mala : nunc
autem hic consolatur, tu vero cruciaris : 26 et in his omnibus inter nos et
vos chaos magnum firmatum est : ut hi qui volunt hinc transire ad vos, non
possint, neque inde huc transmeare. 27 Et ait : Rogo ergo te, pater, ut mittas
eum in domum patris mei : 28 habeo enim quinque fratres : ut testetur illis,
ne et ipsi veniant in hunc locum tormentorum. 29 Et ait illi Abraham : Habent
Moysen et prophetas : audiant illos. 30 At ille dixit : Non, pater Abraham : sed
si quis ex mortuis ierit ad eos, poenitentiam agent. 31 Ait autem illi : Si Moysen
et prophetas non audiunt, neque si quis ex mortuis resurrexerit, credent.
17 Et ait ad discipulos suos : Impossibile est ut non veniant scandala : væ
autem illi per quem veniunt. 2 Utilius est illi si lapis molaris imponatur
circa collum ejus, et projiciatur in mare quam ut scandalizet unum de pusillis
istis. 3 Attendite vobis : Si peccaverit in te frater tuus, increpa illum : et
si poenitentiam egerit, dimitte illi. 4 Et si septies in die peccaverit in te, et
septies in die conversus fuerit ad te, dicens : Poenitet me, dimitte illi. 5 Et
dixerunt apostoli Domino : Adauge nobis fidem. 6 Dixit autem Dominus :
Si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis huic arbori moro : Eradicare,
et transplantare in mare, et obediet vobis. 7 Quis autem vestrum habens
servum arantem aut pascentem, qui regresso de agro dicat illi : Statim transi,
recumbe : 8 et non dicat ei : Para quod coenem, et præcinge te, et ministra mihi
donec manducem, et bibam, et post hæc tu manducabis, et bibes ? 9 Numquid
gratiam habet servo illi, quia fecit quæ ei imperaverat ? 10 non puto. Sic et vos
cum feceritis omnia quæ præcepta sunt vobis, dicite : Servi inutiles sumus :
quod debuimus facere, fecimus.
11 Et factum est, dum iret in Jerusalem, transibat per mediam Samariam et
Galilæam. 12 Et cum ingrederetur quoddam castellum, occurrerunt ei decem
viri leprosi, qui steterunt a longe : 13 et levaverunt vocem, dicentes : Jesu præceptor,
miserere nostri. 14 Quos ut vidit, dixit : Ite, ostendite vos sacerdotibus.
Et factum est, dum irent, mundati sunt. 15 Unus autem ex illis, ut vidit quia
mundatus est, regressus est, cum magna voce magnificans Deum, 16 et cecidit
in faciem ante pedes ejus, gratias agens : et hic erat Samaritanus. 17 Respondens
autem Jesus, dixit : Nonne decem mundati sunt ? et novem ubi sunt ?
18 Non est inventus qui rediret, et daret gloriam Deo, nisi hic alienigena. 19 Et
ait illi : Surge, vade : quia fides tua te salvum fecit.
20 Interrogatus autem a pharisæis : Quando venit regnum Dei ? respondens
eis, dixit : Non venit regnum Dei cum observatione : 21 neque dicent :
Ecce hic, aut ecce illic. Ecce enim regnum Dei intra vos est. 22 Et ait ad discip-
1330
Lucas
ulos suos : Venient dies quando desideretis videre unum diem Filii hominis,
et non videbitis. 23 Et dicent vobis : Ecce hic, et ecce illic. Nolite ire, neque
sectemini : 24 nam, sicut fulgur coruscans de sub cælo in ea quæ sub cælo
sunt, fulget : ita erit Filius hominis in die sua. 25 Primum autem oportet illum
multa pati, et reprobari a generatione hac. 26 Et sicut factum est in diebus
No¨e, ita erit et in diebus Filii hominis : 27 edebant et bibebant : uxores ducebant
et dabantur ad nuptias, usque in diem, qua intravit No¨e in arcam : et
venit diluvium, et perdidit omnes. 28 Similiter sicut factum est in diebus Lot :
edebant et bibebant, emebant et vendebant, plantabant et ædificabant : 29 qua
die autem exiit Lot a Sodomis, pluit ignem et sulphur de cælo, et omnes perdidit
: 30 secundum hæc erit qua die Filius hominis revelabitur. 31 In illa hora,
qui fuerit in tecto, et vasa ejus in domo, ne descendat tollere illa : et qui in
agro, similiter non redeat retro. 32 Memores estote uxoris Lot. 33 Quicumque
quæsierit animam suam salvam facere, perdet illam : et quicumque perdiderit
illam, vivificabit eam. 34 Dico vobis : In illa nocte erunt duo in lecto uno : unus
assumetur, et alter relinquetur : 35 duæ erunt molentes in unum : una assumetur,
et altera relinquetur : duo in agro : unus assumetur, et alter relinquetur.
36 Respondentes dicunt illi : Ubi Domine ? 37 Qui dixit illis : Ubicumque fuerit
corpus, illuc congregabuntur et aquilæ.
18 Dicebat autem et parabolam ad illos, quoniam oportet semper orare
et non deficere, 2 dicens : Judex quidam erat in quadam civitate, qui
Deum non timebat, et hominem non reverebatur. 3 Vidua autem quædam erat
in civitate illa, et veniebat ad eum, dicens : Vindica me de adversario meo.
4 Et nolebat per multum tempus. Post hæc autem dixit intra se : Etsi Deum
non timeo, nec hominem revereor : 5 tamen quia molesta est mihi hæc vidua,
vindicabo illam, ne in novissimo veniens sugillet me. 6 Ait autem Dominus :
Audite quid judex iniquitatis dicit : 7 Deus autem non faciet vindictam electorum
suorum clamantium ad se die ac nocte, et patientiam habebit in illis ?
8 Dico vobis quia cito faciet vindictam illorum. Verumtamen Filius hominis
veniens, putas, inveniet fidem in terra ?
9 Dixit autem et ad quosdam qui in se confidebant tamquam justi, et aspernabantur
ceteros, parabolam istam : 10 Duo homines ascenderunt in templum
ut orarent : unus pharisæus et alter publicanus. 11 Pharisæus stans, hæc
apud se orabat : Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut ceteri hominum :
raptores, injusti, adulteri, velut etiam hic publicanus : 12 jejuno bis in sabbato,
decimas do omnium quæ possideo. 13 Et publicanus a longe stans, nolebat nec
oculos ad cælum levare : sed percutiebat pectus suum, dicens : Deus propitius
esto mihi peccatori. 14 Dico vobis, descendit hic justificatus in domum suam
ab illo : quia omnis qui se exaltat, humiliabitur, et qui se humiliat, exaltabitur.
15 Afferebant autem ad illum et infantes, ut eos tangeret. Quod cum viderent
discipuli, increpabant illos. 16 Jesus autem convocans illos, dixit : Sinite
pueros venire ad me, et nolite vetare eos : talium est enim regnum Dei.
17 Amen dico vobis, quicumque non acceperit regnum Dei sicut puer, non
intrabit in illud.
18 Et interrogavit eum quidam princeps, dicens : Magister bone, quid faciens
vitam æternam possidebo ? 19 Dixit autem ei Jesus : Quid me dicis
bonum ? nemo bonus nisi solus Deus. 20 Mandata nosti : non occides ; non
moechaberis ; non furtum facies ; non falsum testimonium dices ; honora patrem
tuum et matrem. 21 Qui ait : Hæc omnia custodivi a juventute mea.
1331
Lucas
22 Quo audito, Jesus ait ei : Adhuc unum tibi deest : omnia quæcumque habes
vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in cælo : et veni, sequere me.
23 His ille auditis, contristatus est : quia dives erat valde. 24 Videns autem Jesus
illum tristem factum, dixit : Quam difficile, qui pecunias habent, in regnum
Dei intrabunt ! 25 facilius est enim camelum per foramen acus transire quam
divitem intrare in regnum Dei. 26 Et dixerunt qui audiebant : Et quis potest
salvus fieri ? 27 Ait illis : Quæ impossibilia sunt apud homines, possibilia
sunt apud Deum. 28 Ait autem Petrus : Ecce nos dimisimus omnia et secuti
sumus te. 29 Qui dixit eis : Amen dico vobis, nemo est qui reliquit domum,
aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut filios propter regnum Dei, 30 et non
recipiat multo plura in hoc tempore, et in sæculo venturo vitam æternam.
31 Assumpsit autem Jesus duodecim, et ait illis : Ecce ascendimus Jerosolymam,
et consummabuntur omnia quæ scripta sunt per prophetas de Filio hominis
: 32 tradetur enim gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et conspuetur :
33 et postquam flagellaverint, occident eum, et tertia die resurget. 34 Et ipsi
nihil horum intellexerunt, et erat verbum istud absconditum ab eis, et non
intelligebant quæ dicebantur.
35 Factum est autem, cum appropinquaret Jericho, cæcus quidam sedebat
secus viam, mendicans. 36 Et cum audiret turbam prætereuntem, interrogabat
quid hoc esset. 37 Dixerunt autem ei quod Jesus Nazarenus transiret. 38 Et
clamavit, dicens : Jesu, fili David, miserere mei. 39 Et qui præibant, increpabant
eum ut taceret. Ipse vero multo magis clamabat : Fili David, miserere
mei. 40 Stans autem Jesus jussit illum adduci ad se. Et cum appropinquasset,
interrogavit illum, 41 dicens : Quid tibi vis faciam ? At ille dixit : Domine, ut
videam. 42 Et Jesus dixit illi : Respice, fides tua te salvum fecit. 43 Et confestim
vidit, et sequebatur illum magnificans Deum. Et omnis plebs ut vidit, dedit
laudem Deo.
19 Et ingressus perambulabat Jericho. 2 Et ecce vir nomine Zachæus : et
hic princeps erat publicanorum, et ipse dives : 3 et quærebat videre
Jesum, quis esset : et non poterat præ turba, quia statura pusillus erat. 4 Et
præcurrens ascendit in arborem sycomorum ut videret eum : quia inde erat
transiturus. 5 Et cum venisset ad locum, suspiciens Jesus vidit illum, et dixit
ad eum : Zachæe, festinans descende : quia hodie in domo tua oportet me
manere. 6 Et festinans descendit, et excepit illum gaudens. 7 Et cum viderent
omnes, murmurabant, dicentes quod ad hominem peccatorem divertisset.
8 Stans autem Zachæus, dixit ad Dominum : Ecce dimidium bonorum meorum,
Domine, do pauperibus : et si quid aliquem defraudavi, reddo quadruplum.
9 Ait Jesus ad eum : Quia hodie salus domui huic facta est : eo quod et
ipse filius sit Abrahæ. 10 Venit enim Filius hominis quærere, et salvum facere
quod perierat.
11 Hæc illis audientibus adjiciens, dixit parabolam, eo quod esset prope
Jerusalem : et quia existimarent quod confestim regnum Dei manifestaretur.
12 Dixit ergo : Homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam accipere
sibi regnum, et reverti. 13 Vocatis autem decem servis suis, dedit eis decem
mnas, et ait ad illos : Negotiamini dum venio. 14 Cives autem ejus oderant
eum : et miserunt legationem post illum, dicentes : Nolumus hunc regnare
super nos. 15 Et factum est ut rediret accepto regno : et jussit vocari servos,
quibus dedit pecuniam, ut sciret quantum quisque negotiatus esset. 16 Venit
autem primus dicens : Domine, mna tua decem mnas acquisivit. 17 Et ait illi :
1332
Lucas
Euge bone serve, quia in modico fuisti fidelis, eris potestatem habens super
decem civitates. 18 Et alter venit, dicens : Domine, mna tua fecit quinque
mnas. 19 Et huic ait : Et tu esto super quinque civitates. 20 Et alter venit,
dicens : Domine, ecce mna tua, quam habui repositam in sudario : 21 timui
enim te, quia homo austerus es : tollis quod non posuisti, et metis quod non
seminasti. 22 Dicit ei : De ore tuo te judico, serve nequam. Sciebas quod ego
homo austerus sum, tollens quod non posui, et metens quod non seminavi :
23 et quare non dedisti pecuniam meam ad mensam, ut ego veniens cum usuris
utique exegissem illam ? 24 Et astantibus dixit : Auferte ab illo mnam, et date
illi qui decem mnas habet. 25 Et dixerunt ei : Domine, habet decem mnas.
26 Dico autem vobis, quia omni habenti dabitur, et abundabit : ab eo autem
qui non habet, et quod habet auferetur ab eo. 27 Verumtamen inimicos meos
illos, qui noluerunt me regnare super se, adducite huc : et interficite ante me.
28 Et his dictis, præcedebat ascendens Jerosolymam.
29 Et factum est, cum appropinquasset ad Bethphage et Bethaniam, ad
montem qui vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos, 30 dicens : Ite in
castellum quod contra est : in quod intro¨euntes, invenietis pullum asinæ alligatum,
cui nemo umquam hominum sedit : solvite illum, et adducite. 31 Et
si quis vos interrogaverit : Quare solvitis ? sic dicetis ei : Quia Dominus operam
ejus desiderat. 32 Abierunt autem qui missi erant : et invenerunt, sicut
dixit illis, stantem pullum. 33 Solventibus autem illis pullum, dixerunt domini
ejus ad illos : Quid solvitis pullum ? 34 At illi dixerunt : Quia Dominus eum
necessarium habet. 35 Et duxerunt illum ad Jesum. Et jactantes vestimenta
sua supra pullum, imposuerunt Jesum. 36 Eunte autem illo, substernebant
vestimenta sua in via : 37 et cum appropinquaret jam ad descensum montis
Oliveti, coeperunt omnes turbæ discipulorum gaudentes laudare Deum voce
magna super omnibus, quas viderant, virtutibus, 38 dicentes : Benedictus, qui
venit rex in nomine Domini : pax in cælo, et gloria in excelsis. 39 Et quidam
pharisæorum de turbis dixerunt ad illum : Magister, increpa discipulos tuos.
40 Quibus ipse ait : Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt.
41 Et ut appropinquavit, videns civitatem flevit super illam, dicens : 42 Quia
si cognovisses et tu, et quidem in hac die tua, quæ ad pacem tibi : nunc autem
abscondita sunt ab oculis tuis. 43 Quia venient dies in te : et circumdabunt
te inimici tui vallo, et circumdabunt te : et coangustabunt te undique : 44 et
ad terram prosternent te, et filios tuos, qui in te sunt, et non relinquent in
te lapidem super lapidem : eo quod non cognoveris tempus visitationis tuæ.
45 Et ingressus in templum, coepit ejicere vendentes in illo, et ementes, 46 dicens
illis : Scriptum est : Quia domus mea domus orationis est : vos autem fecistis
illam speluncam latronum. 47 Et erat docens quotidie in templo. Principes
autem sacerdotum, et scribæ, et princeps plebis quærebant illum perdere :
48 et non inveniebant quid facerent illi. Omnis enim populus suspensus erat,
audiens illum.
20 Et factum est in una dierum, docente illo populum in templo, et evangelizante,
convenerunt principes sacerdotum, et scribæ cum senioribus,
2 et aiunt dicentes ad illum : Dic nobis in qua potestate hæc facis ? aut quis
est qui dedit tibi hanc potestatem ? 3 Respondens autem Jesus, dixit ad illos :
Interrogabo vos et ego unum verbum. Respondete mihi : 4 baptismus Joannis
de cælo erat, an ex hominibus ? 5 At illi cogitabant intra se, dicentes : Quia
si dixerimus : De cælo, dicet : Quare ergo non credidistis illi ? 6 Si autem
1333
Lucas
dixerimus : Ex hominibus, plebs universa lapidabit nos : certi sunt enim Joannem
prophetam esse. 7 Et responderunt se nescire unde esset. 8 Et Jesus ait
illis : Neque ego dico vobis in qua potestate hæc facio.
9 Coepit autem dicere ad plebem parabolam hanc : Homo plantavit vineam,
et locavit eam colonis : et ipse peregre fuit multis temporibus. 10 Et in tempore
misit ad cultores servum, ut de fructu vineæ darent illi. Qui cæsum
dimiserunt eum inanem. 11 Et addidit alterum servum mittere. Illi autem
hunc quoque cædentes, et afficientes contumelia, dimiserunt inanem. 12 Et
addidit tertium mittere : qui et illum vulnerantes ejecerunt. 13 Dixit autem
dominus vineæ : Quid faciam ? Mittam filium meum dilectum : forsitan,
cum hunc viderint, verebuntur. 14 Quem cum vidissent coloni, cogitaverunt
intra se, dicentes : Hic est hæres, occidamus illum, ut nostra fiat hæreditas.
15 Et ejectum illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo faciet illis dominus
vineæ ? 16 veniet, et perdet colonos istos, et dabit vineam aliis. Quo audito,
dixerunt illi : Absit. 17 Ille autem aspiciens eos, ait : Quid est ergo hoc
quod scriptum est : Lapidem quem reprobaverunt ædificantes, hic factus est
in caput anguli ? 18 Omnis qui ceciderit super illum lapidem, conquassabitur :
super quem autem ceciderit, comminuet illum.
19 Et quærebant principes sacerdotum et scribæ mittere in illum manus illa
hora, et timuerunt populum : cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudinem
hanc. 20 Et observantes miserunt insidiatores, qui se justos simularent,
ut caperent eum in sermone, ut traderent illum principatui, et potestati
præsidis. 21 Et interrogaverunt eum, dicentes : Magister, scimus quia recte dicis
et doces : et non accipis personam, sed viam Dei in veritate doces. 22 Licet
nobis tributum dare Cæsari, an non ? 23 Considerans autem dolum illorum,
dixit ad eos : Quid me tentatis ? 24 ostendite mihi denarium. Cujus habet
imaginem et inscriptionem ? Respondentes dixerunt ei : Cæsaris. 25 Et ait
illis : Reddite ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari : et quæ sunt Dei, Deo. 26 Et non
potuerunt verbum ejus reprehendere coram plebe : et mirati in responso ejus,
tacuerunt.
27 Accesserunt autem quidam sadducæorum, qui negant esse resurrectionem,
et interrogaverunt eum, 28 dicentes : Magister, Moyses scripsit nobis :
Si frater alicujus mortuus fuerit habens uxorem, et hic sine liberis fuerit, ut
accipiat eam frater ejus uxorem, et suscitet semen fratri suo. 29 Septem ergo
fratres erant : et primus accepit uxorem, et mortuus est sine filiis. 30 Et sequens
accepit illam, et ipse mortuus est sine filio. 31 Et tertius accepit illam.
Similiter et omnes septem, et non reliquerunt semen, et mortui sunt. 32 Novissime
omnium mortua est et mulier. 33 In resurrectione ergo, cujus eorum erit
uxor ? siquidem septem habuerunt eam uxorem. 34 Et ait illis Jesus : Filii hujus
sæculi nubunt, et traduntur ad nuptias : 35 illi vero qui digni habebuntur
sæculo illo, et resurrectione ex mortuis, neque nubent, neque ducent uxores :
36 neque enim ultra mori potuerunt : æquales enim angelis sunt, et filii sunt
Dei, cum sint filii resurrectionis. 37 Quia vero resurgant mortui, et Moyses
ostendit secus rubum, sicut dicit Dominum, Deum Abraham, et Deum Isaac,
et Deum Jacob. 38 Deus autem non est mortuorum, sed vivorum : omnes enim
vivunt ei. 39 Respondentes autem quidam scribarum, dixerunt ei : Magister,
bene dixisti. 40 Et amplius non audebant eum quidquam interrogare.
41 Dixit autem ad illos : Quomodo dicunt Christum filium esse David ?
42 et ipse David dicit in libro Psalmorum : Dixit Dominus Domino meo :
sede a dextris meis, 43 donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.
1334
Lucas
44 David ergo Dominum illum vocat : et quomodo filius ejus est ? 45 Audiente
autem omni populo, dixit discipulis suis : 46 Attendite a scribis, qui volunt
ambulare in stolis, et amant salutationes in foro, et primas cathedras in synagogis,
et primos discubitus in conviviis, 47 qui devorant domos viduarum,
simulantes longam orationem : hi accipient damnationem majorem.
21 Respiciens autem, vidit eos qui mittebant munera sua in gazophylacium,
divites. 2 Vidit autem et quamdam viduam pauperculam mittentem
æra minuta duo. 3 Et dixit : Vere dico vobis, quia vidua hæc pauper
plus quam omnes misit. 4 Nam omnes hi ex abundanti sibi miserunt in
munera Dei : hæc autem ex eo quod deest illi, omnem victum suum quem
habuit, misit.
5 Et quibusdam dicentibus de templo quod bonis lapidibus et donis ornatum
esset, dixit : 6 Hæc quæ videtis, venient dies in quibus non relinquetur
lapis super lapidem, qui non destruatur. 7 Interrogaverunt autem illum, dicentes
: Præceptor, quando hæc erunt, et quod signum cum fieri incipient ?
8 Qui dixit : Videte ne seducamini : multi enim venient in nomine meo, dicentes
quia ego sum : et tempus appropinquavit : nolite ergo ire post eos.
9 Cum autem audieritis prælia et seditiones, nolite terreri : oportet primum
hæc fieri, sed nondum statim finis. 10 Tunc dicebat illis : Surget gens contra
gentem, et regnum adversus regnum. 11 Et terræmotus magni erunt per loca,
et pestilentiæ, et fames, terroresque de cælo, et signa magna erunt.
12 Sed ante hæc omnia injicient vobis manus suas, et persequentur
tradentes in synagogas et custodias, trahentes ad reges et præsides propter
nomen meum : 13 continget autem vobis in testimonium. 14 Ponite ergo in
cordibus vestris non præmeditari quemadmodum respondeatis : 15 ego enim
dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere
omnes adversarii vestri. 16 Trademini autem a parentibus, et fratribus, et cognatis,
et amicis, et morte afficient ex vobis : 17 et eritis odio omnibus propter
nomen meum : 18 et capillus de capite vestro non peribit. 19 In patientia vestra
possidebitis animas vestras.
20 Cum autem videritis circumdari ab exercitu Jerusalem, tunc scitote quia
appropinquavit desolatio ejus : 21 tunc qui in Judæa sunt, fugiant ad montes, et
qui in medio ejus, discedant : et qui in regionibus, non intrent in eam, 22 quia
dies ultionis hi sunt, ut impleantur omnia quæ scripta sunt. 23 Væ autem
prægnantibus et nutrientibus in illis diebus ! erit enim pressura magna super
terram, et ira populo huic. 24 Et cadent in ore gladii, et captivi ducentur in
omnes gentes, et Jerusalem calcabitur a gentibus, donec impleantur tempora
nationum.
25 Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et in terris pressura gentium
præ confusione sonitus maris, et fluctuum : 26 arescentibus hominibus præ
timore, et exspectatione, quæ supervenient universo orbi : nam virtutes cælorum
movebuntur : 27 et tunc videbunt Filium hominis venientem in nube cum
potestate magna et majestate.
28 His autem fieri incipientibus, respicite, et levate capita vestra : quoniam
appropinquat redemptio vestra. 29 Et dixit illis similitudinem : Videte ficulneam,
et omnes arbores : 30 cum producunt jam ex se fructum, scitis quoniam
prope est æstas. 31 Ita et vos cum videritis hæc fieri, scitote quoniam prope est
regnum Dei. 32 Amen dico vobis, quia non præteribit generatio hæc, donec
omnia fiant. 33 Cælum et terra transibunt : verba autem mea non transibunt.
1335
Lucas
34 Attendite autem vobis, ne forte graventur corda vestra in crapula, et ebrietate,
et curis hujus vitæ, et superveniat in vos repentina dies illa : 35 tamquam
laqueus enim superveniet in omnes qui sedent super faciem omnis terræ.
36 Vigilate itaque, omni tempore orantes, ut digni habeamini fugere ista omnia
quæ futura sunt, et stare ante Filium hominis.
37 Erat autem diebus docens in templo : noctibus vero exiens, morabatur in
monte qui vocatur Oliveti. 38 Et omnis populus manicabat ad eum in templo
audire eum.
22 Appropinquabat autem dies festus azymorum, qui dicitur Pascha : 2 et
quærebant principes sacerdotum, et scribæ, quomodo Jesum interficerent
: timebant vero plebem. 3 Intravit autem Satanas in Judam, qui cognominabatur
Iscariotes, unum de duodecim : 4 et abiit, et locutus est cum
principibus sacerdotum, et magistratibus, quemadmodum illum traderet eis.
5 Et gavisi sunt, et pacti sunt pecuniam illi dare. 6 Et spopondit, et quærebat
opportunitatem ut traderet illum sine turbis.
7 Venit autem dies azymorum, in qua necesse erat occidi pascha. 8 Et misit
Petrum et Joannem, dicens : Euntes parate nobis pascha, ut manducemus. 9 At
illi dixerunt : Ubi vis paremus ? 10 Et dixit ad eos : Ecce intro¨euntibus vobis in
civitatem occurret vobis homo quidam amphoram aquæ portans : sequimini
eum in domum, in quam intrat, 11 et dicetis patrifamilias domus : Dicit tibi
Magister : Ubi est diversorium, ubi pascha cum discipulis meis manducem ?
12 Et ipse ostendet vobis coenaculum magnum stratum, et ibi parate. 13 Euntes
autem invenerunt sicut dixit illis, et paraverunt pascha. 14 Et cum facta
esset hora, discubuit, et duodecim apostoli cum eo. 15 Et ait illis : Desiderio
desideravi hoc pascha manducare vobiscum, antequam patiar. 16 Dico enim
vobis, quia ex hoc non manducabo illud, donec impleatur in regno Dei. 17 Et
accepto calice gratias egit, et dixit : Accipite, et dividite inter vos. 18 Dico enim
vobis quod non bibam de generatione vitis donec regnum Dei veniat.
19 Et accepto pane gratias egit, et fregit, et dedit eis, dicens : Hoc est corpus
meum, quod pro vobis datur : hoc facite in meam commemorationem.
20 Similiter et calicem, postquam coenavit, dicens : Hic est calix novum testamentum
in sanguine meo, qui pro vobis fundetur. 21 Verumtamen ecce manus
tradentis me, mecum est in mensa. 22 Et quidem Filius hominis, secundum
quod definitum est, vadit : verumtamen væ homini illi per quem tradetur.
23 Et ipsi coeperunt quærere inter se quis esset ex eis qui hoc facturus esset.
24 Facta est autem et contentio inter eos, quis eorum videretur esse major.
25 Dixit autem eis : Reges gentium dominantur eorum : et qui potestatem
habent super eos, benefici vocantur. 26 Vos autem non sic : sed qui major est
in vobis, fiat sicut minor : et qui præcessor est, sicut ministrator. 27 Nam quis
major est, qui recumbit, an qui ministrat ? nonne qui recumbit ? Ego autem in
medio vestrum sum, sicut qui ministrat : 28 vos autem estis, qui permansistis
mecum in tentationibus meis. 29 Et ego dispono vobis sicut disposuit mihi
Pater meus regnum, 30 ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo,
et sedeatis super thronos judicantes duodecim tribus Isra¨el.
31 Ait autem Dominus : Simon, Simon, ecce Satanas expetivit vos ut
cribraret sicut triticum : 32 ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua : et
tu aliquando conversus, confirma fratres tuos. 33 Qui dixit ei : Domine, tecum
paratus sum et in carcerem et in mortem ire. 34 At ille dixit : Dico tibi, Petre,
non cantabit hodie gallus, donec ter abneges nosse me. Et dixit eis : 35 Quando
1336
Lucas
misi vos sine sacculo, et pera, et calceamentis, numquid aliquid defuit vobis ?
36 At illi dixerunt : Nihil. Dixit ergo eis : Sed nunc qui habet sacculum, tollat ;
similiter et peram : et qui non habet, vendat tunicam suam et emat gladium.
37 Dico enim vobis, quoniam adhuc hoc quod scriptum est, oportet impleri in
me : Et cum iniquis deputatus est. Etenim ea quæ sunt de me finem habent.
38 At illi dixerunt : Domine, ecce duo gladii hic. At ille dixit eis : Satis est.
39 Et egressus ibat secundum consuetudinem in monte Olivarum. Secuti
sunt autem illum et discipuli. 40 Et cum pervenisset ad locum, dixit illis :
Orate ne intretis in tentationem. 41 Et ipse avulsus est ab eis quantum jactus
est lapidis : et positis genibus orabat, 42 dicens : Pater, si vis, transfer calicem
istum a me : verumtamen non mea voluntas, sed tua fiat. 43 Apparuit autem
illi angelus de cælo, confortans eum. Et factus in agonia, prolixius orabat. 44 Et
factus est sudor ejus sicut guttæ sanguinis decurrentis in terram. 45 Et cum
surrexisset ab oratione et venisset ad discipulos suos, invenit eos dormientes
præ tristitia. 46 Et ait illis : Quid dormitis ? surgite, orate, ne intretis in
tentationem.
47 Adhuc eo loquente, ecce turba : et qui vocabatur Judas, unus de duodecim,
antecedebat eos, et appropinquavit Jesu ut oscularetur eum. 48 Jesus autem
dixit illi : Juda, osculo Filium hominis tradis ? 49 Videntes autem hi qui circa
ipsum erant, quod futurum erat, dixerunt ei : Domine, si percutimus in gladio
? 50 Et percussit unus ex illis servum principis sacerdotum, et amputavit
auriculam ejus dexteram. 51 Respondens autem Jesus, ait : Sinite usque huc.
Et cum tetigisset auriculam ejus, sanavit eum. 52 Dixit autem Jesus ad eos
qui venerant ad se principes sacerdotum, et magistratus templi, et seniores :
Quasi ad latronem existis cum gladiis et fustibus ? 53 Cum quotidie vobiscum
fuerim in templo, non extendistis manus in me : sed hæc est hora vestra, et
potestas tenebrarum. 54 Comprehendentes autem eum, duxerunt ad domum
principis sacerdotum : Petrus vero sequebatur a longe.
55 Accenso autem igne in medio atrii et circumsedentibus illis, erat Petrus
in medio eorum. 56 Quem cum vidisset ancilla quædam sedentem ad lumen,
et eum fuisset intuita, dixit : Et hic cum illo erat. 57 At ille negavit eum,
dicens : Mulier, non novi illum. 58 Et post pusillum alius videns eum, dixit :
Et tu de illis es. Petrus vero ait : O homo, non sum. 59 Et intervallo facto
quasi horæ unius, alius quidam affirmabat, dicens : Vere et hic cum illo erat :
nam et Galilæus est. 60 Et ait Petrus : Homo, nescio quid dicis. Et continuo,
adhuc illo loquente, cantavit gallus. 61 Et conversus Dominus respexit Petrum,
et recordatus est Petrus verbi Domini, sicut dixerat : Quia priusquam gallus
cantet, ter me negabis. 62 Et egressus foras Petrus flevit amare.
63 Et viri qui tenebant illum, illudebant ei, cædentes. 64 Et velaverunt eum,
et percutiebant faciem ejus : et interrogabant eum, dicentes : Prophetiza, quis
est, qui te percussit ? 65 Et alia multa blasphemantes dicebant in eum.
66 Et ut factus est dies, convenerunt seniores plebis, et principes sacerdotum,
et scribæ, et duxerunt illum in concilium suum, dicentes : Si tu es Christus,
dic nobis. 67 Et ait illis : Si vobis dixero, non credetis mihi : 68 si autem
et interrogavero, non respondebitis mihi, neque dimittetis. 69 Ex hoc autem
erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei. 70 Dixerunt autem omnes : Tu
ergo es Filius Dei ? Qui ait : Vos dicitis, quia ego sum. 71 At illi dixerunt :
Quid adhuc desideramus testimonium ? ipsi enim audivimus de ore ejus.
1337
Lucas
23Et surgens omnis multitudo eorum, duxerunt illum ad Pilatum. 2 Coeperunt
autem illum accusare, dicentes : Hunc invenimus subvertentem
gentem nostram, et prohibentem tributa dare Cæsari, et dicentem se Christum
regem esse. 3 Pilatus autem interrogavit eum, dicens : Tu es rex Judæorum ?
At ille respondens ait : Tu dicis. 4 Ait autem Pilatus ad principes sacerdotum
et turbas : Nihil invenio causæ in hoc homine. 5 At illi invalescebant,
dicentes : Commovet populum docens per universam Judæam, incipiens a
Galilæa usque huc. 6 Pilatus autem audiens Galilæam, interrogavit si homo
Galilæus esset. 7 Et ut cognovit quod de Herodis potestate esset, remisit eum
ad Herodem, qui et ipse Jerosolymis erat illis diebus.
8 Herodes autem viso Jesu, gavisus est valde. Erat enim cupiens ex multo
tempore videre eum, eo quod audierat multa de eo, et sperabat signum
aliquod videre ab eo fieri. 9 Interrogabat autem eum multis sermonibus. At
ipse nihil illi respondebat. 10 Stabant autem principes sacerdotum et scribæ
constanter accusantes eum. 11 Sprevit autem illum Herodes cum exercitu suo :
et illusit indutum veste alba, et remisit ad Pilatum. 12 Et facti sunt amici
Herodes et Pilatus in ipsa die : nam antea inimici erant ad invicem.
13 Pilatus autem, convocatis principibus sacerdotum, et magistratibus, et
plebe, 14 dixit ad illos : Obtulistis mihi hunc hominem, quasi avertentem populum,
et ecce ego coram vobis interrogans, nullam causam inveni in homine
isto ex his in quibus eum accusatis. 15 Sed neque Herodes : nam remisi vos
ad illum, et ecce nihil dignum morte actum est ei. 16 Emendatum ergo illum
dimittam. 17 Necesse autem habebat dimittere eis per diem festum unum.
18 Exclamavit autem simul universa turba, dicens : Tolle hunc, et dimitte nobis
Barabbam : 19 qui erat propter seditionem quamdam factam in civitate et
homicidium missus in carcerem. 20 Iterum autem Pilatus locutus est ad eos,
volens dimittere Jesum. 21 At illi succlamabant, dicentes : Crucifige, crucifige
eum. 22 Ille autem tertio dixit ad illos : Quid enim mali fecit iste ? nullam
causam mortis invenio in eo : corripiam ergo illum et dimittam. 23 At illi instabant
vocibus magnis postulantes ut crucifigeretur : et invalescebant voces
eorum.
24 Et Pilatus adjudicavit fieri petitionem eorum. 25 Dimisit autem illis eum
qui propter homicidium et seditionem missus fuerat in carcerem, quem petebant
: Jesum vero tradidit voluntati eorum. 26 Et cum ducerent eum, apprehenderunt
Simonem quemdam Cyrenensem venientem de villa : et imposuerunt
illi crucem portare post Jesum. 27 Sequebatur autem illum multa turba populi
et mulierum, quæ plangebant et lamentabantur eum. 28 Conversus autem ad
illas Jesus, dixit : Filiæ Jerusalem, nolite flere super me, sed super vos ipsas
flete et super filios vestros. 29 Quoniam ecce venient dies in quibus dicent :
Beatæ steriles, et ventres qui non genuerunt, et ubera quæ non lactaverunt.
30 Tunc incipient dicere montibus : Cadite super nos ; et collibus : Operite nos.
31 Quia si in viridi ligno hæc faciunt, in arido quid fiet ? 32 Ducebantur autem
et alii duo nequam cum eo, ut interficerentur.
33 Et postquam venerunt in locum qui vocatur Calvariæ, ibi crucifixerunt
eum : et latrones, unum a dextris, et alterum a sinistris. 34 Jesus autem dicebat
: Pater, dimitte illis : non enim sciunt quid faciunt. Dividentes vero vestimenta
ejus, miserunt sortes. 35 Et stabat populus spectans, et deridebant
eum principes cum eis, dicentes : Alios salvos fecit, se salvum faciat, si hic
est Christus Dei electus. 36 Illudebant autem ei et milites accedentes, et acetum
offerentes ei, 37 et dicentes : Si tu es rex Judæorum, salvum te fac. 38 Erat
1338
Lucas
autem et superscriptio scripta super eum litteris græcis, et latinis, et hebraicis :
Hic est rex Judæorum. 39 Unus autem de his, qui pendebant, latronibus, blasphemabat
eum, dicens : Si tu es Christus, salvum fac temetipsum et nos.
40 Respondens autem alter increpabat eum, dicens : Neque tu times Deum,
quod in eadem damnatione es. 41 Et nos quidem juste, nam digna factis recipimus
: hic vero nihil mali gessit. 42 Et dicebat ad Jesum : Domine, memento
mei cum veneris in regnum tuum. 43 Et dixit illi Jesus : Amen dico tibi : hodie
mecum eris in paradiso.
44 Erat autem fere hora sexta, et tenebræ factæ sunt in universam terram
usque ad horam nonam. 45 Et obscuratus est sol, et velum templi scissum est
medium. 46 Et clamans voce magna Jesus ait : Pater, in manus tuas commendo
spiritum meum. Et hæc dicens, expiravit. 47 Videns autem centurio quod
factum fuerat, glorificavit Deum, dicens : Vere hic homo justus erat. 48 Et
omnis turba eorum, qui simul aderant ad spectaculum istud, et videbant quæ
fiebant, percutientes pectora sua revertebantur. 49 Stabant autem omnes noti
ejus a longe, et mulieres, quæ secutæ eum erant a Galilæa, hæc videntes.
50 Et ecce vir nomine Joseph, qui erat decurio, vir bonus et justus : 51 hic
non consenserat consilio, et actibus eorum : ab Arimathæa civitate Judææ,
qui exspectabat et ipse regnum Dei : 52 hic accessit ad Pilatum et petiit corpus
Jesu : 53 et depositum involvit sindone, et posuit eum in monumento exciso, in
quo nondum quisquam positus fuerat. 54 Et dies erat parasceves, et sabbatum
illucescebat. 55 Subsecutæ autem mulieres, quæ cum eo venerant de Galilæa,
viderunt monumentum, et quemadmodum positum erat corpus ejus. 56 Et
revertentes paraverunt aromata, et unguenta : et sabbato quidem siluerunt
secundum mandatum.
24Una autem sabbati valde diluculo venerunt ad monumentum, portantes
quæ paraverant aromata : 2 et invenerunt lapidem revolutum a monumento.
3 Et ingressæ non invenerunt corpus Domini Jesu. 4 Et factum est, dum
mente consternatæ essent de isto, ecce duo viri steterunt secus illas in veste
fulgenti. 5 Cum timerent autem, et declinarent vultum in terram, dixerunt
ad illas : Quid quæritis viventem cum mortuis ? 6 non est hic, sed surrexit :
recordamini qualiter locutus est vobis, cum adhuc in Galilæa esset, 7 dicens :
Quia oportet Filium hominis tradi in manus hominum peccatorum, et crucifigi,
et die tertia resurgere. 8 Et recordatæ sunt verborum ejus. 9 Et regressæ a
monumento nuntiaverunt hæc omnia illis undecim, et ceteris omnibus. 10 Erat
autem Maria Magdalene, et Joanna, et Maria Jacobi, et ceteræ quæ cum eis
erant, quæ dicebant ad apostolos hæc. 11 Et visa sunt ante illos sicut deliramentum
verba ista, et non crediderunt illis. 12 Petrus autem surgens cucurrit
ad monumentum : et procumbens vidit linteamina sola posita, et abiit secum
mirans quod factum fuerat.
13 Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in castellum, quod erat in spatio stadiorum
sexaginta ab Jerusalem, nomine Emmaus. 14 Et ipsi loquebantur ad
invicem de his omnibus quæ acciderant. 15 Et factum est, dum fabularentur,
et secum quærerent : et ipse Jesus appropinquans ibat cum illis : 16 oculi
autem illorum tenebantur ne eum agnoscerent. 17 Et ait ad illos : Qui sunt
hi sermones, quos confertis ad invicem ambulantes, et estis tristes ? 18 Et
respondens unus, cui nomen Cleophas, dixit ei : Tu solus peregrinus es in
Jerusalem, et non cognovisti quæ facta sunt in illa his diebus ? 19 Quibus ille
dixit : Quæ ? Et dixerunt : De Jesu Nazareno, qui fuit vir propheta, potens in
1339
Lucas
opere et sermone coram Deo et omni populo : 20 et quomodo eum tradiderunt
summi sacerdotes et principes nostri in damnationem mortis, et crucifixerunt
eum : 21 nos autem sperabamus quia ipse esset redempturus Isra¨el : et nunc
super hæc omnia, tertia dies est hodie quod hæc facta sunt. 22 Sed et mulieres
quædam ex nostris terruerunt nos, quæ ante lucem fuerunt ad monumentum,
23 et non invento corpore ejus, venerunt, dicentes se etiam visionem angelorum
vidisse, qui dicunt eum vivere. 24 Et abierunt quidam ex nostris ad monumentum
: et ita invenerunt sicut mulieres dixerunt, ipsum vero non invenerunt.
25 Et ipse dixit ad eos : O stulti, et tardi corde ad credendum in omnibus quæ
locuti sunt prophetæ ! 26 Nonne hæc oportuit pati Christum, et ita intrare in
gloriam suam ? 27 Et incipiens a Moyse, et omnibus prophetis, interpretabatur
illis in omnibus scripturis quæ de ipso erant. 28 Et appropinquaverunt castello
quo ibant : et ipse se finxit longius ire. 29 Et co¨egerunt illum, dicentes : Mane
nobiscum, quoniam advesperascit, et inclinata est jam dies. Et intravit cum
illis. 30 Et factum est, dum recumberet cum eis, accepit panem, et benedixit, ac
fregit, et porrigebat illis. 31 Et aperti sunt oculi eorum, et cognoverunt eum : et
ipse evanuit ex oculis eorum. 32 Et dixerunt ad invicem : Nonne cor nostrum
ardens erat in nobis dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas ? 33 Et
surgentes eadem hora regressi sunt in Jerusalem : et invenerunt congregatos
undecim, et eos qui cum illis erant, 34 dicentes : Quod surrexit Dominus vere,
et apparuit Simoni. 35 Et ipsi narrabant quæ gesta erant in via, et quomodo
cognoverunt eum in fractione panis.
36 Dum autem hæc loquuntur, stetit Jesus in medio eorum, et dicit eis : Pax
vobis : ego sum, nolite timere. 37 Conturbati vero et conterriti, existimabant se
spiritum videre. 38 Et dixit eis : Quid turbati estis, et cogitationes ascendunt
in corda vestra ? 39 videte manus meas, et pedes, quia ego ipse sum ; palpate
et videte, quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me videtis habere.
40 Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus et pedes. 41 Adhuc autem illis
non credentibus, et mirantibus præ gaudio, dixit : Habetis hic aliquid quod
manducetur ? 42 At illi obtulerunt ei partem piscis assi et favum mellis. 43 Et
cum manducasset coram eis, sumens reliquias dedit eis.
44 Et dixit ad eos : Hæc sunt verba quæ locutus sum ad vos cum adhuc
essem vobiscum, quoniam necesse est impleri omnia quæ scripta sunt in lege
Moysi, et prophetis, et Psalmis de me. 45 Tunc aperuit illis sensum ut intelligerent
Scripturas, 46 et dixit eis : Quoniam sic scriptum est, et sic oportebat
Christum pati, et resurgere a mortuis tertia die : 47 et prædicari in nomine ejus
poenitentiam, et remissionem peccatorum in omnes gentes, incipientibus ab
Jerosolyma. 48 Vos autem testes estis horum. 49 Et ego mitto promissum Patris
mei in vos ; vos autem sedete in civitate, quoadusque induamini virtute ex
alto.
50 Eduxit autem eos foras in Bethaniam, et elevatis manibus suis benedixit
eis. 51 Et factum est, dum benediceret illis, recessit ab eis, et ferebatur in
cælum. 52 Et ipsi adorantes regressi sunt in Jerusalem cum gaudio magno :
53 et erant semper in templo, laudantes et benedicentes Deum. Amen.
1340
Evangelium secundum Joannem
1 In principio erat Verbum,
et Verbum erat apud Deum,
et Deus erat Verbum.
2 Hoc erat in principio apud Deum.
3 Omnia per ipsum facta sunt :
et sine ipso factum est nihil, quod factum est.
4 In ipso vita erat,
et vita erat lux hominum :
5 et lux in tenebris lucet,
et tenebræ eam non comprehenderunt.
6 Fuit homo
missus a Deo,
cui nomen erat Joannes.
7 Hic venit in testimonium
ut testimonium perhiberet de lumine,
ut omnes crederent per illum.
8 Non erat ille lux,
sed ut testimonium perhiberet de lumine.
9 Erat lux vera,
quæ illuminat omnem hominem
venientem in hunc mundum.
10 In mundo erat,
et mundus per ipsum factus est,
et mundus eum non cognovit.
11 In propria venit,
et sui eum non receperunt.
12 Quotquot autem receperunt eum,
dedit eis potestatem filios Dei fieri,
his qui credunt in nomine ejus :
13 qui non ex sanguinibus,
neque ex voluntate carnis,
neque ex voluntate viri,
sed ex Deo nati sunt.
14 Et Verbum caro factum est,
et habitavit in nobis :
et vidimus gloriam ejus,
gloriam quasi unigeniti a Patre
plenum gratiæ et veritatis.
15 Joannes testimonium perhibet de ipso,
et clamat dicens :
Hic erat quem dixi :
Qui post me venturus est,
ante me factus est :
quia prior me erat.
16 Et de plenitudine ejus
nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia :
17 quia lex per Moysen data est,
Joannes
gratia et veritas per Jesum Christum facta est.
18 Deum nemo vidit umquam :
unigenitus Filius, qui est in sinu Patris,
ipse enarravit.
19 Et hoc est testimonium Joannis, quando miserunt Judæi ab Jerosolymis
sacerdotes et Levitas ad eum ut interrogarent eum : Tu quis es ? 20 Et confessus
est, et non negavit, et confessus est : Quia non sum ego Christus. 21 Et
interrogaverunt eum : Quid ergo ? Elias es tu ? Et dixit : Non sum. Propheta
es tu ? Et respondit : Non. 22 Dixerunt ergo ei : Quis es ut responsum demus
his qui miserunt nos ? quid dicis de teipso ? 23 Ait : Ego vox clamantis in
deserto : Dirigite viam Domini, sicut dixit Isaias propheta. 24 Et qui missi
fuerant, erant ex pharisæis. 25 Et interrogaverunt eum, et dixerunt ei : Quid
ergo baptizas, si tu non es Christus, neque Elias, neque propheta ? 26 Respondit
eis Joannes, dicens : Ego baptizo in aqua : medius autem vestrum stetit,
quem vos nescitis. 27 Ipse est qui post me venturus est, qui ante me factus est :
cujus ego non sum dignus ut solvam ejus corrigiam calceamenti. 28 Hæc in
Bethania facta sunt trans Jordanem, ubi erat Joannes baptizans.
29 Altera die vidit Joannes Jesum venientem ad se, et ait : Ecce agnus Dei,
ecce qui tollit peccatum mundi. 30 Hic est de quo dixi : Post me venit vir
qui ante me factus est : quia prior me erat : 31 et ego nesciebam eum, sed ut
manifestetur in Isra¨el, propterea veni ego in aqua baptizans. 32 Et testimonium
perhibuit Joannes, dicens : Quia vidi Spiritum descendentem quasi columbam
de cælo, et mansit super eum. 33 Et ego nesciebam eum : sed qui misit me
baptizare in aqua, ille mihi dixit : Super quem videris Spiritum descendentem,
et manentem super eum, hic est qui baptizat in Spiritu Sancto. 34 Et ego vidi :
et testimonium perhibui quia hic est Filius Dei.
35 Altera die iterum stabat Joannes, et ex discipulis ejus duo. 36 Et respiciens
Jesum ambulantem, dicit : Ecce agnus Dei. 37 Et audierunt eum duo discipuli
loquentem, et secuti sunt Jesum. 38 Conversus autem Jesus, et videns eos sequentes
se, dicit eis : Quid quæritis ? Qui dixerunt ei : Rabbi (quod dicitur
interpretatum Magister), ubi habitas ? 39 Dicit eis : Venite et videte. Venerunt,
et viderunt ubi maneret, et apud eum manserunt die illo : hora autem erat
quasi decima. 40 Erat autem Andreas, frater Simonis Petri, unus ex duobus qui
audierant a Joanne, et secuti fuerant eum. 41 Invenit hic primum fratrem suum
Simonem, et dicit ei : Invenimus Messiam (quod est interpretatum Christus).
42 Et adduxit eum ad Jesum. Intuitus autem eum Jesus, dixit : Tu es Simon,
filius Jona ; tu vocaberis Cephas, quod interpretatur Petrus. 43 In crastinum
voluit exire in Galilæam, et invenit Philippum. Et dicit ei Jesus : Sequere me.
44 Erat autem Philippus a Bethsaida, civitate Andreæ et Petri. 45 Invenit Philippus
Nathana¨el, et dicit ei : Quem scripsit Moyses in lege, et prophetæ, invenimus
Jesum filium Joseph a Nazareth. 46 Et dixit ei Nathana¨el : A Nazareth
potest aliquid boni esse ? Dicit ei Philippus : Veni et vide. 47 Vidit Jesus
Nathana¨el venientem ad se, et dicit de eo : Ecce vere Isra¨elita, in quo dolus
non est. 48 Dicit ei Nathana¨el : Unde me nosti ? Respondit Jesus, et dixit ei :
Priusquam te Philippus vocavit, cum esses sub ficu, vidi te. 49 Respondit ei
Nathana¨el, et ait : Rabbi, tu es Filius Dei, tu es rex Isra¨el. 50 Respondit Jesus,
et dixit ei : Quia dixi tibi : Vidi te sub ficu, credis ; majus his videbis. 51 Et
dicit ei : Amen, amen dico vobis, videbitis cælum apertum, et angelos Dei
ascendentes, et descendentes supra Filium hominis.
1342
Joannes
2 Et die tertia nuptiæ factæ sunt in Cana Galilææ, et erat mater Jesu ibi.
2 Vocatus est autem et Jesus, et discipuli ejus, ad nuptias. 3 Et deficiente
vino, dicit mater Jesu ad eum : Vinum non habent. 4 Et dicit ei Jesus : Quid
mihi et tibi est, mulier ? nondum venit hora mea. 5 Dicit mater ejus ministris
: Quodcumque dixerit vobis, facite. 6 Erant autem ibi lapideæ hydriæ
sex positæ secundum purificationem Judæorum, capientes singulæ metretas
binas vel ternas. 7 Dicit eis Jesus : Implete hydrias aqua. Et impleverunt eas
usque ad summum. 8 Et dicit eis Jesus : Haurite nunc, et ferte architriclino.
Et tulerunt. 9 Ut autem gustavit architriclinus aquam vinum factam, et non
sciebat unde esset, ministri autem sciebant, qui hauserant aquam : vocat sponsum
architriclinus, 10 et dicit ei : Omnis homo primum bonum vinum ponit
et cum inebriati fuerint, tunc id, quod deterius est. Tu autem servasti bonum
vinum usque adhuc. 11 Hoc fecit initium signorum Jesus in Cana Galilææ ; et
manifestavit gloriam suam, et crediderunt in eum discipuli ejus. 12 Post hoc
descendit Capharnaum ipse, et mater ejus, et fratres ejus, et discipuli ejus : et
ibi manserunt non multis diebus.
13 Et prope erat Pascha Judæorum, et ascendit Jesus Jerosolymam : 14 et invenit
in templo vendentes boves, et oves, et columbas, et numularios sedentes.
15 Et cum fecisset quasi flagellum de funiculis, omnes ejecit de templo, oves
quoque, et boves, et numulariorum effudit æs, et mensas subvertit. 16 Et his
qui columbas vendebant, dixit : Auferte ista hinc, et nolite facere domum
patris mei, domum negotiationis. 17 Recordati sunt vero discipuli ejus quia
scriptum est : Zelus domus tuæ comedit me. 18 Responderunt ergo Judæi, et
dixerunt ei : Quod signum ostendis nobis, quia hæc facis ? 19 Respondit Jesus,
et dixit eis : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud. 20 Dixerunt
ergo Judæi : Quadraginta et sex annis ædificatum est templum hoc, et tu in
tribus diebus excitabis illud ? 21 Ille autem dicebat de templo corporis sui.
22 Cum ergo resurrexisset a mortuis, recordati sunt discipuli ejus, quia hoc
dicebat, et crediderunt scripturæ et sermoni quem dixit Jesus. 23 Cum autem
esset Jerosolymis in Pascha in die festo, multi crediderunt in nomine ejus, videntes
signa ejus, quæ faciebat. 24 Ipse autem Jesus non credebat semetipsum
eis, eo quod ipse nosset omnes, 25 et quia opus ei non erat ut quis testimonium
perhiberet de homine : ipse enim sciebat quid esset in homine.
3 Erat autem homo ex pharisæis, Nicodemus nomine, princeps Judæorum.
2 Hic venit ad Jesum nocte, et dixit ei : Rabbi, scimus quia a Deo venisti
magister, nemo enim potest hæc signa facere, quæ tu facis, nisi fuerit Deus
cum eo. 3 Respondit Jesus, et dixit ei : Amen, amen dico tibi, nisi quis renatus
fuerit denuo, non potest videre regnum Dei. 4 Dicit ad eum Nicodemus :
Quomodo potest homo nasci, cum sit senex ? numquid potest in ventrem
matris suæ iterato introire et renasci ? 5 Respondit Jesus : Amen, amen dico
tibi, nisi quis renatus fuerit ex aqua, et Spiritu Sancto, non potest introire in
regnum Dei. 6 Quod natum est ex carne, caro est : et quod natum est ex
spiritu, spiritus est. 7 Non mireris quia dixi tibi : oportet vos nasci denuo.
8 Spiritus ubi vult spirat, et vocem ejus audis, sed nescis unde veniat, aut quo
vadat : sic est omnis qui natus est ex spiritu. 9 Respondit Nicodemus, et dixit
ei : Quomodo possunt hæc fieri ? 10 Respondit Jesus, et dixit ei : Tu es magister
in Isra¨el, et hæc ignoras ? 11 amen, amen dico tibi, quia quod scimus loquimur,
et quod vidimus testamur, et testimonium nostrum non accipitis. 12 Si terrena
dixi vobis, et non creditis : quomodo, si dixero vobis cælestia, credetis ? 13 Et
1343
Joannes
nemo ascendit in cælum, nisi qui descendit de cælo, Filius hominis, qui est
in cælo. 14 Et sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet
Filium hominis : 15 ut omnis qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam
æternam. 16 Sic enim Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum
daret : ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam æternam.
17 Non enim misit Deus Filium suum in mundum, ut judicet mundum, sed ut
salvetur mundus per ipsum. 18 Qui credit in eum, non judicatur ; qui autem
non credit, jam judicatus est : quia non credit in nomine unigeniti Filii Dei.
19 Hoc est autem judicium : quia lux venit in mundum, et dilexerunt homines
magis tenebras quam lucem : erant enim eorum mala opera. 20 Omnis enim
qui male agit, odit lucem, et non venit ad lucem, ut non arguantur opera ejus :
21 qui autem facit veritatem, venit ad lucem, ut manifestentur opera ejus, quia
in Deo sunt facta.
22 Post hæc venit Jesus et discipuli ejus in terram Judæam : et illic demorabatur
cum eis, et baptizabat. 23 Erat autem et Joannes baptizans, in
Ænnon, juxta Salim : quia aquæ multæ erant illic, et veniebant et baptizabantur.
24 Nondum enim missus fuerat Joannes in carcerem. 25 Facta est autem
quæstio ex discipulis Joannis cum Judæis de purificatione. 26 Et venerunt ad
Joannem, et dixerunt ei : Rabbi, qui erat tecum trans Jordanem, cui tu testimonium
perhibuisti, ecce hic baptizat, et omnes veniunt ad eum. 27 Respondit
Joannes, et dixit : Non potest homo accipere quidquam, nisi fuerit ei datum de
cælo. 28 Ipsi vos mihi testimonium perhibetis, quod dixerim : Non sum ego
Christus : sed quia missus sum ante illum. 29 Qui habet sponsam, sponsus
est : amicus autem sponsi, qui stat, et audit eum, gaudio gaudet propter vocem
sponsi. Hoc ergo gaudium meum impletum est. 30 Illum oportet crescere,
me autem minui. 31 Qui desursum venit, super omnes est. Qui est de terra,
de terra est, et de terra loquitur. Qui de cælo venit, super omnes est. 32 Et
quod vidit, et audivit, hoc testatur : et testimonium ejus nemo accipit. 33 Qui
accepit ejus testimonium signavit, quia Deus verax est. 34 Quem enim misit
Deus, verba Dei loquitur : non enim ad mensuram dat Deus spiritum. 35 Pater
diligit Filium et omnia dedit in manu ejus. 36 Qui credit in Filium, habet vitam
æternam ; qui autem incredulus est Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet
super eum.
4 Ut ergo cognovit Jesus quia audierunt pharisæi quod Jesus plures discipulos
facit, et baptizat, quam Joannes 2 (quamquam Jesus non baptizaret,
sed discipuli ejus), 3 reliquit Judæam, et abiit iterum in Galilæam. 4 Oportebat
autem eum transire per Samariam.
5 Venit ergo in civitatem Samariæ, quæ dicitur Sichar, juxta prædium quod
dedit Jacob Joseph filio suo. 6 Erat autem ibi fons Jacob. Jesus ergo fatigatus
ex itinere, sedebat sic supra fontem. Hora erat quasi sexta. 7 Venit mulier de
Samaria haurire aquam. Dicit ei Jesus : Da mihi bibere. 8 (Discipuli enim ejus
abierant in civitatem ut cibos emerent.) 9 Dicit ergo ei mulier illa Samaritana :
Quomodo tu, Judæus cum sis, bibere a me poscis, quæ sum mulier Samaritana
? non enim coutuntur Judæi Samaritanis. 10 Respondit Jesus, et dixit
ei : Si scires donum Dei, et quis est qui dicit tibi : Da mihi bibere, tu forsitan
petisses ab eo, et dedisset tibi aquam vivam. 11 Dicit ei mulier : Domine,
neque in quo haurias habes, et puteus altus est : unde ergo habes aquam vivam
? 12 Numquid tu major es patre nostro Jacob, qui dedit nobis puteum,
et ipse ex eo bibit, et filii ejus, et pecora ejus ? 13 Respondit Jesus, et dixit ei :
1344
Joannes
Omnis qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum ; qui autem biberit ex aqua quam
ego dabo ei, non sitiet in æternum : 14 sed aqua quam ego dabo ei, fiet in
eo fons aquæ salientis in vitam æternam. 15 Dicit ad eum mulier : Domine,
da mihi hanc aquam, ut non sitiam, neque veniam huc haurire. 16 Dicit ei
Jesus : Vade, voca virum tuum, et veni huc. 17 Respondit mulier, et dixit : Non
habeo virum. Dicit ei Jesus : Bene dixisti, quia non habeo virum ; 18 quinque
enim viros habuisti, et nunc, quem habes, non est tuus vir : hoc vere dixisti.
19 Dicit ei mulier : Domine, video quia propheta es tu. 20 Patres nostri in
monte hoc adoraverunt, et vos dicitis, quia Jerosolymis est locus ubi adorare
oportet. 21 Dicit ei Jesus : Mulier, crede mihi, quia venit hora, quando neque
in monte hoc, neque in Jerosolymis adorabitis Patrem. 22 Vos adoratis quod
nescitis : nos adoramus quod scimus, quia salus ex Judæis est. 23 Sed venit
hora, et nunc est, quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et veritate.
Nam et Pater tales quærit, qui adorent eum. 24 Spiritus est Deus : et
eos qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet adorare. 25 Dicit ei mulier :
Scio quia Messias venit (qui dicitur Christus) : cum ergo venerit ille, nobis annuntiabit
omnia. 26 Dicit ei Jesus : Ego sum, qui loquor tecum. 27 Et continuo
venerunt discipuli ejus, et mirabantur quia cum muliere loquebatur. Nemo
tamen dixit : Quid quæris ? aut, Quid loqueris cum ea ? 28 Reliquit ergo
hydriam suam mulier, et abiit in civitatem, et dicit illis hominibus : 29 Venite,
et videte hominem qui dixit mihi omnia quæcumque feci : numquid ipse est
Christus ? 30 Exierunt ergo de civitate et veniebant ad eum. 31 Interea rogabant
eum discipuli, dicentes : Rabbi, manduca. 32 Ille autem dicit eis : Ego cibum
habeo manducare, quem vos nescitis. 33 Dicebant ergo discipuli ad invicem :
Numquid aliquis attulit ei manducare ? 34 Dicit eis Jesus : Meus cibus est ut
faciam voluntatem ejus qui misit me, ut perficiam opus ejus. 35 Nonne vos
dicitis quod adhuc quatuor menses sunt, et messis venit ? Ecce dico vobis :
levate oculos vestros, et videte regiones, quia albæ sunt jam ad messem. 36 Et
qui metit, mercedem accipit, et congregat fructum in vitam æternam : ut et
qui seminat, simul gaudeat, et qui metit. 37 In hoc enim est verbum verum :
quia alius est qui seminat, et alius est qui metit. 38 Ego misi vos metere quod
vos non laborastis : alii laboraverunt, et vos in labores eorum introistis. 39 Ex
civitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritanorum, propter verbum
mulieris testimonium perhibentis : Quia dixit mihi omnia quæcumque feci.
40 Cum venissent ergo ad illum Samaritani, rogaverunt eum ut ibi maneret. Et
mansit ibi duos dies. 41 Et multo plures crediderunt in eum propter sermonem
ejus. 42 Et mulieri dicebant : Quia jam non propter tuam loquelam credimus :
ipsi enim audivimus, et scimus quia hic est vere Salvator mundi.
43 Post duos autem dies exiit inde, et abiit in Galilæam. 44 Ipse enim Jesus
testimonium perhibuit, quia propheta in sua patria honorem non habet.
45 Cum ergo venisset in Galilæam, exceperunt eum Galilæi, cum omnia vidissent
quæ fecerat Jerosolymis in die festo : et ipsi enim venerant ad diem
festum. 46 Venit ergo iterum in Cana Galilææ, ubi fecit aquam vinum. Et erat
quidam regulus, cujus filius infirmabatur Capharnaum. 47 Hic cum audisset
quia Jesus adveniret a Judæa in Galilæam, abiit ad eum, et rogabat eum ut
descenderet, et sanaret filium ejus : incipiebat enim mori. 48 Dixit ergo Jesus
ad eum : Nisi signa et prodigia videritis, non creditis. 49 Dicit ad eum regulus :
Domine, descende priusquam moriatur filius meus. 50 Dicit ei Jesus : Vade,
filius tuus vivit. Credidit homo sermoni quem dixit ei Jesus, et ibat. 51 Jam
autem eo descendente, servi occurrerunt ei, et nuntiaverunt dicentes, quia fil-
1345
Joannes
ius ejus viveret. 52 Interrogabat ergo horam ab eis in qua melius habuerit. Et
dixerunt ei : Quia heri hora septima reliquit eum febris. 53 Cognovit ergo pater,
quia illa hora erat in qua dixit ei Jesus : Filius tuus vivit ; et credidit ipse
et domus ejus tota. 54 Hoc iterum secundum signum fecit Jesus, cum venisset
a Judæa in Galilæam.
5 Post hæc erat dies festus Judæorum, et ascendit Jesus Jerosolymam. 2 Est
autem Jerosolymis probatica piscina, quæ cognominatur hebraice Bethsaida,
quinque porticus habens. 3 In his jacebat multitudo magna languentium,
cæcorum, claudorum, aridorum, exspectantium aquæ motum. 4 Angelus
autem Domini descendebat secundum tempus in piscinam, et movebatur
aqua. Et qui prior descendisset in piscinam post motionem aquæ, sanus
fiebat a quacumque detinebatur infirmitate. 5 Erat autem quidam homo ibi
triginta et octo annos habens in infirmitate sua. 6 Hunc autem cum vidisset
Jesus jacentem, et cognovisset quia jam multum tempus haberet, dicit ei : Vis
sanus fieri ? 7 Respondit ei languidus : Domine, hominem non habeo, ut, cum
turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam : dum venio enim ego, alius ante
me descendit. 8 Dicit ei Jesus : Surge, tolle grabatum tuum et ambula. 9 Et
statim sanus factus est homo ille : et sustulit grabatum suum, et ambulabat.
Erat autem sabbatum in die illo.
10 Dicebant ergo Judæi illi qui sanatus fuerat : Sabbatum est, non licet tibi
tollere grabatum tuum. 11 Respondit eis : Qui me sanum fecit, ille mihi dixit :
Tolle grabatum tuum et ambula. 12 Interrogaverunt ergo eum : Quis est ille
homo qui dixit tibi : Tolle grabatum tuum et ambula ? 13 Is autem qui sanus
fuerat effectus, nesciebat quis esset. Jesus enim declinavit a turba constituta
in loco. 14 Postea invenit eum Jesus in templo, et dixit illi : Ecce sanus factus
es ; jam noli peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. 15 Abiit ille homo, et
nuntiavit Judæis quia Jesus esset, qui fecit eum sanum. 16 Propterea persequebantur
Judæi Jesum, quia hæc faciebat in sabbato. 17 Jesus autem respondit
eis : Pater meus usque modo operatur, et ego operor. 18 Propterea ergo magis
quærebant eum Judæi interficere : quia non solum solvebat sabbatum, sed et
patrem suum dicebat Deum, æqualem se faciens Deo.
Respondit itaque Jesus, et dixit eis : 19 Amen, amen dico vobis : non potest
Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem : quæcumque
enim ille fecerit, hæc et Filius similiter facit. 20 Pater enim diligit Filium, et
omnia demonstrat ei quæ ipse facit : et majora his demonstrabit ei opera, ut
vos miremini. 21 Sicut enim Pater suscitat mortuos, et vivificat, sic et Filius,
quos vult, vivificat. 22 Neque enim Pater judicat quemquam : sed omne judicium
dedit Filio, 23 ut omnes honorificent Filium, sicut honorificant Patrem ;
qui non honorificat Filium, non honorificat Patrem, qui misit illum. 24 Amen,
amen dico vobis, quia qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet
vitam æternam, et in judicium non venit, sed transiit a morte in vitam.
25 Amen, amen dico vobis, quia venit hora, et nunc est, quando mortui audient
vocem Filii Dei : et qui audierint, vivent. 26 Sicut enim Pater habet vitam in
semetipso, sic dedit et Filio habere vitam in semetipso : 27 et potestatem dedit
ei judicium facere, quia Filius hominis est. 28 Nolite mirari hoc, quia venit
hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient vocem Filii Dei : 29 et
procedent qui bona fecerunt, in resurrectionem vitæ ; qui vero mala egerunt,
in resurrectionem judicii. 30 Non possum ego a meipso facere quidquam. Si-
1346
Joannes
cut audio, judico : et judicium meum justum est, quia non quæro voluntatem
meam, sed voluntatem ejus qui misit me.
31 Si ego testimonium perhibeo de meipso, testimonium meum non est
verum. 32 Alius est qui testimonium perhibet de me : et scio quia verum est
testimonium, quod perhibet de me. 33 Vos misistis ad Joannem, et testimonium
perhibuit veritati. 34 Ego autem non ab homine testimonium accipio : sed
hæc dico ut vos salvi sitis. 35 Ille erat lucerna ardens et lucens : vos autem
voluistis ad horam exsultare in luce ejus. 36 Ego autem habeo testimonium
majus Joanne. Opera enim quæ dedit mihi Pater ut perficiam ea : ipsa opera,
quæ ego facio, testimonium perhibent de me, quia Pater misit me : 37 et qui
misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de me : neque vocem ejus umquam
audistis, neque speciem ejus vidistis : 38 et verbum ejus non habetis in vobis
manens : quia quem misit ille, huic vos non creditis. 39 Scrutamini Scripturas,
quia vos putatis in ipsis vitam æternam habere : et illæ sunt quæ testimonium
perhibent de me : 40 et non vultis venire ad me ut vitam habeatis. 41 Claritatem
ab hominibus non accipio. 42 Sed cognovi vos, quia dilectionem Dei non
habetis in vobis. 43 Ego veni in nomine Patris mei, et non accipitis me ; si alius
venerit in nomine suo, illum accipietis. 44 Quomodo vos potestis credere, qui
gloriam ab invicem accipitis, et gloriam quæ a solo Deo est, non quæritis ?
45 Nolite putare quia ego accusaturus sim vos apud Patrem : est qui accusat
vos Moyses, in quo vos speratis. 46 Si enim crederetis Moysi, crederetis forsitan
et mihi : de me enim ille scripsit. 47 Si autem illius litteris non creditis,
quomodo verbis meis credetis ?
6 Post hæc abiit Jesus trans mare Galilææ, quod est Tiberiadis : 2 et sequebatur
eum multitudo magna, quia videbant signa quæ faciebat super his
qui infirmabantur. 3 Subiit ergo in montem Jesus et ibi sedebat cum discipulis
suis. 4 Erat autem proximum Pascha dies festus Judæorum. 5 Cum sublevasset
ergo oculos Jesus, et vidisset quia multitudo maxima venit ad eum,
dixit ad Philippum : Unde ememus panes, ut manducent hi ? 6 Hoc autem
dicebat tentans eum : ipse enim sciebat quid esset facturus. 7 Respondit ei
Philippus : Ducentorum denariorum panes non sufficiunt eis, ut unusquisque
modicum quid accipiat. 8 Dicit ei unus ex discipulis ejus, Andreas, frater
Simonis Petri : 9 Est puer unus hic qui habet quinque panes hordeaceos et
duos pisces : sed hæc quid sunt inter tantos ? 10 Dixit ergo Jesus : Facite
homines discumbere. Erat autem foenum multum in loco. Discumberunt ergo
viri, numero quasi quinque millia. 11 Accepit ergo Jesus panes : et cum gratias
egisset, distribuit discumbentibus : similiter et ex piscibus quantum volebant.
12 Ut autem impleti sunt, dixit discipulis suis : Colligite quæ superaverunt
fragmenta, ne pereant. 13 Collegerunt ergo, et impleverunt duodecim cophinos
fragmentorum ex quinque panibus hordeaceis, quæ superfuerunt his qui
manducaverant. 14 Illi ergo homines cum vidissent quod Jesus fecerat signum,
dicebant : Quia hic est vere propheta, qui venturus est in mundum. 15 Jesus
ergo cum cognovisset quia venturi essent ut raperent eum, et facerent eum
regem, fugit iterum in montem ipse solus.
16 Ut autem sero factum est, descenderunt discipuli ejus ad mare. 17 Et cum
ascendissent navim, venerunt trans mare in Capharnaum : et tenebræ jam
factæ erant et non venerat ad eos Jesus. 18 Mare autem, vento magno flante,
exsurgebat. 19 Cum remigassent ergo quasi stadia viginti quinque aut triginta,
vident Jesum ambulantem supra mare, et proximum navi fieri, et timuerunt.
1347
Joannes
20 Ille autem dicit eis : Ego sum, nolite timere. 21 Voluerunt ergo accipere
eum in navim et statim navis fuit ad terram, in quam ibant. 22 Altera die,
turba, quæ stabat trans mare, vidit quia navicula alia non erat ibi nisi una,
et quia non introisset cum discipulis suis Jesus in navim, sed soli discipuli
ejus abiissent : 23 aliæ vero supervenerunt naves a Tiberiade juxta locum ubi
manducaverunt panem, gratias agente Domino. 24 Cum ergo vidisset turba
quia Jesus non esset ibi, neque discipuli ejus, ascenderunt in naviculas, et
venerunt Capharnaum quærentes Jesum.
25 Et cum invenissent eum trans mare, dixerunt ei : Rabbi, quando huc
venisti ? 26 Respondit eis Jesus, et dixit : Amen, amen dico vobis : quæritis
me non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus et saturati estis.
27 Operamini non cibum, qui perit, sed qui permanet in vitam æternam, quem
Filius hominis dabit vobis. Hunc enim Pater signavit Deus. 28 Dixerunt ergo
ad eum : Quid faciemus ut operemur opera Dei ? 29 Respondit Jesus, et dixit
eis : Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. 30 Dixerunt ergo
ei : Quod ergo tu facis signum ut videamus et credamus tibi ? quid operaris ?
31 Patres nostri manducaverunt manna in deserto, sicut scriptum est : Panem
de cælo dedit eis manducare. 32 Dixit ergo eis Jesus : Amen, amen dico vobis :
non Moyses dedit vobis panem de cælo, sed Pater meus dat vobis panem
de cælo verum. 33 Panis enim Dei est, qui de cælo descendit, et dat vitam
mundo. 34 Dixerunt ergo ad eum : Domine, semper da nobis panem hunc.
35 Dixit autem eis Jesus : Ego sum panis vitæ : qui venit ad me, non esuriet,
et qui credit in me, non sitiet umquam. 36 Sed dixi vobis quia et vidistis me,
et non creditis. 37 Omne quod dat mihi Pater, ad me veniet : et eum qui venit
ad me, non ejiciam foras : 38 quia descendi de cælo, non ut faciam voluntatem
meam, sed voluntatem ejus qui misit me. 39 Hæc est autem voluntas ejus qui
misit me, Patris : ut omne quod dedit mihi, non perdam ex eo, sed resuscitem
illud in novissimo die. 40 Hæc est autem voluntas Patris mei, qui misit me :
ut omnis qui videt Filium et credit in eum, habeat vitam æternam, et ego
resuscitabo eum in novissimo die. 41 Murmurabant ergo Judæi de illo, quia
dixisset : Ego sum panis vivus, qui de cælo descendi, 42 et dicebant : Nonne
hic est Jesus filius Joseph, cujus nos novimus patrem et matrem ? quomodo
ergo dicit hic : Quia de cælo descendi ? 43 Respondit ergo Jesus, et dixit
eis : Nolite murmurare in invicem : 44 nemo potest venire ad me, nisi Pater,
qui misit me, traxerit eum ; et ego resuscitabo eum in novissimo die. 45 Est
scriptum in prophetis : Et erunt omnes docibiles Dei. Omnis qui audivit a
Patre, et didicit, venit ad me. 46 Non quia Patrem vidit quisquam, nisi is, qui
est a Deo, hic vidit Patrem. 47 Amen, amen dico vobis : qui credit in me, habet
vitam æternam.
48 Ego sum panis vitæ. 49 Patres vestri manducaverunt manna in deserto,
et mortui sunt. 50 Hic est panis de cælo descendens : ut si quis ex ipso
manducaverit, non moriatur. 51 Ego sum panis vivus, qui de cælo descendi.
52 Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in æternum : et panis quem ego
dabo, caro mea est pro mundi vita. 53 Litigabant ergo Judæi ad invicem, dicentes
: Quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducandum ?
54 Dixit ergo eis Jesus : Amen, amen dico vobis : nisi manducaveritis carnem
Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis. 55 Qui
manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, habet vitam æternam :
et ego resuscitabo eum in novissimo die. 56 Caro enim mea vere est cibus : et
sanguis meus, vere est potus ; 57 qui manducat meam carnem et bibit meum
1348
Joannes
sanguinem, in me manet, et ego in illo. 58 Sicut misit me vivens Pater, et ego
vivo propter Patrem : et qui manducat me, et ipse vivet propter me. 59 Hic est
panis qui de cælo descendit. Non sicut manducaverunt patres vestri manna,
et mortui sunt. Qui manducat hunc panem, vivet in æternum.
60 Hæc dixit in synagoga docens, in Capharnaum. 61 Multi ergo audientes
ex discipulis ejus, dixerunt : Durus est hic sermo, et quis potest eum audire ?
62 Sciens autem Jesus apud semetipsum quia murmurarent de hoc discipuli
ejus, dixit eis : Hoc vos scandalizat ? 63 si ergo videritis Filium hominis ascendentem
ubi erat prius ? 64 Spiritus est qui vivificat : caro non prodest
quidquam : verba quæ ego locutus sum vobis, spiritus et vita sunt. 65 Sed
sunt quidam ex vobis qui non credunt. Sciebat enim ab initio Jesus qui essent
non credentes, et quis traditurus esset eum. 66 Et dicebat : Propterea dixi vobis,
quia nemo potest venire ad me, nisi fuerit ei datum a Patre meo. 67 Ex
hoc multi discipulorum ejus abierunt retro : et jam non cum illo ambulabant.
68 Dixit ergo Jesus ad duodecim : Numquid et vos vultis abire ? 69 Respondit
ergo ei Simon Petrus : Domine, ad quem ibimus ? verba vitæ æternæ habes :
70 et nos credidimus, et cognovimus quia tu es Christus Filius Dei. 71 Respondit
eis Jesus : Nonne ego vos duodecim elegi : et ex vobis unus diabolus est ?
72 Dicebat autem Judam Simonis Iscariotem : hic enim erat traditurus eum,
cum esset unus ex duodecim.
7 Post hæc autem ambulabat Jesus in Galilæam : non enim volebat in
Judæam ambulare, quia quærebant eum Judæi interficere. 2 Erat autem
in proximo dies festus Judæorum, Scenopegia. 3 Dixerunt autem ad eum
fratres ejus : Transi hinc, et vade in Judæam, ut et discipuli tui videant opera
tua, quæ facis. 4 Nemo quippe in occulto quid facit, et quærit ipse in palam
esse : si hæc facis, manifesta teipsum mundo. 5 Neque enim fratres ejus credebant
in eum. 6 Dicit ergo eis Jesus : Tempus meum nondum advenit : tempus
autem vestrum semper est paratum. 7 Non potest mundus odisse vos : me
autem odit, quia ego testimonium perhibeo de illo quod opera ejus mala sunt.
8 Vos ascendite ad diem festum hunc, ego autem non ascendo ad diem festum
istum : quia meum tempus nondum impletum est. 9 Hæc cum dixisset, ipse
mansit in Galilæa.
10 Ut autem ascenderunt fratres ejus, tunc et ipse ascendit ad diem festum
non manifeste, sed quasi in occulto. 11 Judæi ergo quærebant eum in die festo,
et dicebant : Ubi est ille ? 12 Et murmur multum erat in turba de eo. Quidam
enim dicebant : Quia bonus est. Alii autem dicebant : Non, sed seducit turbas.
13 Nemo tamen palam loquebatur de illo propter metum Judæorum.
14 Jam autem die festo mediante, ascendit Jesus in templum, et docebat.
15 Et mirabantur Judæi, dicentes : Quomodo hic litteras scit, cum non didicerit
? 16 Respondit eis Jesus, et dixit : Mea doctrina non est mea, sed ejus qui
misit me. 17 Si quis voluerit voluntatem ejus facere, cognoscet de doctrina,
utrum ex Deo sit, an ego a meipso loquar. 18 Qui a semetipso loquitur, gloriam
propriam quærit ; qui autem quærit gloriam ejus qui misit eum, hic verax
est, et injustitia in illo non est. 19 Nonne Moyses dedit vobis legem : et nemo
ex vobis facit legem ? 20 Quid me quæritis interficere ? Respondit turba, et
dixit : Dæmonium habes : quis te quæret interficere ? 21 Respondit Jesus et
dixit eis : Unum opus feci, et omnes miramini : 22 propterea Moyses dedit
vobis circumcisionem (non quia ex Moyse est, sed ex patribus), et in sabbato
circumciditis hominem. 23 Si circumcisionem accipit homo in sabbato, ut non
1349
Joannes
solvatur lex Moysi : mihi indignamini quia totum hominem sanum feci in
sabbato ? 24 Nolite judicare secundum faciem, sed justum judicium judicate.
25 Dicebant ergo quidam ex Jerosolymis : Nonne hic est, quem quærunt
interficere ? 26 et ecce palam loquitur, et nihil ei dicunt. Numquid vere cognoverunt
principes quia hic est Christus ? 27 Sed hunc scimus unde sit : Christus
autem cum venerit, nemo scit unde sit. 28 Clamabat ergo Jesus in templo
docens, et dicens : Et me scitis, et unde sim scitis : et a meipso non veni,
sed est verus qui misit me, quem vos nescitis. 29 Ego scio eum : quia ab ipso
sum, et ipse me misit. 30 Quærebant ergo eum apprehendere : et nemo misit
in illum manus, quia nondum venerat hora ejus. 31 De turba autem multi
crediderunt in eum, et dicebant : Christus cum venerit, numquid plura signa
faciet quam quæ hic facit ? 32 Audierunt pharisæi turbam murmurantem de
illo hæc : et miserunt principes et pharisæi ministros ut apprehenderent eum.
33 Dixit ergo eis Jesus : Adhuc modicum tempus vobiscum sum : et vado ad
eum qui me misit. 34 Quæretis me, et non invenietis : et ubi ego sum, vos
non potestis venire. 35 Dixerunt ergo Judæi ad semetipsos : Quo hic iturus
est, quia non inveniemus eum ? numquid in dispersionem gentium iturus est,
et docturus gentes ? 36 quis est hic sermo, quem dixit : Quæretis me, et non
invenietis : et ubi sum ego, vos non potestis venire ?
37 In novissimo autem die magno festivitatis stabat Jesus, et clamabat dicens
: Si quis sitit, veniat ad me et bibat. 38 Qui credit in me, sicut dicit
Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquæ vivæ. 39 Hoc autem dixit de
Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum : nondum enim erat Spiritus
datus, quia Jesus nondum erat glorificatus.
40 Ex illa ergo turba cum audissent hos sermones ejus, dicebant : Hic est
vere propheta. 41 Alii dicebant : Hic est Christus. Quidam autem dicebant :
Numquid a Galilæa venit Christus ? 42 nonne Scriptura dicit : Quia ex semine
David, et de Bethlehem castello, ubi erat David, venit Christus ? 43 Dissensio
itaque facta est in turba propter eum. 44 Quidam autem ex ipsis volebant
apprehendere eum : sed nemo misit super eum manus. 45 Venerunt ergo ministri
ad pontifices et pharisæos. Et dixerunt eis illi : Quare non adduxistis
illum ? 46 Responderunt ministri : Numquam sic locutus est homo, sicut hic
homo. 47 Responderunt ergo eis pharisæi : Numquid et vos seducti estis ?
48 numquid ex principibus aliquis credidit in eum, aut ex pharisæis ? 49 sed
turba hæc, quæ non novit legem, maledicti sunt. 50 Dixit Nicodemus ad eos,
ille qui venit ad eum nocte, qui unus erat ex ipsis : 51 Numquid lex nostra
judicat hominem, nisi prius audierit ab ipso, et cognoverit quid faciat ? 52 Responderunt,
et dixerunt ei : Numquid et tu Galilæus es ? scrutare Scripturas,
et vide quia a Galilæa propheta non surgit. 53 Et reversi sunt unusquisque in
domum suam.
8Jesus autem perrexit in montem Oliveti : 2 et diluculo iterum venit in templum,
et omnis populus venit ad eum, et sedens docebat eos. 3 Adducunt
autem scribæ et pharisæi mulierem in adulterio deprehensam : et statuerunt
eam in medio, 4 et dixerunt ei : Magister, hæc mulier modo deprehensa est
in adulterio. 5 In lege autem Moyses mandavit nobis hujusmodi lapidare. Tu
ergo quid dicis ? 6 Hoc autem dicebant tentantes eum, ut possent accusare
eum. Jesus autem inclinans se deorsum, digito scribebat in terra. 7 Cum ergo
perseverarent interrogantes eum, erexit se, et dixit eis : Qui sine peccato est
vestrum, primus in illam lapidem mittat. 8 Et iterum se inclinans, scribebat in
1350
Joannes
terra. 9 Audientes autem unus post unum exibant, incipientes a senioribus :
et remansit solus Jesus, et mulier in medio stans. 10 Erigens autem se Jesus,
dixit ei : Mulier, ubi sunt qui te accusabant ? nemo te condemnavit ? 11 Quæ
dixit : Nemo, Domine. Dixit autem Jesus : Nec ego te condemnabo : vade, et
jam amplius noli peccare.
12 Iterum ergo locutus est eis Jesus, dicens : Ego sum lux mundi : qui
sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitæ. 13 Dixerunt
ergo ei pharisæi : Tu de teipso testimonium perhibes ; testimonium tuum non
est verum. 14 Respondit Jesus, et dixit eis : Et si ego testimonium perhibeo de
meipso, verum est testimonium meum : quia scio unde veni et quo vado ; vos
autem nescitis unde venio aut quo vado. 15 Vos secundum carnem judicatis :
ego non judico quemquam ; 16 et si judico ego, judicium meum verum est,
quia solus non sum : sed ego et qui misit me, Pater. 17 Et in lege vestra
scriptum est, quia duorum hominum testimonium verum est. 18 Ego sum qui
testimonium perhibeo de meipso, et testimonium perhibet de me qui misit me,
Pater. 19 Dicebant ergo ei : Ubi est Pater tuus ? Respondit Jesus : Neque me
scitis, neque Patrem meum : si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis.
20 Hæc verba locutus est Jesus in gazophylacio, docens in templo : et nemo
apprehendit eum, quia necdum venerat hora ejus.
21 Dixit ergo iterum eis Jesus : Ego vado, et quæretis me, et in peccato
vestro moriemini. Quo ego vado, vos non potestis venire. 22 Dicebant ergo
Judæi : Numquid interficiet semetipsum, quia dixit : Quo ego vado, vos non
potestis venire ? 23 Et dicebat eis : Vos de deorsum estis, ego de supernis
sum. Vos de mundo hoc estis, ego non sum de hoc mundo. 24 Dixi ergo vobis
quia moriemini in peccatis vestris : si enim non credideritis quia ego sum,
moriemini in peccato vestro. 25 Dicebant ergo ei : Tu quis es ? Dixit eis Jesus :
Principium, qui et loquor vobis. 26 Multa habeo de vobis loqui, et judicare ; sed
qui me misit, verax est ; et ego quæ audivi ab eo, hæc loquor in mundo. 27 Et
non cognoverunt quia Patrem ejus dicebat Deum. 28 Dixit ergo eis Jesus : Cum
exaltaveritis Filium hominis, tunc cognoscetis quia ego sum, et a meipso facio
nihil, sed sicut docuit me Pater, hæc loquor : 29 et qui me misit, mecum est,
et non reliquit me solum : quia ego quæ placita sunt ei, facio semper. 30 Hæc
illo loquente, multi crediderunt in eum. 31 Dicebat ergo Jesus ad eos, qui
crediderunt ei, Judæos : Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei
eritis, 32 et cognoscetis veritatem, et veritas liberabit vos. 33 Responderunt ei :
Semen Abrahæ sumus, et nemini servivimus umquam : quomodo tu dicis :
Liberi eritis ? 34 Respondit eis Jesus : Amen, amen dico vobis : quia omnis
qui facit peccatum, servus est peccati. 35 Servus autem non manet in domo
in æternum : filius autem manet in æternum. 36 Si ergo vos filius liberaverit,
vere liberi eritis. 37 Scio quia filii Abrahæ estis : sed quæritis me interficere,
quia sermo meus non capit in vobis. 38 Ego quod vidi apud Patrem meum,
loquor : et vos quæ vidistis apud patrem vestrum, facitis. 39 Responderunt, et
dixerunt ei : Pater noster Abraham est. Dicit eis Jesus : Si filii Abrahæ estis,
opera Abrahæ facite. 40 Nunc autem quæritis me interficere, hominem, qui
veritatem vobis locutus sum, quam audivi a Deo : hoc Abraham non fecit.
41 Vos facitis opera patris vestri. Dixerunt itaque ei : Nos ex fornicatione
non sumus nati : unum patrem habemus Deum. 42 Dixit ergo eis Jesus : Si
Deus pater vester esset, diligeretis utique et me ; ego enim ex Deo processi,
et veni : neque enim a meipso veni, sed ille me misit. 43 Quare loquelam
meam non cognoscitis ? Quia non potestis audire sermonem meum. 44 Vos ex
1351
Joannes
patre diabolo estis : et desideria patris vestri vultis facere. Ille homicida erat
ab initio, et in veritate non stetit : quia non est veritas in eo : cum loquitur
mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est, et pater ejus. 45 Ego autem
si veritatem dico, non creditis mihi. 46 Quis ex vobis arguet me de peccato ?
si veritatem dico vobis, quare non creditis mihi ? 47 Qui ex Deo est, verba Dei
audit. Propterea vos non auditis, quia ex Deo non estis.
48 Responderunt ergo Judæi, et dixerunt ei : Nonne bene dicimus nos quia
Samaritanus es tu, et dæmonium habes ? 49 Respondit Jesus : Ego dæmonium
non habeo : sed honorifico Patrem meum, et vos inhonorastis me. 50 Ego
autem non quæro gloriam meam : est qui quærat, et judicet. 51 Amen, amen
dico vobis : si quis sermonem meum servaverit, mortem non videbit in æternum.
52 Dixerunt ergo Judæi : Nunc cognovimus quia dæmonium habes.
Abraham mortuus est, et prophetæ ; et tu dicis : Si quis sermonem meum
servaverit, non gustabit mortem in æternum. 53 Numquid tu major es patre
nostro Abraham, qui mortuus est ? et prophetæ mortui sunt. Quem teipsum
facis ? 54 Respondit Jesus : Si ego glorifico meipsum, gloria mea nihil est : est
Pater meus, qui glorificat me, quem vos dicitis quia Deus vester est, 55 et non
cognovistis eum : ego autem novi eum. Et si dixero quia non scio eum, ero
similis vobis, mendax. Sed scio eum, et sermonem ejus servo. 56 Abraham pater
vester exsultavit ut videret diem meum : vidit, et gavisus est. 57 Dixerunt
ergo Judæi ad eum : Quinquaginta annos nondum habes, et Abraham vidisti ?
58 Dixit eis Jesus : Amen, amen dico vobis, antequam Abraham fieret, ego sum.
59 Tulerunt ergo lapides, ut jacerent in eum : Jesus autem abscondit se, et exivit
de templo.
9Et præteriens Jesus vidit hominem cæcum a nativitate : 2 et interrogaverunt
eum discipuli ejus : Rabbi, quis peccavit, hic, aut parentes ejus, ut cæcus
nasceretur ? 3 Respondit Jesus : Neque hic peccavit, neque parentes ejus :
sed ut manifestentur opera Dei in illo. 4 Me oportet operari opera ejus qui
misit me, donec dies est : venit nox, quando nemo potest operari : 5 quamdiu
sum in mundo, lux sum mundi. 6 Hæc cum dixisset, exspuit in terram, et
fecit lutum ex sputo, et linivit lutum super oculos ejus, 7 et dixit ei : Vade,
lava in natatoria Silo¨e (quod interpretatur Missus). Abiit ergo, et lavit, et
venit videns. 8 Itaque vicini, et qui viderant eum prius quia mendicus erat,
dicebant : Nonne hic est qui sedebat, et mendicabat ? Alii dicebant : Quia hic
est. 9 Alii autem : Nequaquam, sed similis est ei. Ille vero dicebat : Quia ego
sum. 10 Dicebant ergo ei : Quomodo aperti sunt tibi oculi ? 11 Respondit : Ille
homo qui dicitur Jesus, lutum fecit : et unxit oculos meos, et dixit mihi : Vade
ad natatoria Silo¨e, et lava. Et abii, et lavi, et video. 12 Et dixerunt ei : Ubi est
ille ? Ait : Nescio.
13 Adducunt eum ad pharisæos, qui cæcus fuerat. 14 Erat autem sabbatum
quando lutum fecit Jesus, et aperuit oculos ejus. 15 Iterum ergo interrogabant
eum pharisæi quomodo vidisset. Ille autem dixit eis : Lutum mihi posuit super
oculos, et lavi, et video. 16 Dicebant ergo ex pharisæis quidam : Non est
hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Alii autem dicebant : Quomodo
potest homo peccator hæc signa facere ? Et schisma erat inter eos. 17 Dicunt
ergo cæco iterum : Tu quid dicis de illo qui aperuit oculos tuos ? Ille autem
dixit : Quia propheta est. 18 Non crediderunt ergo Judæi de illo, quia cæcus
fuisset et vidisset, donec vocaverunt parentes ejus, qui viderat : 19 et interrogaverunt
eos, dicentes : Hic est filius vester, quem vos dicitis quia cæcus
1352
Joannes
natus est ? quomodo ergo nunc videt ? 20 Responderunt eis parentes ejus, et
dixerunt : Scimus quia hic est filius noster, et quia cæcus natus est : 21 quomodo
autem nunc videat, nescimus : aut quis ejus aperuit oculos, nos nescimus ;
ipsum interrogate : ætatem habet, ipse de se loquatur. 22 Hæc dixerunt parentes
ejus, quoniam timebant Judæos : jam enim conspiraverunt Judæi, ut
si quis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret. 23 Propterea
parentes ejus dixerunt : Quia ætatem habet, ipsum interrogate. 24 Vocaverunt
ergo rursum hominem qui fuerat cæcus, et dixerunt ei : Da gloriam Deo :
nos scimus quia hic homo peccator est. 25 Dixit ergo eis ille : Si peccator est,
nescio ; unum scio, quia cæcus cum essem, modo video. 26 Dixerunt ergo
illi : Quid fecit tibi ? quomodo aperuit tibi oculos ? 27 Respondit eis : Dixi
vobis jam, et audistis : quod iterum vultis audire ? numquid et vos vultis
discipuli ejus fieri ? 28 Maledixerunt ergo ei, et dixerunt : Tu discipulus illius
sis : nos autem Moysi discipuli sumus. 29 Nos scimus quia Moysi locutus est
Deus ; hunc autem nescimus unde sit. 30 Respondit ille homo, et dixit eis :
In hoc enim mirabile est quia vos nescitis unde sit, et aperuit meos oculos :
31 scimus autem quia peccatores Deus non audit : sed si quis Dei cultor est,
et voluntatem ejus facit, hunc exaudit. 32 A sæculo non est auditum quia quis
aperuit oculos cæci nati. 33 Nisi esset hic a Deo, non poterat facere quidquam.
34 Responderunt, et dixerunt ei : In peccatis natus es totus, et tu doces nos ?
Et ejecerunt eum foras.
35 Audivit Jesus quia ejecerunt eum foras : et cum invenisset eum, dixit
ei : Tu credis in Filium Dei ? 36 Respondit ille, et dixit : Quis est, Domine, ut
credam in eum ? 37 Et dixit ei Jesus : Et vidisti eum, et qui loquitur tecum,
ipse est. 38 At ille ait : Credo, Domine. Et procidens adoravit eum. 39 Et dixit
Jesus : In judicium ego in hunc mundum veni : ut qui non vident videant,
et qui vident cæci fiant. 40 Et audierunt quidam ex pharisæis qui cum ipso
erant, et dixerunt ei : Numquid et nos cæci sumus ? 41 Dixit eis Jesus : Si cæci
essetis, non haberetis peccatum. Nunc vero dicitis, Quia videmus : peccatum
vestrum manet.
10 Amen, amen dico vobis : qui non intrat per ostium in ovile ovium, sed
ascendit aliunde, ille fur est et latro. 2 Qui autem intrat per ostium, pastor
est ovium. 3 Huic ostiarius aperit, et oves vocem ejus audiunt, et proprias
ovas vocat nominatim, et educit eas. 4 Et cum proprias oves emiserit, ante eas
vadit : et oves illum sequuntur, quia sciunt vocem ejus. 5 Alienum autem non
sequuntur, sed fugiunt ab eo : quia non noverunt vocem alienorum. 6 Hoc
proverbium dixit eis Jesus : illi autem non cognoverunt quid loqueretur eis.
7 Dixit ergo eis iterum Jesus : Amen, amen dico vobis, quia ego sum ostium
ovium. 8 Omnes quotquot venerunt, fures sunt, et latrones, et non audierunt
eos oves. 9 Ego sum ostium. Per me si quis introierit, salvabitur : et ingredietur,
et egredietur, et pascua inveniet. 10 Fur non venit nisi ut furetur, et mactet,
et perdat. Ego veni ut vitam habeant, et abundantius habeant. 11 Ego sum pastor
bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. 12 Mercenarius
autem, et qui non est pastor, cujus non sunt oves propriæ, videt lupum venientem,
et dimittit oves, et fugit : et lupus rapit, et dispergit oves ; 13 mercenarius
autem fugit, quia mercenarius est, et non pertinet ad eum de ovibus. 14 Ego
sum pastor bonus : et cognosco meas, et cognoscunt me meæ. 15 Sicut novit
me Pater, et ego agnosco Patrem : et animam meam pono pro ovibus meis.
16 Et alias oves habeo, quæ non sunt ex hoc ovili : et illas oportet me adducere,
1353
Joannes
et vocem meam audient, et fiet unum ovile et unus pastor. 17 Propterea me
diligit Pater : quia ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. 18 Nemo
tollit eam a me : sed ego pono eam a meipso, et potestatem habeo ponendi
eam, et potestatem habeo iterum sumendi eam. Hoc mandatum accepi a Patre
meo.
19 Dissensio iterum facta est inter Judæos propter sermones hos. 20 Dicebant
autem multi ex ipsis : Dæmonium habet, et insanit : quid eum auditis
? 21 Alii dicebant : Hæc verba non sunt dæmonium habentis : numquid
dæmonium potest cæcorum oculos aperire ?
22 Facta sunt autem Encænia in Jerosolymis, et hiems erat. 23 Et ambulabat
Jesus in templo, in porticu Salomonis. 24 Circumdederunt ergo eum Judæi, et
dicebant ei : Quousque animam nostram tollis ? si tu es Christus, dic nobis
palam. 25 Respondit eis Jesus : Loquor vobis, et non creditis : opera quæ ego
facio in nomine Patris mei, hæc testimonium perhibent de me : 26 sed vos non
creditis, quia non estis ex ovibus meis. 27 Oves meæ vocem meam audiunt, et
ego cognosco eas, et sequuntur me : 28 et ego vitam æternam do eis, et non
peribunt in æternum, et non rapiet eas quisquam de manu mea. 29 Pater meus
quod dedit mihi, majus omnibus est : et nemo potest rapere de manu Patris
mei. 30 Ego et Pater unum sumus.
31 Sustulerunt ergo lapides Judæi, ut lapidarent eum. 32 Respondit eis Jesus
: Multa bona opera ostendi vobis ex Patre meo : propter quod eorum opus
me lapidatis ? 33 Responderunt ei Judæi : De bono opere non lapidamus te,
sed de blasphemia ; et quia tu homo cum sis, facis teipsum Deum. 34 Respondit
eis Jesus : Nonne scriptum est in lege vestra, Quia ego dixi : Dii estis ? 35 Si
illos dixit deos, ad quos sermo Dei factus est, et non potest solvi Scriptura :
36 quem Pater sanctificavit, et misit in mundum vos dicitis : Quia blasphemas,
quia dixi : Filius Dei sum ? 37 Si non facio opera Patris mei, nolite credere
mihi. 38 Si autem facio : etsi mihi non vultis credere, operibus credite, ut
cognoscatis, et credatis quia Pater in me est, et ego in Patre. 39 Quærebant
ergo eum apprehendere : et exivit de manibus eorum. 40 Et abiit iterum trans
Jordanem, in eum locum ubi erat Joannes baptizans primum, et mansit illic ;
41 et multi venerunt ad eum, et dicebant : Quia Joannes quidem signum fecit
nullum. 42 Omnia autem quæcumque dixit Joannes de hoc, vera erant. Et
multi crediderunt in eum.
11 Erat autem quidam languens Lazarus a Bethania, de castello Mariæ et
Marthæ sororis ejus. 2 (Maria autem erat quæ unxit Dominum unguento,
et extersit pedes ejus capillis suis : cujus frater Lazarus infirmabatur.)
3 Miserunt ergo sorores ejus ad eum dicentes : Domine, ecce quem amas infirmatur.
4 Audiens autem Jesus dixit eis : Infirmitas hæc non est ad mortem,
sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. 5 Diligebat autem Jesus
Martham, et sororem ejus Mariam, et Lazarum. 6 Ut ergo audivit quia infirmabatur,
tunc quidem mansit in eodem loco duobus diebus ; 7 deinde post hæc
dixit discipulis suis : Eamus in Judæam iterum. 8 Dicunt ei discipuli : Rabbi,
nunc quærebant te Judæi lapidare, et iterum vadis illuc ? 9 Respondit Jesus :
Nonne duodecim sunt horæ diei ? Si quis ambulaverit in die, non offendit,
quia lucem hujus mundi videt : 10 si autem ambulaverit in nocte, offendit,
quia lux non est in eo. 11 Hæc ait, et post hæc dixit eis : Lazarus amicus noster
dormit : sed vado ut a somno excitem eum. 12 Dixerunt ergo discipuli ejus :
Domine, si dormit, salvus erit. 13 Dixerat autem Jesus de morte ejus : illi autem
1354
Joannes
putaverunt quia de dormitione somni diceret. 14 Tunc ergo Jesus dixit eis manifeste
: Lazarus mortuus est : 15 et gaudeo propter vos, ut credatis, quoniam
non eram ibi, sed eamus ad eum. 16 Dixit ergo Thomas, qui dicitur Didymus,
ad condiscipulos : Eamus et nos, ut moriamur cum eo. 17 Venit itaque
Jesus : et invenit eum quatuor dies jam in monumento habentem. 18 (Erat
autem Bethania juxta Jerosolymam quasi stadiis quindecim.) 19 Multi autem
ex Judæis venerant ad Martham et Mariam, ut consolarentur eas de fratre
suo. 20 Martha ergo ut audivit quia Jesus venit, occurrit illi : Maria autem
domi sedebat. 21 Dixit ergo Martha ad Jesum : Domine, si fuisses hic, frater
meus non fuisset mortuus : 22 sed et nunc scio quia quæcumque poposceris
a Deo, dabit tibi Deus. 23 Dicit illi Jesus : Resurget frater tuus. 24 Dicit ei
Martha : Scio quia resurget in resurrectione in novissimo die. 25 Dixit ei Jesus
: Ego sum resurrectio et vita : qui credit in me, etiam si mortuus fuerit,
vivet : 26 et omnis qui vivit et credit in me, non morietur in æternum. Credis
hoc ? 27 Ait illi : Utique Domine, ego credidi quia tu es Christus, Filius Dei
vivi, qui in hunc mundum venisti. 28 Et cum hæc dixisset, abiit, et vocavit
Mariam sororem suam silentio, dicens : Magister adest, et vocat te. 29 Illa ut
audivit, surgit cito, et venit ad eum ; 30 nondum enim venerat Jesus in castellum
: sed erat adhuc in illo loco, ubi occurrerat ei Martha. 31 Judæi ergo, qui
erant cum ea in domo, et consolabantur eam, cum vidissent Mariam quia cito
surrexit, et exiit, secuti sunt eam dicentes : Quia vadit ad monumentum, ut
ploret ibi. 32 Maria ergo, cum venisset ubi erat Jesus, videns eum, cecidit ad
pedes ejus, et dicit ei : Domine, si fuisses hic, non esset mortuus frater meus.
33 Jesus ergo, ut vidit eam plorantem, et Judæos, qui venerant cum ea, plorantes,
infremuit spiritu, et turbavit seipsum, 34 et dixit : Ubi posuistis eum ?
Dicunt ei : Domine, veni, et vide. 35 Et lacrimatus est Jesus. 36 Dixerunt ergo
Judæi : Ecce quomodo amabat eum. 37 Quidam autem ex ipsis dixerunt : Non
poterat hic, qui aperuit oculos cæci nati, facere ut hic non moreretur ? 38 Jesus
ergo rursum fremens in semetipso, venit ad monumentum. Erat autem
spelunca, et lapis superpositus erat ei. 39 Ait Jesus : Tollite lapidem. Dicit ei
Martha, soror ejus qui mortuus fuerat : Domine, jam foetet, quatriduanus est
enim. 40 Dicit ei Jesus : Nonne dixi tibi quoniam si credideris, videbis gloriam
Dei ? 41 Tulerunt ergo lapidem : Jesus autem, elevatis sursum oculis, dixit :
Pater, gratias ago tibi quoniam audisti me. 42 Ego autem sciebam quia semper
me audis, sed propter populum qui circumstat, dixi : ut credant quia tu me
misisti. 43 Hæc cum dixisset, voce magna clamavit : Lazare, veni foras. 44 Et
statim prodiit qui fuerat mortuus, ligatus pedes, et manus institis, et facies
illius sudario erat ligata. Dixit eis Jesus : Solvite eum et sinite abire. 45 Multi
ergo ex Judæis, qui venerant ad Mariam, et Martham, et viderant quæ fecit
Jesus, crediderunt in eum. 46 Quidam autem ex ipsis abierunt ad pharisæos,
et dixerunt eis quæ fecit Jesus.
47 Collegerunt ergo pontifices et pharisæi concilium, et dicebant : Quid
facimus, quia hic homo multa signa facit ? 48 Si dimittimus eum sic, omnes
credent in eum, et venient Romani, et tollent nostrum locum, et gentem. 49 Unus
autem ex ipsis, Caiphas nomine, cum esset pontifex anni illius, dixit eis :
Vos nescitis quidquam, 50 nec cogitatis quia expedit vobis ut unus moriatur
homo pro populo, et non tota gens pereat. 51 Hoc autem a semetipso non
dixit : sed cum esset pontifex anni illius, prophetavit, quod Jesus moriturus
erat pro gente, 52 et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi,
congregaret in unum. 53 Ab illo ergo die cogitaverunt ut interficerent eum.
1355
Joannes
54 Jesus ergo jam non in palam ambulabat apud Judæos, sed abiit in regionem
juxta desertum, in civitatem quæ dicitur Ephrem, et ibi morabatur
cum discipulis suis. 55 Proximum autem erat Pascha Judæorum, et ascenderunt
multi Jerosolymam de regione ante Pascha, ut sanctificarent seipsos.
56 Quærebant ergo Jesum, et colloquebantur ad invicem, in templo stantes :
Quid putatis, quia non venit ad diem festum ? Dederant autem pontifices
et pharisæi mandatum ut si quis cognoverit ubi sit, indicet, ut apprehendant
eum.
12 Jesus ergo ante sex dies Paschæ venit Bethaniam, ubi Lazarus fuerat
mortuus, quem suscitavit Jesus. 2 Fecerunt autem ei coenam ibi,
et Martha ministrabat, Lazarus vero unus erat ex discumbentibus cum eo.
3 Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici pretiosi, et unxit pedes Jesu,
et extersit pedes ejus capillis suis : et domus impleta est ex odore unguenti.
4 Dixit ergo unus ex discipulis ejus, Judas Iscariotes, qui erat eum traditurus :
5 Quare hoc unguentum non veniit trecentis denariis, et datum est egenis ?
6 Dixit autem hoc, non quia de egenis pertinebat ad eum, sed quia fur erat,
et loculos habens, ea quæ mittebantur, portabat. 7 Dixit ergo Jesus : Sinite
illam ut in diem sepulturæ meæ servet illud. 8 Pauperes enim semper habetis
vobiscum : me autem non semper habetis. 9 Cognovit ergo turba multa ex
Judæis quia illic est, et venerunt, non propter Jesum tantum, sed ut Lazarum
viderent, quem suscitavit a mortuis.
10 Cogitaverunt autem principes sacerdotum ut et Lazarum interficerent :
11 quia multi propter illum abibant ex Judæis, et credebant in Jesum. 12 In
crastinum autem, turba multa quæ venerat ad diem festum, cum audissent
quia venit Jesus Jerosolymam, 13 acceperunt ramos palmarum, et processerunt
obviam ei, et clamabant : Hosanna, benedictus qui venit in nomine Domini,
rex Isra¨el. 14 Et invenit Jesus asellum, et sedit super eum, sicut scriptum
est : 15 Noli timere, filia Sion : ecce rex tuus venit sedens super pullum asinæ.
16 Hæc non cognoverunt discipuli ejus primum : sed quando glorificatus
est Jesus, tunc recordati sunt quia hæc erant scripta de eo, et hæc fecerunt
ei. 17 Testimonium ergo perhibebat turba, quæ erat cum eo quando Lazarum
vocavit de monumento, et suscitavit eum a mortuis. 18 Propterea et obviam
venit ei turba : quia audierunt fecisse hoc signum. 19 Pharisæi ergo dixerunt
ad semetipsos : Videtis quia nihil proficimus ? ecce mundus totus post eum
abiit.
20 Erant autem quidam gentiles, ex his qui ascenderant ut adorarent in die
festo. 21 Hi ergo accesserunt ad Philippum, qui erat a Bethsaida Galilææ, et
rogabant eum, dicentes : Domine, volumus Jesum videre. 22 Venit Philippus,
et dicit Andreæ ; Andreas rursum et Philippus dixerunt Jesu. 23 Jesus autem
respondit eis, dicens : Venit hora, ut clarificetur Filius hominis. 24 Amen, amen
dico vobis, nisi granum frumenti cadens in terram, mortuum fuerit, 25 ipsum
solum manet : si autem mortuum fuerit, multum fructum affert. Qui amat
animam suam, perdet eam ; et qui odit animam suam in hoc mundo, in vitam
æternam custodit eam. 26 Si quis mihi ministrat, me sequatur, et ubi sum ego,
illic et minister meus erit. Si quis mihi ministraverit, honorificabit eum Pater
meus. 27 Nunc anima mea turbata est. Et quid dicam ? Pater, salvifica me ex
hac hora. Sed propterea veni in horam hanc : 28 Pater, clarifica nomen tuum.
Venit ergo vox de cælo : Et clarificavi, et iterum clarificabo. 29 Turba ergo, quæ
stabat, et audierat, dicebat tonitruum esse factum. Alii dicebant : Angelus
1356
Joannes
ei locutus est. 30 Respondit Jesus, et dixit : Non propter me hæc vox venit,
sed propter vos. 31 Nunc judicium est mundi : nunc princeps hujus mundi
ejicietur foras. 32 Et ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum.
33 (Hoc autem dicebat, significans qua morte esset moriturus.)
34 Respondit ei turba : Nos audivimus ex lege, quia Christus manet in
æternum : et quomodo tu dicis : Oportet exaltari Filium hominis ? quis est
iste Filius hominis ? 35 Dixit ergo eis Jesus : Adhuc modicum, lumen in vobis
est. Ambulate dum lucem habetis, ut non vos tenebræ comprehendant ; et qui
ambulat in tenebris, nescit quo vadat. 36 Dum lucem habetis, credite in lucem,
ut filii lucis sitis. Hæc locutus est Jesus, et abiit et abscondit se ab eis.
37 Cum autem tanta signa fecisset coram eis, non credebant in eum ; 38 ut
sermo Isaiæ prophetæ impleretur, quem dixit :
Domine, quis credidit auditui nostro ?
et brachium Domini cui revelatum est ?
39 Propterea non poterant credere, quia iterum dixit Isaias :
40 Excæcavit oculos eorum, et induravit cor eorum
ut non videant oculis, et non intelligant corde,
et convertantur, et sanem eos.
41 Hæc dixit Isaias, quando vidit gloriam ejus, et locutus est de eo.
42 Verumtamen et ex principibus multi crediderunt in eum : sed propter
pharisæos non confitebantur, ut e synagoga non ejicerentur. 43 Dilexerunt
enim gloriam hominum magis quam gloriam Dei. 44 Jesus autem clamavit, et
dixit : Qui credit in me, non credit in me, sed in eum qui misit me. 45 Et qui
videt me, videt eum qui misit me. 46 Ego lux in mundum veni, ut omnis qui
credit in me, in tenebris non maneat. 47 Et si quis audierit verba mea, et non
custodierit, ego non judico eum ; non enim veni ut judicem mundum, sed ut
salvificem mundum. 48 Qui spernit me et non accipit verba mea, habet qui
judicet eum. Sermo quem locutus sum, ille judicabit eum in novissimo die.
49 Quia ego ex meipso non sum locutus, sed qui misit me, Pater, ipse mihi
mandatum dedit quid dicam et quid loquar. 50 Et scio quia mandatum ejus
vita æterna est : quæ ergo ego loquor, sicut dixit mihi Pater, sic loquor.
13 Ante diem festum Paschæ, sciens Jesus quia venit hora ejus ut transeat
ex hoc mundo ad Patrem : cum dilexisset suos, qui erant in mundo, in
finem dilexit eos. 2 Et coena facta, cum diabolus jam misisset in cor ut traderet
eum Judas Simonis Iscariotæ : 3 sciens quia omnia dedit ei Pater in manus,
et quia a Deo exivit, et ad Deum vadit : 4 surgit a coena, et ponit vestimenta
sua, et cum accepisset linteum, præcinxit se. 5 Deinde mittit aquam in pelvim,
et coepit lavare pedes discipulorum, et extergere linteo, quo erat præcinctus.
6 Venit ergo ad Simonem Petrum. Et dicit ei Petrus : Domine, tu mihi lavas
pedes ? 7 Respondit Jesus, et dixit ei : Quod ego facio, tu nescis modo :
scies autem postea. 8 Dicit ei Petrus : Non lavabis mihi pedes in æternum.
Respondit ei Jesus : Si non lavero te, non habebis partem mecum. 9 Dicit
ei Simon Petrus : Domine, non tantum pedes meos, sed et manus, et caput.
10 Dicit ei Jesus : Qui lotus est, non indiget nisi ut pedes lavet, sed est mundus
totus. Et vos mundi estis, sed non omnes. 11 Sciebat enim quisnam esset qui
traderet eum ; propterea dixit : Non estis mundi omnes. 12 Postquam ergo
lavit pedes eorum, et accepit vestimenta sua, cum recubuisset iterum, dixit
1357
Joannes
eis : Scitis quid fecerim vobis ? 13 Vos vocatis me Magister et Domine, et bene
dicitis : sum etenim. 14 Si ergo ego lavi pedes vestros, Dominus et Magister,
et vos debetis alter alterius lavare pedes. 15 Exemplum enim dedi vobis, ut
quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. 16 Amen, amen dico vobis :
non est servus major domino suo : neque apostolus major est eo qui misit
illum. 17 Si hæc scitis, beati eritis si feceritis ea. 18 Non de omnibus vobis dico :
ego scio quos elegerim ; sed ut adimpleatur Scriptura : Qui manducat mecum
panem, levabit contra me calcaneum suum. 19 Amodo dico vobis, priusquam
fiat : ut cum factum fuerit, credatis quia ego sum. 20 Amen, amen dico vobis :
qui accipit si quem misero, me accipit ; qui autem me accipit, accipit eum qui
me misit.
21 Cum hæc dixisset Jesus, turbatus est spiritu : et protestatus est, et dixit :
Amen, amen dico vobis, quia unus ex vobis tradet me. 22 Aspiciebant ergo ad
invicem discipuli, hæsitantes de quo diceret. 23 Erat ergo recumbens unus ex
discipulis ejus in sinu Jesu, quem diligebat Jesus. 24 Innuit ergo huic Simon
Petrus, et dixit ei : Quis est, de quo dicit ? 25 Itaque cum recubuisset ille
supra pectus Jesu, dicit ei : Domine, quis est ? 26 Respondit Jesus : Ille est
cui ego intinctum panem porrexero. Et cum intinxisset panem, dedit Judæ
Simonis Iscariotæ. 27 Et post buccellam, introivit in eum Satanas. Et dixit ei
Jesus : Quod facis, fac citius. 28 Hoc autem nemo scivit discumbentium ad
quid dixerit ei. 29 Quidam enim putabant, quia loculos habebat Judas, quod
dixisset ei Jesus : Eme ea quæ opus sunt nobis ad diem festum : aut egenis
ut aliquid daret. 30 Cum ergo accepisset ille buccellam, exivit continuo. Erat
autem nox.
31 Cum ergo exisset, dixit Jesus : Nunc clarificatus est Filius hominis, et
Deus clarificatus est in eo. 32 Si Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit
eum in semetipso : et continuo clarificabit eum. 33 Filioli, adhuc modicum
vobiscum sum. Quæretis me ; et sicut dixi Judæis, quo ego vado, vos non
potestis venire : et vobis dico modo. 34 Mandatum novum do vobis : ut diligatis
invicem : sicut dilexi vos, ut et vos diligatis invicem. 35 In hoc cognoscent
omnes quia discipuli mei estis, si dilectionem habueritis ad invicem.
36 Dicit ei Simon Petrus : Domine, quo vadis ? Respondit Jesus : Quo ego
vado non potes me modo sequi : sequeris autem postea. 37 Dicit ei Petrus :
Quare non possum te sequi modo ? animam meam pro te ponam. 38 Respondit
ei Jesus : Animam tuam pro me pones ? amen, amen dico tibi : non
cantabit gallus, donec ter me neges.
14 Non turbetur cor vestrum. Creditis in Deum, et in me credite. 2 In
domo Patris mei mansiones multæ sunt ; si quominus dixissem vobis :
quia vado parare vobis locum. 3 Et si abiero, et præparavero vobis locum,
iterum venio, et accipiam vos ad meipsum : ut ubi sum ego, et vos sitis. 4 Et
quo ego vado scitis, et viam scitis. 5 Dicit ei Thomas : Domine, nescimus
quo vadis : et quomodo possumus viam scire ? 6 Dicit ei Jesus : Ego sum
via, et veritas, et vita. Nemo venit ad Patrem, nisi per me. 7 Si cognovissetis
me, et Patrem meum utique cognovissetis : et amodo cognoscetis eum, et
vidistis eum. 8 Dicit ei Philippus : Domine, ostende nobis Patrem, et sufficit
nobis. 9 Dicit ei Jesus : Tanto tempore vobiscum sum, et non cognovistis me ?
Philippe, qui videt me, videt et Patrem. Quomodo tu dicis : Ostende nobis
Patrem ? 10 Non creditis quia ego in Patre, et Pater in me est ? Verba quæ
ego loquor vobis, a meipso non loquor. Pater autem in me manens, ipse fecit
1358
Joannes
opera. 11 Non creditis quia ego in Patre, et Pater in me est ? 12 alioquin propter
opera ipsa credite. Amen, amen dico vobis, qui credit in me, opera quæ ego
facio, et ipse faciet, et majora horum faciet : quia ego ad Patrem vado. 13 Et
quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, hoc faciam : ut glorificetur
Pater in Filio. 14 Si quid petieritis me in nomine meo, hoc faciam.
15 Si diligitis me, mandata mea servate : 16 et ego rogabo Patrem, et alium
Paraclitum dabit vobis, ut maneat vobiscum in æternum, 17 Spiritum veritatis,
quem mundus non potest accipere, quia non videt eum, nec scit eum : vos
autem cognoscetis eum, quia apud vos manebit, et in vobis erit. 18 Non relinquam
vos orphanos : veniam ad vos. 19 Adhuc modicum, et mundus me
jam non videt. Vos autem videtis me : quia ego vivo, et vos vivetis. 20 In
illo die vos cognoscetis quia ego sum in Patre meo, et vos in me, et ego in
vobis. 21 Qui habet mandata mea, et servat ea : ille est qui diligit me. Qui
autem diligit me, diligetur a Patre meo : et ego diligam eum, et manifestabo
ei meipsum. 22 Dicit ei Judas, non ille Iscariotes : Domine, quid factum est,
quia manifestaturus es nobis teipsum, et non mundo ? 23 Respondit Jesus, et
dixit ei : Si quis diligit me, sermonem meum servabit, et Pater meus diliget
eum, et ad eum veniemus, et mansionem apud eum faciemus ; 24 qui non
diligit me, sermones meos non servat. Et sermonem, quem audistis, non est
meus : sed ejus qui misit me, Patris. 25 Hæc locutus sum vobis apud vos manens.
26 Paraclitus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo,
ille vos docebit omnia, et suggeret vobis omnia quæcumque dixero vobis.
27 Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis : non quomodo mundus
dat, ego do vobis. Non turbetur cor vestrum, neque formidet. 28 Audistis quia
ego dixi vobis : Vado, et venio ad vos. Si diligeretis me, gauderetis utique, quia
vado ad Patrem : quia Pater major me est. 29 Et nunc dixi vobis priusquam
fiat : ut cum factum fuerit, credatis. 30 Jam non multa loquar vobiscum :
venit enim princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam. 31 Sed ut
cognoscat mundus quia diligo Patrem, et sicut mandatum dedit mihi Pater,
sic facio. Surgite, eamus hinc.
15 Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est. 2 Omnem palmitem in
me non ferentem fructum, tollet eum, et omnem qui fert fructum, purgabit
eum, ut fructum plus afferat. 3 Jam vos mundi estis propter sermonem
quem locutus sum vobis. 4 Manete in me, et ego in vobis. Sicut palmes non
potest ferre fructum a semetipso, nisi manserit in vite, sic nec vos, nisi in me
manseritis. 5 Ego sum vitis, vos palmites : qui manet in me, et ego in eo, hic
fert fructum multum, quia sine me nihil potestis facere. 6 Si quis in me non
manserit, mittetur foras sicut palmes, et arescet, et colligent eum, et in ignem
mittent, et ardet. 7 Si manseritis in me, et verba mea in vobis manserint, quodcumque
volueritis petetis, et fiet vobis. 8 In hoc clarificatus est Pater meus, ut
fructum plurimum afferatis, et efficiamini mei discipuli.
9 Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi vos. Manete in dilectione mea. 10 Si
præcepta mea servaveritis, manebitis in dilectione mea, sicut et ego Patris mei
præcepta servavi, et maneo in ejus dilectione. 11 Hæc locutus sum vobis :
ut gaudium meum in vobis sit, et gaudium vestrum impleatur. 12 Hoc est
præceptum meum, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos. 13 Majorem hac dilectionem
nemo habet, ut animam suam ponat qui pro amicis suis. 14 Vos amici
mei estis, si feceritis quæ ego præcipio vobis. 15 Jam non dicam vos servos :
quia servus nescit quid faciat dominus ejus. Vos autem dixi amicos : quia om-
1359
Joannes
nia quæcumque audivi a Patre meo, nota feci vobis. 16 Non vos me elegistis,
sed ego elegi vos, et posui vos ut eatis, et fructum afferatis, et fructus vester
maneat : ut quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, det vobis. 17 Hæc
mando vobis : ut diligatis invicem.
18 Si mundus vos odit, scitote quia me priorem vobis odio habuit. 19 Si de
mundo fuissetis, mundus quod suum erat diligeret : quia vero de mundo non
estis, sed ego elegi vos de mundo, propterea odit vos mundus. 20 Mementote
sermonis mei, quem ego dixi vobis : non est servus major domino suo. Si
me persecuti sunt, et vos persequentur ; si sermonem meum servaverunt, et
vestrum servabunt. 21 Sed hæc omnia facient vobis propter nomen meum :
quia nesciunt eum qui misit me. 22 Si non venissem, et locutus fuissem eis,
peccatum non haberent : nunc autem excusationem non habent de peccato
suo. 23 Qui me odit, et Patrem meum odit. 24 Si opera non fecissem in eis quæ
nemo alius fecit, peccatum non haberent : nunc autem et viderunt, et oderunt
et me, et Patrem meum. 25 Sed ut adimpleatur sermo, qui in lege eorum
scriptus est : Quia odio habuerunt me gratis. 26 Cum autem venerit Paraclitus,
quem ego mittam vobis a Patre, Spiritum veritatis, qui a Patre procedit, ille
testimonium perhibebit de me ; 27 et vos testimonium perhibebitis, quia ab
initio mecum estis.
16 Hæc locutus sum vobis, ut non scandalizemini. 2 Absque synagogis
facient vos : sed venit hora, ut omnis qui interficit vos arbitretur obsequium
se præstare Deo. 3 Et hæc facient vobis, quia non noverunt Patrem,
neque me. 4 Sed hæc locutus sum vobis, ut cum venerit hora eorum,
reminiscamini quia ego dixi vobis.
5 Hæc autem vobis ab initio non dixi, quia vobiscum eram. Et nunc vado
ad eum qui misit me ; et nemo ex vobis interrogat me : Quo vadis ? 6 sed quia
hæc locutus sum vobis, tristitia implevit cor vestrum. 7 Sed ego veritatem dico
vobis : expedit vobis ut ego vadam : si enim non abiero, Paraclitus non veniet
ad vos ; si autem abiero, mittam eum ad vos. 8 Et cum venerit ille, arguet
mundum de peccato, et de justitia, et de judicio. 9 De peccato quidem, quia
non crediderunt in me. 10 De justitia vero, quia ad Patrem vado, et jam non
videbitis me. 11 De judicio autem, quia princeps hujus mundi jam judicatus
est. 12 Adhuc multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare modo. 13 Cum
autem venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem : non enim
loquetur a semetipso, sed quæcumque audiet loquetur, et quæ ventura sunt
annuntiabit vobis. 14 Ille me clarificabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit
vobis. 15 Omnia quæcumque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi : quia de
meo accipiet, et annuntiabit vobis.
16 Modicum, et jam non videbitis me ; et iterum modicum, et videbitis me :
quia vado ad Patrem. 17 Dixerunt ergo ex discipulis ejus ad invicem : Quid est
hoc quod dicit nobis : Modicum, et non videbitis me ; et iterum modicum, et
videbitis me, et quia vado ad Patrem ? 18 Dicebant ergo : Quid est hoc quod
dicit : Modicum ? nescimus quid loquitur. 19 Cognovit autem Jesus, quia
volebant eum interrogare, et dixit eis : De hoc quæritis inter vos quia dixi :
Modicum, et non videbitis me ; et iterum modicum, et videbitis me. 20 Amen,
amen dico vobis : quia plorabitis, et flebitis vos, mundus autem gaudebit ; vos
autem contristabimini, sed tristitia vestra vertetur in gaudium. 21 Mulier cum
parit, tristitiam habet, quia venit hora ejus ; cum autem pepererit puerum, jam
non meminit pressuræ propter gaudium, quia natus est homo in mundum.
1360
Joannes
22 Et vos igitur nunc quidem tristitiam habetis, iterum autem videbo vos, et
gaudebit cor vestrum : et gaudium vestrum nemo tollet a vobis. 23 Et in illo
die me non rogabitis quidquam. Amen, amen dico vobis : si quid petieritis
Patrem in nomine meo, dabit vobis. 24 Usque modo non petistis quidquam in
nomine meo : petite, et accipietis, ut gaudium vestrum sit plenum.
25 Hæc in proverbiis locutus sum vobis. Venit hora cum jam non in proverbiis
loquar vobis, sed palam de Patre annuntiabo vobis : 26 in illo die in nomine
meo petetis : et non dico vobis quia ego rogabo Patrem de vobis : 27 ipse enim
Pater amat vos, quia vos me amastis, et credidistis, quia ego a Deo exivi.
28 Exivi a Patre, et veni in mundum : iterum relinquo mundum, et vado ad
Patrem. 29 Dicunt ei discipuli ejus : Ecce nunc palam loqueris, et proverbium
nullum dicis : 30 nunc scimus quia scis omnia, et non opus est tibi ut quis te
interroget : in hoc credimus quia a Deo existi. 31 Respondit eis Jesus : Modo
creditis ? 32 ecce venit hora, et jam venit, ut dispergamini unusquisque in propria,
et me solum relinquatis : et non sum solus, quia Pater mecum est. 33 Hæc
locutus sum vobis, ut in me pacem habeatis. In mundo pressuram habebitis :
sed confidite, ego vici mundum.
17Hæc locutus est Jesus : et sublevatis oculis in cælum, dixit : Pater, venit
hora : clarifica Filium tuum, ut Filius tuus clarificet te : 2 sicut dedisti
ei potestatem omnis carnis, ut omne, quod dedisti ei, det eis vitam æternam.
3 Hæc est autem vita æterna : ut cognoscant te, solum Deum verum, et quem
misisti Jesum Christum. 4 Ego te clarificavi super terram : opus consummavi,
quod dedisti mihi ut faciam : 5 et nunc clarifica me tu, Pater, apud temetipsum,
claritate quam habui, priusquam mundus esset, apud te.
6 Manifestavi nomen tuum hominibus, quos dedisti mihi de mundo : tui
erant, et mihi eos dedisti : et sermonem tuum servaverunt. 7 Nunc cognoverunt
quia omnia quæ dedisti mihi, abs te sunt : 8 quia verba quæ dedisti
mihi, dedi eis : et ipsi acceperunt, et cognoverunt vere quia a te exivi, et crediderunt
quia tu me misisti. 9 Ego pro eis rogo ; non pro mundo rogo, sed
pro his quos dedisti mihi : quia tui sunt : 10 et mea omnia tua sunt, et tua mea
sunt : et clarificatus sum in eis. 11 Et jam non sum in mundo, et hi in mundo
sunt, et ego ad te venio. Pater sancte, serva eos in nomine tuo, quos dedisti
mihi : ut sint unum, sicut et nos. 12 Cum essem cum eis, ego servabam eos
in nomine tuo. Quos dedisti mihi, custodivi : et nemo ex eis periit, nisi filius
perditionis, ut Scriptura impleatur. 13 Nunc autem ad te venio : et hæc loquor
in mundo, ut habeant gaudium meum impletum in semetipsis. 14 Ego dedi
eis sermonem tuum, et mundus eos odio habuit, quia non sunt de mundo,
sicut et ego non sum de mundo. 15 Non rogo ut tollas eos de mundo, sed ut
serves eos a malo. 16 De mundo non sunt, sicut et ego non sum de mundo.
17 Sanctifica eos in veritate. Sermo tuus veritas est. 18 Sicut tu me misisti in
mundum, et ego misi eos in mundum : 19 et pro eis ego sanctifico meipsum :
ut sint et ipsi sanctificati in veritate.
20 Non pro eis autem rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per
verbum eorum in me : 21 ut omnes unum sint, sicut tu Pater in me, et ego
in te, ut et ipsi in nobis unum sint : ut credat mundus, quia tu me misisti.
22 Et ego claritatem, quam dedisti mihi, dedi eis : ut sint unum, sicut et nos
unum sumus. 23 Ego in eis, et tu in me : ut sint consummati in unum : et
cognoscat mundus quia tu me misisti, et dilexisti eos, sicut et me dilexisti.
24 Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi sum ego, et illi sint mecum : ut videant
1361
Joannes
claritatem meam, quam dedisti mihi : quia dilexisti me ante constitutionem
mundi. 25 Pater juste, mundus te non cognovit, ego autem te cognovi : et hi
cognoverunt, quia tu me misisti. 26 Et notum feci eis nomen tuum, et notum
faciam : ut dilectio, qua dilexisti me, in ipsis sit, et ego in ipsis.
18Hæc cum dixisset Jesus, egressus est cum discipulis suis trans torrentem
Cedron, ubi erat hortus, in quem introivit ipse, et discipuli ejus. 2 Sciebat
autem et Judas, qui tradebat eum, locum : quia frequenter Jesus convenerat
illuc cum discipulis suis. 3 Judas ergo cum accepisset cohortem, et
a pontificibus et pharisæis ministros, venit illuc cum laternis, et facibus, et
armis. 4 Jesus itaque sciens omnia quæ ventura erant super eum, processit, et
dixit eis : Quem quæritis ? 5 Responderunt ei : Jesum Nazarenum. Dicit eis
Jesus : Ego sum. Stabat autem et Judas, qui tradebat eum, cum ipsis. 6 Ut ergo
dixit eis : Ego sum : abierunt retrorsum, et ceciderunt in terram. 7 Iterum ergo
interrogavit eos : Quem quæritis ? Illi autem dixerunt : Jesum Nazarenum.
8 Respondit Jesus : Dixi vobis, quia ego sum : si ergo me quæritis, sinite hos
abire. 9 Ut impleretur sermo, quem dixit : Quia quos dedisti mihi, non perdidi
ex eis quemquam. 10 Simon ergo Petrus habens gladium eduxit eum : et
percussit pontificis servum, et abscidit auriculam ejus dexteram. Erat autem
nomen servo Malchus. 11 Dixit ergo Jesus Petro : Mitte gladium tuum in vaginam.
Calicem, quem dedit mihi Pater, non bibam illum ? 12 Cohors ergo, et
tribunus, et ministri Judæorum comprehenderunt Jesum, et ligaverunt eum.
13 Et adduxerunt eum ad Annam primum : erat enim socer Caiphæ, qui
erat pontifex anni illius. 14 Erat autem Caiphas, qui consilium dederat Judæis :
Quia expedit unum hominem mori pro populo.
15 Sequebatur autem Jesum Simon Petrus, et alius discipulus. Discipulus
autem ille erat notus pontifici, et introivit cum Jesu in atrium pontificis.
16 Petrus autem stabat ad ostium foris. Exivit ergo discipulus alius, qui erat
notus pontifici, et dixit ostiariæ : et introduxit Petrum. 17 Dicit ergo Petro
ancilla ostiaria : Numquid et tu ex discipulis es hominis istius ? Dicit ille :
Non sum. 18 Stabant autem servi et ministri ad prunas, quia frigus erat, et
calefaciebant se : erat autem cum eis et Petrus stans, et calefaciens se.
19 Pontifex ergo interrogavit Jesum de discipulis suis, et de doctrina ejus.
20 Respondit ei Jesus : Ego palam locutus sum mundo : ego semper docui in
synagoga, et in templo, quo omnes Judæi conveniunt, et in occulto locutus
sum nihil. 21 Quid me interrogas ? interroga eos qui audierunt quid locutus
sim ipsis : ecce hi sciunt quæ dixerim ego. 22 Hæc autem cum dixisset, unus
assistens ministrorum dedit alapam Jesu, dicens : Sic respondes pontifici ?
23 Respondit ei Jesus : Si male locutus sum, testimonium perhibe de malo :
si autem bene, quid me cædis ? 24 Et misit eum Annas ligatum ad Caipham
pontificem.
25 Erat autem Simon Petrus stans, et calefaciens se. Dixerunt ergo ei :
Numquid et tu ex discipulis ejus es ? Negavit ille, et dixit : Non sum. 26 Dicit
ei unus ex servis pontificis, cognatus ejus, cujus abscidit Petrus auriculam :
Nonne ego te vidi in horto cum illo ? 27 Iterum ergo negavit Petrus : et statim
gallus cantavit.
28 Adducunt ergo Jesum a Caipha in prætorium. Erat autem mane : et ipsi
non introierunt in prætorium, ut non contaminarentur, sed ut manducarent
Pascha. 29 Exivit ergo Pilatus ad eos foras, et dixit : Quam accusationem affertis
adversus hominem hunc ? 30 Responderunt, et dixerunt ei : Si non esset
1362
Joannes
hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. 31 Dixit ergo eis Pilatus : Accipite
eum vos, et secundum legem vestram judicate eum. Dixerunt ergo ei Judæi :
Nobis non licet interficere quemquam. 32 Ut sermo Jesu impleretur, quem dixit,
significans qua morte esset moriturus. 33 Introivit ergo iterum in prætorium
Pilatus : et vocavit Jesum, et dixit ei : Tu es rex Judæorum ? 34 Respondit Jesus
: A temetipso hoc dicis, an alii dixerunt tibi de me ? 35 Respondit Pilatus :
Numquid ego Judæus sum ? gens tua et pontifices tradiderunt te mihi : quid
fecisti ? 36 Respondit Jesus : Regnum meum non est de hoc mundo. Si ex hoc
mundo esset regnum meum, ministri mei utique decertarent ut non traderer
Judæis : nunc autem regnum meum non est hinc. 37 Dixit itaque ei Pilatus :
Ergo rex es tu ? Respondit Jesus : Tu dicis quia rex sum ego. Ego in hoc natus
sum, et ad hoc veni in mundum, ut testimonium perhibeam veritati : omnis
qui est ex veritate, audit vocem meam. 38 Dicit ei Pilatus : Quid est veritas ? Et
cum hoc dixisset, iterum exivit ad Judæos, et dicit eis : Ego nullam invenio in
eo causam. 39 Est autem consuetudo vobis ut unum dimittam vobis in Pascha :
vultis ergo dimittam vobis regem Judæorum ? 40 Clamaverunt ergo rursum
omnes, dicentes : Non hunc, sed Barabbam. Erat autem Barabbas latro.
19 Tunc ergo apprehendit Pilatus Jesum, et flagellavit. 2 Et milites
plectentes coronam de spinis, imposuerunt capiti ejus : et veste purpurea
circumdederunt eum. 3 Et veniebant ad eum, et dicebant : Ave, rex
Judæorum : et dabant ei alapas. 4 Exivit ergo iterum Pilatus foras, et dicit
eis : Ecce adduco vobis eum foras, ut cognoscatis quia nullam invenio in eo
causam. 5 (Exivit ergo Jesus portans coronam spineam, et purpureum vestimentum.)
Et dicit eis : Ecce homo. 6 Cum ergo vidissent eum pontifices
et ministri, clamabant, dicentes : Crucifige, crucifige eum. Dicit eis Pilatus :
Accipite eum vos, et crucifigite : ego enim non invenio in eo causam.
7 Responderunt ei Judæi : Nos legem habemus, et secundum legem debet
mori, quia Filium Dei se fecit. 8 Cum ergo audisset Pilatus hunc sermonem,
magis timuit. 9 Et ingressus est prætorium iterum : et dixit ad Jesum : Unde
es tu ? Jesus autem responsum non dedit ei. 10 Dicit ergo ei Pilatus : Mihi non
loqueris ? nescis quia potestatem habeo crucifigere te, et potestatem habeo
dimittere te ? 11 Respondit Jesus : Non haberes potestatem adversum me
ullam, nisi tibi datum esset desuper. Propterea qui me tradidit tibi, majus
peccatum habet. 12 Et exinde quærebat Pilatus dimittere eum. Judæi autem
clamabant dicentes : Si hunc dimittis, non es amicus Cæsaris. Omnis enim
qui se regem facit, contradicit Cæsari.
13 Pilatus autem cum audisset hos sermones, adduxit foras Jesum : et sedit
pro tribunali, in loco qui dicitur Lithostrotos, hebraice autem Gabbatha. 14 Erat
autem parasceve Paschæ, hora quasi sexta, et dicit Judæis : Ecce rex vester.
15 Illi autem clamabant : Tolle, tolle, crucifige eum. Dicit eis Pilatus : Regem
vestrum crucifigam ? Responderunt pontifices : Non habemus regem, nisi
Cæsarem. 16 Tunc ergo tradidit eis illum ut crucifigeretur. Susceperunt autem
Jesum, et eduxerunt.
17 Et bajulans sibi crucem exivit in eum, qui dicitur Calvariæ locum, hebraice
autem Golgotha : 18 ubi crucifixerunt eum, et cum eo alios duos hinc et
hinc, medium autem Jesum. 19 Scripsit autem et titulum Pilatus, et posuit super
crucem. Erat autem scriptum : Jesus Nazarenus, Rex Judæorum. 20 Hunc
ergo titulum multi Judæorum legerunt : quia prope civitatem erat locus, ubi
crucifixus est Jesus, et erat scriptum hebraice, græce, et latine. 21 Dicebant
1363
Joannes
ergo Pilato pontifices Judæorum : Noli scribere : Rex Judæorum : sed quia
ipse dixit : Rex sum Judæorum. 22 Respondit Pilatus : Quod scripsi, scripsi.
23 Milites ergo cum crucifixissent eum, acceperunt vestimenta ejus (et fecerunt
quatuor partes, unicuique militi partem) et tunicam. Erat autem tunica inconsutilis,
desuper contexta per totum. 24 Dixerunt ergo ad invicem : Non
scindamus eam, sed sortiamur de illa cujus sit. Ut Scriptura impleretur, dicens
: Partiti sunt vestimenta mea sibi : et in vestem meam miserunt sortem.
Et milites quidem hæc fecerunt.
25 Stabant autem juxta crucem Jesu mater ejus, et soror matris ejus, Maria
Cleophæ, et Maria Magdalene. 26 Cum vidisset ergo Jesus matrem, et discipulum
stantem, quem diligebat, dicit matri suæ : Mulier, ecce filius tuus.
27 Deinde dicit discipulo : Ecce mater tua. Et ex illa hora accepit eam discipulus
in sua. 28 Postea sciens Jesus quia omnia consummata sunt, ut consummaretur
Scriptura, dixit : Sitio. 29 Vas ergo erat positum aceto plenum. Illi
autem spongiam plenam aceto, hyssopo circumponentes, obtulerunt ori ejus.
30 Cum ergo accepisset Jesus acetum, dixit : Consummatum est. Et inclinato
capite tradidit spiritum.
31 Judæi ergo (quoniam parasceve erat) ut non remanerent in cruce corpora
sabbato (erat enim magnus dies ille sabbati), rogaverunt Pilatum ut frangerentur
eorum crura, et tollerentur. 32 Venerunt ergo milites : et primi quidem
fregerunt crura, et alterius, qui crucifixus est cum eo. 33 Ad Jesum autem cum
venissent, ut viderunt eum jam mortuum, non fregerunt ejus crura, 34 sed unus
militum lancea latus ejus aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua. 35 Et
qui vidit, testimonium perhibuit : et verum est testimonium ejus. Et ille scit
quia vera dicit : ut et vos credatis. 36 Facta sunt enim hæc ut Scriptura impleretur
: Os non comminuetis ex eo. 37 Et iterum alia Scriptura dicit : Videbunt in
quem transfixerunt.
38 Post hæc autem rogavit Pilatum Joseph ab Arimathæa (eo quod esset
discipulus Jesu, occultus autem propter metum Judæorum), ut tolleret corpus
Jesu. Et permisit Pilatus. Venit ergo, et tulit corpus Jesu. 39 Venit autem et
Nicodemus, qui venerat ad Jesum nocte primum, ferens mixturam myrrhæ et
alo¨es, quasi libras centum. 40 Acceperunt ergo corpus Jesu, et ligaverunt illud
linteis cum aromatibus, sicut mos est Judæis sepelire. 41 Erat autem in loco,
ubi crucifixus est, hortus : et in horto monumentum novum, in quo nondum
quisquam positus erat. 42 Ibi ergo propter parasceven Judæorum, quia juxta
erat monumentum, posuerunt Jesum.
20 Una autem sabbati, Maria Magdalene venit mane, cum adhuc tenebræ
essent, ad monumentum : et vidit lapidem sublatum a monumento.
2 Cucurrit ergo, et venit ad Simonem Petrum, et ad alium discipulum, quem
amabat Jesus, et dicit illis : Tulerunt Dominum de monumento, et nescimus
ubi posuerunt eum.
3 Exiit ergo Petrus, et ille alius discipulus, et venerunt ad monumentum.
4 Currebant autem duo simul, et ille alius discipulus præcucurrit citius Petro,
et venit primus ad monumentum. 5 Et cum se inclinasset, vidit posita linteamina
: non tamen introivit. 6 Venit ergo Simon Petrus sequens eum, et introivit
in monumentum, et vidit linteamina posita, 7 et sudarium, quod fuerat super
caput ejus, non cum linteaminibus positum, sed separatim involutum in
unum locum. 8 Tunc ergo introivit et ille discipulus qui venerat primus ad
monumentum : et vidit, et credidit : 9 nondum enim sciebant Scripturam,
1364
Joannes
quia oportebat eum a mortuis resurgere. 10 Abierunt ergo iterum discipuli ad
semetipsos.
11 Maria autem stabat ad monumentum foris, plorans. Dum ergo fleret,
inclinavit se, et prospexit in monumentum : 12 et vidit duos angelos in albis
sedentes, unum ad caput, et unum ad pedes, ubi positum fuerat corpus Jesu.
13 Dicunt ei illi : Mulier, quid ploras ? Dicit eis : Quia tulerunt Dominum
meum : et nescio ubi posuerunt eum. 14 Hæc cum dixisset, conversa est
retrorsum, et vidit Jesum stantem : et non sciebat quia Jesus est. 15 Dicit ei
Jesus : Mulier, quid ploras ? quem quæris ? Illa existimans quia hortulanus
esset, dicit ei : Domine, si tu sustulisti eum, dicito mihi ubi posuisti eum, et
ego eum tollam. 16 Dicit ei Jesus : Maria. Conversa illa, dicit ei : Rabboni (quod
dicitur Magister). 17 Dicit ei Jesus : Noli me tangere, nondum enim ascendi ad
Patrem meum : vade autem ad fratres meos, et dic eis : Ascendo ad Patrem
meum, et Patrem vestrum, Deum meum, et Deum vestrum. 18 Venit Maria
Magdalene annuntians discipulis : Quia vidi Dominum, et hæc dixit mihi.
19 Cum ergo sero esset die illo, una sabbatorum, et fores essent clausæ, ubi
erant discipuli congregati propter metum Judæorum : venit Jesus, et stetit in
medio, et dixit eis : Pax vobis. 20 Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus et
latus. Gavisi sunt ergo discipuli, viso Domino. 21 Dixit ergo eis iterum : Pax
vobis. Sicut misit me Pater, et ego mitto vos. 22 Hæc cum dixisset, insufflavit,
et dixit eis : Accipite Spiritum Sanctum : 23 quorum remiseritis peccata,
remittuntur eis : et quorum retinueritis, retenta sunt. 24 Thomas autem unus
ex duodecim, qui dicitur Didymus, non erat cum eis quando venit Jesus.
25 Dixerunt ergo ei alii discipuli : Vidimus Dominum. Ille autem dixit eis :
Nisi videro in manibus ejus fixuram clavorum, et mittam digitum meum in
locum clavorum, et mittam manum meam in latus ejus, non credam.
26 Et post dies octo, iterum erant discipuli ejus intus, et Thomas cum eis.
Venit Jesus januis clausis, et stetit in medio, et dixit : Pax vobis. 27 Deinde
dicit Thomæ : Infer digitum tuum huc, et vide manus meas, et affer manum
tuam, et mitte in latus meum : et noli esse incredulus, sed fidelis. 28 Respondit
Thomas, et dixit ei : Dominus meus et Deus meus. 29 Dixit ei Jesus : Quia
vidisti me, Thoma, credidisti : beati qui non viderunt, et crediderunt. 30 Multa
quidem et alia signa fecit Jesus in conspectu discipulorum suorum, quæ non
sunt scripta in libro hoc. 31 Hæc autem scripta sunt ut credatis, quia Jesus est
Christus Filius Dei : et ut credentes, vitam habeatis in nomine ejus.
21Postea manifestavit se iterum Jesus discipulis ad mare Tiberiadis. Manifestavit
autem sic : 2 erant simul Simon Petrus, et Thomas, qui dicitur
Didymus, et Nathana¨el, qui erat a Cana Galilææ, et filii Zebedæi, et alii ex discipulis
ejus duo. 3 Dicit eis Simon Petrus : Vado piscari. Dicunt ei : Venimus
et nos tecum. Et exierunt, et ascenderunt in navim : et illa nocte nihil prendiderunt.
4 Mane autem facto stetit Jesus in littore : non tamen cognoverunt
discipuli quia Jesus est. 5 Dixit ergo eis Jesus : Pueri, numquid pulmentarium
habetis ? Responderunt ei : Non. 6 Dicit eis : Mittite in dexteram navigii
rete, et invenietis. Miserunt ergo : et jam non valebant illud trahere præ multitudine
piscium. 7 Dixit ergo discipulus ille, quem diligebat Jesus, Petro :
Dominus est. Simon Petrus cum audisset quia Dominus est, tunica succinxit
se (erat enim nudus) et misit se in mare. 8 Alii autem discipuli navigio
venerunt (non enim longe erant a terra, sed quasi cubitis ducentis), trahentes
rete piscium. 9 Ut ergo descenderunt in terram, viderunt prunas positas, et
1365
Joannes
piscem superpositum, et panem. 10 Dicit eis Jesus : Afferte de piscibus, quos
prendidistis nunc. 11 Ascendit Simon Petrus et traxit rete in terram, plenum
magnis piscibus centum quinquaginta tribus. Et cum tanti essent, non est
scissum rete. 12 Dicit eis Jesus : Venite, prandete. Et nemo audebat discumbentium
interrogare eum : Tu quis es ? scientes, quia Dominus est. 13 Et
venit Jesus, et accipit panem, et dat eis, et piscem similiter. 14 Hoc jam tertio
manifestatus est Jesus discipulis suis cum resurrexisset a mortuis.
15 Cum ergo prandissent, dicit Simoni Petro Jesus : Simon Joannis, diligis
me plus his ? Dicit ei : Etiam Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei : Pasce
agnos meos. 16 Dicit ei iterum : Simon Joannis, diligis me ? Ait illi : Etiam
Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei : Pasce agnos meos. 17 Dicit ei tertio :
Simon Joannis, amas me ? Contristatus est Petrus, quia dixit ei tertio : Amas
me ? et dixit ei : Domine, tu omnia nosti, tu scis quia amo te. Dixit ei :
Pasce oves meas. 18 Amen, amen dico tibi : cum esses junior, cingebas te, et
ambulabas ubi volebas : cum autem senueris, extendes manus tuas, et alius
te cinget, et ducet quo tu non vis. 19 Hoc autem dixit significans qua morte
clarificaturus esset Deum. Et cum hoc dixisset, dicit ei : Sequere me.
20 Conversus Petrus vidit illum discipulum, quem diligebat Jesus, sequentem,
qui et recubuit in coena super pectus ejus, et dixit : Domine, quis
est qui tradet te ? 21 Hunc ergo cum vidisset Petrus, dixit Jesu : Domine, hic
autem quid ? 22 Dicit ei Jesus : Sic eum volo manere donec veniam, quid ad
te ? tu me sequere. 23 Exiit ergo sermo iste inter fratres quia discipulus ille
non moritur. Et non dixit ei Jesus : Non moritur, sed : Sic eum volo manere
donec veniam, quid ad te ? 24 Hic est discipulus ille qui testimonium perhibet
de his, et scripsit hæc : et scimus quia verum est testimonium ejus. 25 Sunt
autem et alia multa quæ fecit Jesus : quæ si scribantur per singula, nec ipsum
arbitror mundum capere posse eos, qui scribendi sunt, libros.
1366